RECHT
,DEEL 1: INLEIDING TOT HET RECHT
HOOFDSTUK I: INLEIDING
1. DEFINITIE
Enkele definities van recht:
Het geheel der regels die op een bepaald tijdstip, in een bepaalde gemeenschap gelden en op haar
gezag zijn vastgesteld
Het recht is het geheel der regels die op een bepaald tijdstip, in een bepaalde gemeenschap gelden
en op haar gezag zijn vastgesteld.
Het recht is een stelsel van dwingende leefregels uitgevaardigd tot beveiliging van menselijke
belangen welke in het contact der samenleving in het gedrag dreigen te komen.
De definitie is op zich niet zo belangrijk. Het is wel belangrijk een juiste voorstelling te hebben van het
rechtsbegrip. Vandaar verdient het de voorkeur stil te staan bij de essentiële kenmerken.
2. KENMERKEN VAN HET RECHT
Het recht is een geheel van regels, regelingen en instellingen
Voorbeeld:
Godsbepalingen
- Aangifte van geboorte
= opleggen van dingen die je moet doen - De opkomstplicht
Voorbeeld:
Verbodsbepalingen
- Verbod op bigamie
= opleggen van dingne die je niet mag doen - Oneerlijke handelspraktijken
Voorbeeld:
Verlofbepalingen
- Indexering van woninghuur
= je mag kiezen of je ze gebruikt - Huwelijksrecht
Voorbeeld:
Technische regels
- Inhoud van een dagvaarid
= opleggen van plichten met oog op uniformitiet - Rijbewijs of identiteitskaart
1
,Het recht omvat het geheel van regelingen en instellingen = recht bestaat niet alleen uit abstracte
normen die een algemene draagwijdte hebben en die op iedereen van toepassing zijn.
a) Het bestaat ook uit regelingen die geen regels of normen zijn
- Voorbeeld: beschikkingen die individuele draagwijdte hebben, zoals benoeming
- Voorbeeld: de rechtspraak
b) Het bevat een aantal regels die betrekking hebben op instelling van het land, zoals
- Staatsstructuur: samenstelling, werking en bevoegdheden van de WM, UM en RM
- Gerechtelijke organisatie: samentelling, werking en bevoegdheden van rechtbanken
Het doel van het recht is het ordenen van de samenleving
Het recht is een instrument om het samenleving in groep mogelijk te maken:
• In een primiteive maatschappij bestond een vorm van recht (afspraken over jacht, buit, …)
• Recht is geen doel op zich, maar een middel => middel om beleidsopties te realiseren
• Ons recht is beïnvloed door: godsdiensten, kapitalisme, nationalise, individualise
Er is een toenemende juridisering merkbaar
• Er bestaat meer en meer de neiging om alles te willen regelen
• Toenemende complexiteit van de samenleving
Er bestaat een binding tussen gezag en recht
In kleine primiteive gemeenschappen was het recht niets anders dan afspraken die men onderling
maakt om conflicten te vermijden. In een complexe samenleving is het moeilijk om burgers rechtstreeks
te betrekken bij het maken van rechtsregels (zie referenda). Recht w gemaakt door ene erkend gezag.
In onze maatschappij hebben we geopteerd voor een constitutionele parlementaire democratie met
koning aan het hoofd. De soevereine volkswil wordt vertokt door de verkozen tegenwoordigers in het
parlementn die samen met de vorst hoogste orgaan uitmaken.
2
, Het recht heeft een dwingend karakter
Het verplichtende karakter van het recht is zijn meest wezenlijk kenmerk:
• Het onderscheidt het recht van religieuze en morele
• De naleving van recht wordt afgedwongen via strafbepaling
• Doel rechtsdwang = meer rechtszekerheid bieden
• Rechterlijke macht: sancrioneren van overtreding van de rechtsregels
Publiek recht: overheid neemt zelf het initiatief tot sanctionering
Privaat recht: burger moet opkomen voor handhaving vd rechtsregel
Omgekeerde evenredigheid: hoe minder gezag een norm heeft, hoe meer dwang we nodig hebben
3. ENKELE BELANGRIJKE BEGRIPPEN
Objectief en subjectief recht
Objectief recht Subjectief recht
= geldende rechtsregels voor iedereen = aanspraak die een persoon tov een ander kan
Voorbeeld: je mag nier door het rood licht rijden katen geld obv objectief recht
Rechtssubject en rechtsobject
Rechtssubject Rechtsobject
= persoon die via het objectief recht bevoegd- = datgene wat een rechtssubject dient, wat hij
heden krijgt (alle natuurlijke en rechtspersonen) wil, maw het rechtbelang of de rechtverplichting
Rechtsfeit en rechtshandeling
Rechtsfeit Rechtshandeling
= omstandigheid waaraan door het objectief = een voorval waardoor een rechtsregel in
recht rechtgevolgen worden gekoppeld werking wordt gesteld (eenzijdig of meerzijdig)
3
,DEEL 1: INLEIDING TOT HET RECHT
HOOFDSTUK I: INLEIDING
1. DEFINITIE
Enkele definities van recht:
Het geheel der regels die op een bepaald tijdstip, in een bepaalde gemeenschap gelden en op haar
gezag zijn vastgesteld
Het recht is het geheel der regels die op een bepaald tijdstip, in een bepaalde gemeenschap gelden
en op haar gezag zijn vastgesteld.
Het recht is een stelsel van dwingende leefregels uitgevaardigd tot beveiliging van menselijke
belangen welke in het contact der samenleving in het gedrag dreigen te komen.
De definitie is op zich niet zo belangrijk. Het is wel belangrijk een juiste voorstelling te hebben van het
rechtsbegrip. Vandaar verdient het de voorkeur stil te staan bij de essentiële kenmerken.
2. KENMERKEN VAN HET RECHT
Het recht is een geheel van regels, regelingen en instellingen
Voorbeeld:
Godsbepalingen
- Aangifte van geboorte
= opleggen van dingen die je moet doen - De opkomstplicht
Voorbeeld:
Verbodsbepalingen
- Verbod op bigamie
= opleggen van dingne die je niet mag doen - Oneerlijke handelspraktijken
Voorbeeld:
Verlofbepalingen
- Indexering van woninghuur
= je mag kiezen of je ze gebruikt - Huwelijksrecht
Voorbeeld:
Technische regels
- Inhoud van een dagvaarid
= opleggen van plichten met oog op uniformitiet - Rijbewijs of identiteitskaart
1
,Het recht omvat het geheel van regelingen en instellingen = recht bestaat niet alleen uit abstracte
normen die een algemene draagwijdte hebben en die op iedereen van toepassing zijn.
a) Het bestaat ook uit regelingen die geen regels of normen zijn
- Voorbeeld: beschikkingen die individuele draagwijdte hebben, zoals benoeming
- Voorbeeld: de rechtspraak
b) Het bevat een aantal regels die betrekking hebben op instelling van het land, zoals
- Staatsstructuur: samenstelling, werking en bevoegdheden van de WM, UM en RM
- Gerechtelijke organisatie: samentelling, werking en bevoegdheden van rechtbanken
Het doel van het recht is het ordenen van de samenleving
Het recht is een instrument om het samenleving in groep mogelijk te maken:
• In een primiteive maatschappij bestond een vorm van recht (afspraken over jacht, buit, …)
• Recht is geen doel op zich, maar een middel => middel om beleidsopties te realiseren
• Ons recht is beïnvloed door: godsdiensten, kapitalisme, nationalise, individualise
Er is een toenemende juridisering merkbaar
• Er bestaat meer en meer de neiging om alles te willen regelen
• Toenemende complexiteit van de samenleving
Er bestaat een binding tussen gezag en recht
In kleine primiteive gemeenschappen was het recht niets anders dan afspraken die men onderling
maakt om conflicten te vermijden. In een complexe samenleving is het moeilijk om burgers rechtstreeks
te betrekken bij het maken van rechtsregels (zie referenda). Recht w gemaakt door ene erkend gezag.
In onze maatschappij hebben we geopteerd voor een constitutionele parlementaire democratie met
koning aan het hoofd. De soevereine volkswil wordt vertokt door de verkozen tegenwoordigers in het
parlementn die samen met de vorst hoogste orgaan uitmaken.
2
, Het recht heeft een dwingend karakter
Het verplichtende karakter van het recht is zijn meest wezenlijk kenmerk:
• Het onderscheidt het recht van religieuze en morele
• De naleving van recht wordt afgedwongen via strafbepaling
• Doel rechtsdwang = meer rechtszekerheid bieden
• Rechterlijke macht: sancrioneren van overtreding van de rechtsregels
Publiek recht: overheid neemt zelf het initiatief tot sanctionering
Privaat recht: burger moet opkomen voor handhaving vd rechtsregel
Omgekeerde evenredigheid: hoe minder gezag een norm heeft, hoe meer dwang we nodig hebben
3. ENKELE BELANGRIJKE BEGRIPPEN
Objectief en subjectief recht
Objectief recht Subjectief recht
= geldende rechtsregels voor iedereen = aanspraak die een persoon tov een ander kan
Voorbeeld: je mag nier door het rood licht rijden katen geld obv objectief recht
Rechtssubject en rechtsobject
Rechtssubject Rechtsobject
= persoon die via het objectief recht bevoegd- = datgene wat een rechtssubject dient, wat hij
heden krijgt (alle natuurlijke en rechtspersonen) wil, maw het rechtbelang of de rechtverplichting
Rechtsfeit en rechtshandeling
Rechtsfeit Rechtshandeling
= omstandigheid waaraan door het objectief = een voorval waardoor een rechtsregel in
recht rechtgevolgen worden gekoppeld werking wordt gesteld (eenzijdig of meerzijdig)
3
