(Digitale) journalistiek en social media II
Agendasetting
Journalisten hebben in principe geen wettelijke verplichting om onpartijdig te zijn. Ze hebben dus het recht
om slecht te spreken van concurrenten of om politieke partijen op te hemelen. In bepaalde culturen of
landen wordt deze vrijheid gretig gebruikt door journalisten. In andere culturen of landen, zoals bij ons,
wordt er voorzichtig omgegaan met (on)partijdigheid.
De term “agendasetting” werd in 1972 bedacht door MacCombs en Shaw. Ze gebruikten “agendasetting”
om te verwijzen naar de macht die de media uitoefenden op de kiezers tijdens de Amerikaanse
presidentsverkiezingen van 1968. Daaruit concludeerden ze dat de media ons niet vertellen hoe of wat we
moeten denken, maar dat ze wel invloed hebben over de onderwerpen waarover we denken (en die
bijvoorbeeld in scholen behandeld worden). De media bepalen met andere woorden wat er op een
bepaald moment een “prioritaire zorg” in de samenleving wordt.
Die zorgen zijn makkelijk te relateren aan politieke partijen. Ze sluiten volledig aan bij hun beleid,
meningen, successen en mislukkingen. Als een krant zich achter deze politieke partij zet, gaan de
journalisten vol lof over het beleid van deze partij praten. Dit zorgt ervoor dat de lezers makkelijk een
verband kunnen leggen met een succesvol overheidsbeleid. De krant kan natuurlijk ook benadelend over
de politieke partij spreken.
Door deze agendasetting kan de media bepalen welke kwesties het belangrijkste zijn in onze
maatschappij. Ze bepalen als het waar de hiërarchie van een reeks problemen van algemeen belang.
Deze zaken zijn heel uiteenlopend, van economie, sociale kwesties, gezondheidszorg, naar onderwijs,
buitenlandse zaken, etc.
Een voorbeeld van agendasetting zijn de kranten el País en el Mundo. El País (https://elpais.com) is de
overtuigend linkse krant van Spanje, el Mundo (https://www.elmundo.es) is dan weer de overtuigend
rechtse krant van Spanje. Over bepaalde politieke kwesties geven zij een ander beeld weer. Tijdens de
lessen verscheen het voorbeeld van een fraude in het linkse kamp van de Spaanse regering. In el País
werd hier weliswaar over bericht, maar het nieuws stond redelijk onderaan de pagina, in een klein vakje.
In el Mundo was dit nieuws dan weer de headliner, met vette letters en uitroeptekens. Ze wilden duidelijk
aantonen dat de linkse partijen verwikkeld waren in fraude, terwijl el País dan weer niet te koop liep met
dit nieuws.
Framing
Het concept “framing” betekend letterlijk “voorzien van een kader”. We selecteren bepaalde dingen, die
we binnen een kader plaatsen en daarmee in de kijker willen zetten. Door dit te doen moeten we ook
bepaalde dingen weglaten. Stel je voor dat je een familiefoto hebt, die te groot is om in de kader te
passen, dan moet je beslissen wie je van de foto zult afknippen, om hem in de kader te doen passen.
, Dit concept kan ik verschillende contexten en disciplines worden toegepast. Mona Baker gebruikte in
2006 “framing” in een onderzoek binnen Translation Studies. Ze definieert de term als “het selecteren van
een bepaalde tekst en deze inbedden in een specifieke culturele en socio-historische context die het
verhaal dat wordt afgebeeld accentueert.”
Framing kan worden gebruikt in de journalistiek, in mediastudies, sociologie en psychologie. We gebruiken
de term om te verwijzen naar de sociale constructie van een sociaal verschijnsel door massamedia of
maatschappelijke organisaties. We onderzoeken dus de manier selectie van informatie die massamedia
maakt bij het opstellen van een nieuwsbericht.
Bij framing isoleren we dus een bepaald verschijnsel, en snijden we een deel (of verschillende delen) van
de context weg. Hierdoor sturen we automatisch de interpretatie van het verschijnsel. De dingen die in het
kader staan, worden met elkaar in verband gebracht. De dingen die buiten het kader vallen, worden door
het publiek niet opgenomen in hun interpretatie van het nieuws. Als we de familiefoto opnieuw bekijken
dan zien we dat de mensen die de linkse foto te zien krijgen, zich de familie zullen inbeelden zonder de
oma met het paarse kleedje. De mensen die dan weer de rechtse foto te zien krijgen, denken dat de opa
en de oma met het roze bloesje geen deel uitmaken van de familie.
In framing zijn er drie bepalende aspecten. Selectie is het proces van framing waarin bepaalde zaken
weergegeven worden en andere zaken weggelaten worden, om een bepaald onderwerp te benadrukken.
Salience is het opvallender maken van iets dat wordt weergegeven, het benadrukken van een element. Dit
kunnen we doen aan de hand van cameravoering, kleurgebruik, perspectief, etc. Spin is het op- of
afwaarderen van iets. De ideale plaats voor “spin” in combinatie met beeld is het bijschrift. In het bijschrift
kunnen we bepaalde dingen op het beeld in de kijker zetten (zie beeld: onderschrift).
Censuur
De letterlijke definitie van censuur is “het toezicht van een overheid of kerk op voor publicatie bestemde
teksten, films, voorstellingen, enz. met de mogelijkheid om die te verbieden of er delen uit te schrappen”.
We kunnen censuur koppelen aan “framing” en “agendasetting”. Alle drie hebben ze te maken met het
selecteren of schrappen van informatie om een bepaald beeld te projecteren aan het publiek. “Framing”,
“agendasetting” en “censuur” zijn processen van selectie die ons, en ons beeld van de werkelijkheid,
beïnvloeden.
Propaganda
Definitie en evolutie
Agendasetting
Journalisten hebben in principe geen wettelijke verplichting om onpartijdig te zijn. Ze hebben dus het recht
om slecht te spreken van concurrenten of om politieke partijen op te hemelen. In bepaalde culturen of
landen wordt deze vrijheid gretig gebruikt door journalisten. In andere culturen of landen, zoals bij ons,
wordt er voorzichtig omgegaan met (on)partijdigheid.
De term “agendasetting” werd in 1972 bedacht door MacCombs en Shaw. Ze gebruikten “agendasetting”
om te verwijzen naar de macht die de media uitoefenden op de kiezers tijdens de Amerikaanse
presidentsverkiezingen van 1968. Daaruit concludeerden ze dat de media ons niet vertellen hoe of wat we
moeten denken, maar dat ze wel invloed hebben over de onderwerpen waarover we denken (en die
bijvoorbeeld in scholen behandeld worden). De media bepalen met andere woorden wat er op een
bepaald moment een “prioritaire zorg” in de samenleving wordt.
Die zorgen zijn makkelijk te relateren aan politieke partijen. Ze sluiten volledig aan bij hun beleid,
meningen, successen en mislukkingen. Als een krant zich achter deze politieke partij zet, gaan de
journalisten vol lof over het beleid van deze partij praten. Dit zorgt ervoor dat de lezers makkelijk een
verband kunnen leggen met een succesvol overheidsbeleid. De krant kan natuurlijk ook benadelend over
de politieke partij spreken.
Door deze agendasetting kan de media bepalen welke kwesties het belangrijkste zijn in onze
maatschappij. Ze bepalen als het waar de hiërarchie van een reeks problemen van algemeen belang.
Deze zaken zijn heel uiteenlopend, van economie, sociale kwesties, gezondheidszorg, naar onderwijs,
buitenlandse zaken, etc.
Een voorbeeld van agendasetting zijn de kranten el País en el Mundo. El País (https://elpais.com) is de
overtuigend linkse krant van Spanje, el Mundo (https://www.elmundo.es) is dan weer de overtuigend
rechtse krant van Spanje. Over bepaalde politieke kwesties geven zij een ander beeld weer. Tijdens de
lessen verscheen het voorbeeld van een fraude in het linkse kamp van de Spaanse regering. In el País
werd hier weliswaar over bericht, maar het nieuws stond redelijk onderaan de pagina, in een klein vakje.
In el Mundo was dit nieuws dan weer de headliner, met vette letters en uitroeptekens. Ze wilden duidelijk
aantonen dat de linkse partijen verwikkeld waren in fraude, terwijl el País dan weer niet te koop liep met
dit nieuws.
Framing
Het concept “framing” betekend letterlijk “voorzien van een kader”. We selecteren bepaalde dingen, die
we binnen een kader plaatsen en daarmee in de kijker willen zetten. Door dit te doen moeten we ook
bepaalde dingen weglaten. Stel je voor dat je een familiefoto hebt, die te groot is om in de kader te
passen, dan moet je beslissen wie je van de foto zult afknippen, om hem in de kader te doen passen.
, Dit concept kan ik verschillende contexten en disciplines worden toegepast. Mona Baker gebruikte in
2006 “framing” in een onderzoek binnen Translation Studies. Ze definieert de term als “het selecteren van
een bepaalde tekst en deze inbedden in een specifieke culturele en socio-historische context die het
verhaal dat wordt afgebeeld accentueert.”
Framing kan worden gebruikt in de journalistiek, in mediastudies, sociologie en psychologie. We gebruiken
de term om te verwijzen naar de sociale constructie van een sociaal verschijnsel door massamedia of
maatschappelijke organisaties. We onderzoeken dus de manier selectie van informatie die massamedia
maakt bij het opstellen van een nieuwsbericht.
Bij framing isoleren we dus een bepaald verschijnsel, en snijden we een deel (of verschillende delen) van
de context weg. Hierdoor sturen we automatisch de interpretatie van het verschijnsel. De dingen die in het
kader staan, worden met elkaar in verband gebracht. De dingen die buiten het kader vallen, worden door
het publiek niet opgenomen in hun interpretatie van het nieuws. Als we de familiefoto opnieuw bekijken
dan zien we dat de mensen die de linkse foto te zien krijgen, zich de familie zullen inbeelden zonder de
oma met het paarse kleedje. De mensen die dan weer de rechtse foto te zien krijgen, denken dat de opa
en de oma met het roze bloesje geen deel uitmaken van de familie.
In framing zijn er drie bepalende aspecten. Selectie is het proces van framing waarin bepaalde zaken
weergegeven worden en andere zaken weggelaten worden, om een bepaald onderwerp te benadrukken.
Salience is het opvallender maken van iets dat wordt weergegeven, het benadrukken van een element. Dit
kunnen we doen aan de hand van cameravoering, kleurgebruik, perspectief, etc. Spin is het op- of
afwaarderen van iets. De ideale plaats voor “spin” in combinatie met beeld is het bijschrift. In het bijschrift
kunnen we bepaalde dingen op het beeld in de kijker zetten (zie beeld: onderschrift).
Censuur
De letterlijke definitie van censuur is “het toezicht van een overheid of kerk op voor publicatie bestemde
teksten, films, voorstellingen, enz. met de mogelijkheid om die te verbieden of er delen uit te schrappen”.
We kunnen censuur koppelen aan “framing” en “agendasetting”. Alle drie hebben ze te maken met het
selecteren of schrappen van informatie om een bepaald beeld te projecteren aan het publiek. “Framing”,
“agendasetting” en “censuur” zijn processen van selectie die ons, en ons beeld van de werkelijkheid,
beïnvloeden.
Propaganda
Definitie en evolutie
