Basiskennis taalonderwijs samenvatting
Hoofdstuk 3: mondelinge taalvaardigheid
Verschillende theorieën over taalverwerving:
- Behaviorisme: door imitatie. Het kind bootst de taal die het hoort na. Bij goedkeuring
zal hij het nog vaker gaan zeggen. Het leert eerst frequente, concrete, zelfstandige
naamwoorden en werkwoorden die verwijzen naar dingen en acties uit de omgeving.
- Creatieve constructietheorie: aangeboren vermogen. Het kind kan zelf structuur
ontdekken en zinnen vormen m.b.v. creativiteit.
- Interactionele benadering: combinatie van bovenstaande.
Verschillende niveaus van taal (herhaling): fonologisch (losse spraakklanken, ah, buh buh),
morfologisch (gevald wordt gevallen), semantisch (alle dieren zijn paard), syntactisch
(woorden combineren, waar bal wordt waar is de bal) en pragmatisch (dingen netjes vragen).
We onderscheiden 2 periodes in het taalverwervingsproces:
- Prelinguale periode (0 tot 1)
- Linguale periode (vroeg 1 tot 2,5) (differentiatie 2,5 tot 5) (voltooiings 5 tot 9)
Prelinguale periode: voor de eerste woordjes, maar er zijn al wel klanken/geluid. Hiermee
communiceert het kind, bv. huilen = honger. Vervolgens gaat het kind zich actief bezig
houden met taal (luisteren en klanken maken: vocaliseren). Daarna wordt het steeds
gevarieerder en produceren ook medeklinkers (vocaal spel). Ouders gaan hierop inspelen en
er ontstaat een soort interactie. Hierna gaat het kind brabbelen (klankgroepen herhalen,
mamama). Dit lijkt al meer op taal, maar het kind verwijst nog nergens naar. Tot slot gaat e
variatie toenemen en oefent het kind met aspecten van taal (articulatie, zinsmelodie, etc.).
Linguale fase:
- Vroeglinguale periode: betekenisvol taalgebruik in specifieke context (verbonden aan
gebeurtenis of actie). Vaak wordt het woord nog niet goed uitgesproken omdat ht
spreekmechanisme nog niet zover is. Wel moeten losse woordjes vaak een zin
voorstellen (eenwoordzin). Poes betekend daar zit een poes. Deze fase duurt
ongeveer een half jaar. Daarna worden woorden gecombineerd (tweewoordzin). Het
kind leert relaties aangeven, grammatica en volgorde van woorden. De klanken zijn
nog steeds niet helemaal correct. Al snel kunnen kinderen ook meer dan 2 woorden
gebruiken (meerwoordzin). De woordenschat (vooral inhoudswoorden) groeit enorm.
- Differentiatiefase: nu ook morfologische en pragmatische aspecten van taal: woorden
kunnen van vorm veranderen, taal wordt los van de context gebruikt, functiewoorden
worden gebruikt en de vorm heeft invloed op het woord (meervoud, verkleinwoord)..
Deze ontwikkelingen komen doordat de leefwereld van het kind veranderd.
- Voltooiingsfase: processen worden uitgebouwd. De taal wordt aan het eind hiervan
op dezelfde manier beheerst als volwassenen. Het verschilt echter in: woordenschat,
onregelmatige vormen van woorden (bijv. verleden tijd) en langere zinnen.
Simultane tweetaligheid: 2 talen tegelijk leren (voor 3e levensjaar).
Successieve tweetaligheid: 2e taal na 1e taal (na 3e levensjaar). Het leren van de 2e taal wordt
beïnvloed door kennis van de 1e taal: interferentiefouten. Bv: turks kent geen verschil
tussen /i/ of /ie/, dus kind zou wiel uitspreken als wil. Bij successieve tweetaligheid duurt het
ook veel langer om de taal te leren (weinig input, oefenen). Je kunt beter als je jong bent een
tweede taal erbij leren. Het leren van begrippen is vooral lastig bij een tweede taal doordat er
veel verschillen zijn (betekenis, gevoelswaarde).
Spreekstrategie: manier van spreken om een doel te bereiken. Journalist wil veel weten,
spreekstrategie: vragen stellen.
Hoofdstuk 3: mondelinge taalvaardigheid
Verschillende theorieën over taalverwerving:
- Behaviorisme: door imitatie. Het kind bootst de taal die het hoort na. Bij goedkeuring
zal hij het nog vaker gaan zeggen. Het leert eerst frequente, concrete, zelfstandige
naamwoorden en werkwoorden die verwijzen naar dingen en acties uit de omgeving.
- Creatieve constructietheorie: aangeboren vermogen. Het kind kan zelf structuur
ontdekken en zinnen vormen m.b.v. creativiteit.
- Interactionele benadering: combinatie van bovenstaande.
Verschillende niveaus van taal (herhaling): fonologisch (losse spraakklanken, ah, buh buh),
morfologisch (gevald wordt gevallen), semantisch (alle dieren zijn paard), syntactisch
(woorden combineren, waar bal wordt waar is de bal) en pragmatisch (dingen netjes vragen).
We onderscheiden 2 periodes in het taalverwervingsproces:
- Prelinguale periode (0 tot 1)
- Linguale periode (vroeg 1 tot 2,5) (differentiatie 2,5 tot 5) (voltooiings 5 tot 9)
Prelinguale periode: voor de eerste woordjes, maar er zijn al wel klanken/geluid. Hiermee
communiceert het kind, bv. huilen = honger. Vervolgens gaat het kind zich actief bezig
houden met taal (luisteren en klanken maken: vocaliseren). Daarna wordt het steeds
gevarieerder en produceren ook medeklinkers (vocaal spel). Ouders gaan hierop inspelen en
er ontstaat een soort interactie. Hierna gaat het kind brabbelen (klankgroepen herhalen,
mamama). Dit lijkt al meer op taal, maar het kind verwijst nog nergens naar. Tot slot gaat e
variatie toenemen en oefent het kind met aspecten van taal (articulatie, zinsmelodie, etc.).
Linguale fase:
- Vroeglinguale periode: betekenisvol taalgebruik in specifieke context (verbonden aan
gebeurtenis of actie). Vaak wordt het woord nog niet goed uitgesproken omdat ht
spreekmechanisme nog niet zover is. Wel moeten losse woordjes vaak een zin
voorstellen (eenwoordzin). Poes betekend daar zit een poes. Deze fase duurt
ongeveer een half jaar. Daarna worden woorden gecombineerd (tweewoordzin). Het
kind leert relaties aangeven, grammatica en volgorde van woorden. De klanken zijn
nog steeds niet helemaal correct. Al snel kunnen kinderen ook meer dan 2 woorden
gebruiken (meerwoordzin). De woordenschat (vooral inhoudswoorden) groeit enorm.
- Differentiatiefase: nu ook morfologische en pragmatische aspecten van taal: woorden
kunnen van vorm veranderen, taal wordt los van de context gebruikt, functiewoorden
worden gebruikt en de vorm heeft invloed op het woord (meervoud, verkleinwoord)..
Deze ontwikkelingen komen doordat de leefwereld van het kind veranderd.
- Voltooiingsfase: processen worden uitgebouwd. De taal wordt aan het eind hiervan
op dezelfde manier beheerst als volwassenen. Het verschilt echter in: woordenschat,
onregelmatige vormen van woorden (bijv. verleden tijd) en langere zinnen.
Simultane tweetaligheid: 2 talen tegelijk leren (voor 3e levensjaar).
Successieve tweetaligheid: 2e taal na 1e taal (na 3e levensjaar). Het leren van de 2e taal wordt
beïnvloed door kennis van de 1e taal: interferentiefouten. Bv: turks kent geen verschil
tussen /i/ of /ie/, dus kind zou wiel uitspreken als wil. Bij successieve tweetaligheid duurt het
ook veel langer om de taal te leren (weinig input, oefenen). Je kunt beter als je jong bent een
tweede taal erbij leren. Het leren van begrippen is vooral lastig bij een tweede taal doordat er
veel verschillen zijn (betekenis, gevoelswaarde).
Spreekstrategie: manier van spreken om een doel te bereiken. Journalist wil veel weten,
spreekstrategie: vragen stellen.
