FISCALE ECONOMIE LITERATUUR
TiU bedrijfseconomie jaar 1 semester 2
Nina van Koppen
Inhoudsopgave
Hoofdstuk 2 – Algemene aspecten.........................................................................................................4
2.1 Soorten belastingen......................................................................................................................4
2.2 Welke functies hebben belastingen?............................................................................................4
2.3 Draagkrachtbeginsel.....................................................................................................................4
2.4 Draagkrachtbeginsel en de Wet IB 2001.......................................................................................5
2.5 Belastingen in het dagelijks leven van Peter en Carolien..............................................................7
2.6 Dubbele heffing over het salaris?.................................................................................................7
2.8 Een huis kopen.............................................................................................................................8
2.9 Belastingheffing bij partners.........................................................................................................8
Hoofdstuk 3 – Arbeid..............................................................................................................................8
3.1 Inkomensbegrip............................................................................................................................8
3.2 De loonbelasting en de bron dienstbetrekking in de inkomstenbelasting....................................9
3.3 Dienstbetrekking..........................................................................................................................9
3.4 Inhoudingsplichtige......................................................................................................................9
3.5 Loon..............................................................................................................................................9
3.6 Werkkostenregeling......................................................................................................................9
3.7 Aanspraken.................................................................................................................................10
3.8 Inhoudingen op het loon............................................................................................................10
3.9 Salarisstrook en jaaropgave........................................................................................................11
3.10 Het beoogde toekomstbeeld: de loonsomheffing....................................................................11
3.11 Resultaat uit overige werkzaamheden.....................................................................................11
Hoofdstuk 4 – De startende ondernemer.............................................................................................12
4.1 Algemene aspecten Wet IB 2001................................................................................................12
4.2 Onderneming voor de Wet IB 2001............................................................................................12
4.3 Ondernemer in de Wet IB 2001..................................................................................................13
1
, 4.4 Winst in de Wet IB 2001.............................................................................................................13
4.5 De startende ondernemer in de praktijk....................................................................................13
4.6 Administratieve aspecten...........................................................................................................13
Hoofdstuk 5 – Huwelijk en winstberekening........................................................................................14
5.1 Huwelijk, huwelijksgoederenregime en inkomstenstoerekening...............................................14
5.2 Ondernemingsvermogen vs privévermogen en ondernemingskosten vs privéuitgaven............14
5.3 Fiscale en commerciële winstberekening...................................................................................15
5.4 Goed koopmansgebruik..............................................................................................................15
5.5 Waarderings- en afschrijvingsregels...........................................................................................15
5.6 Enkele overige specifieke regels voor de fiscale winstbepaling..................................................16
5.7 Fiscale reserves...........................................................................................................................16
5.8 De MKB-winstvrijstelling.............................................................................................................17
5.9 Effectieve belastingdruk.............................................................................................................17
Hoofdstuk 11 – Vermogensrendementsheffing....................................................................................17
11.1 Ontstaansgeschiedenis forfaitair inkomen in box 3..................................................................17
11.2 Inkomen uit sparen en beleggen..............................................................................................17
11.3 Rendementsgrondslag..............................................................................................................18
11.4 Belastingtarief...........................................................................................................................18
11.5 Box 3 en partnerschap..............................................................................................................19
Hoofdstuk 6 – Van vof naar bv en het aanmerkelijkbelangregime.......................................................20
6.1 De besloten vennootschap (bv) en het concept van de rechtspersoonlijkheid..........................20
6.2 Bv ja / bv nee; enkele inkomensvarianten..................................................................................21
6.3 Aanmerkelijk belang...................................................................................................................21
6.4 Inbreng onderneming in bv........................................................................................................23
6.5 Omzetting: ruisend of geruisloos................................................................................................24
Hoofdstuk 7 – Bv en concern................................................................................................................24
7.1 Vennootschapsbelasting.............................................................................................................24
7.2 Stortingen...................................................................................................................................26
7.3 Onttrekkingen.............................................................................................................................26
7.4 Dividendbelasting en bronheffing op rente en royalty’s.............................................................27
7.5 Bruto dividend, voorheffing en belastingdruk............................................................................27
7.6 Salaris, dividenduitkeringen en totale effectieve belastingdruk.................................................28
7.7 Concernopbouw: moeder- en dochtervennootschap en enkele specifieke regels.....................28
Hoofdstuk 9 – Star Pizza bv gaat internationaal...............................................................................30
9.1 Oorzaak van internationale dubbele heffing...............................................................................30
9.2 Kan Nederland heffen over buitenlands inkomen van Star Pizza bv?.........................................30
2
, 9.3 Vestigingsplaats..........................................................................................................................30
9.5 Vaste inrichting...........................................................................................................................31
9.7 Mag Nederland heffen?..............................................................................................................31
9.8 Methoden ter voorkoming van dubbele belastingheffing..........................................................31
Hoofdstuk 14 – Formeel belastingrecht...............................................................................................32
14.2 Van materiële naar formele belastingschuld............................................................................32
14.3 Aangifte....................................................................................................................................32
14.5 Aangiftebelastingen..................................................................................................................32
14.6 Afwijkingen formele van materiële belastingschuld.................................................................32
14.10 Bezwaar en beroep tegen belastingaanslagen........................................................................33
3
,Hoofdstuk 2 – Algemene aspecten
2.1 Soorten belastingen
Soort belasting Subject en object van heffing
Inkomstenbelasting Mensen over hun inkomen
Loonbelasting Mensen over hun loon
Vennootschapsbelasting Lichamen over hun winst
Omzetbelasting Ondernemers (dragen als een soort onbezoldigd ambtenaar namens
de consumenten de omzetbelasting af) over de toegevoegde waarde
in hun omzet
Onroerendezaakbelasting Mensen en lichamen over een eigen pand
Erfbelasting Mensen en lichamen over een ontvangen erfenis
Schenkbelasting Mensen en lichamen over een ontvangen schenking
Kansspelbelasting Mensen en lichamen over een gewonnen prijs uit een kansspel
Motorrijtuigbelasting Mensen en lichamen over auto- of motorbezit
Overdrachtsbelasting Mensen en lichamen over de verkrijging van een onroerende zaak
(afgeschaft)
Draagkrachtbeginsel: omdat een persoon inkomen geniet, kan hij bijdragen aan de collectieve
lastendruk
Profijtbeginsel: je moet belasting betalen omdat je gebaat bent (of geacht wordt te zijn) bij de
activiteiten van de overheid.
2.2 Welke functies hebben belastingen?
Nederland moet over voldoende middelen kunnen beschikken om collectieve uitgaven te doen. De
belangrijkste inkomensbron hiervoor is de belastingopbrengst. -> budgettaire functie van
belastingen
Belastingen worden ook ingezet om een sociaal of economisch doel te bereiken -> instrumentele
functie van belastingen
VOORBEELD: De wetgever vindt het belangrijk dat ondernemerschap fiscaal gestimuleerd
wordt. Daarom krijgen ondernemers belastingfaciliteiten.
-> De principiële grens aan de inzet van instrumentele maatregelen is gelegen in het gegeven dat het
recht intrinsieke waarden behels, zoals het gelijkheidsbeginsel.
-> Indien de wetgever met een instrumentele maatregel inbreuk maakt op het
gelijkheidsbeginsel en het draagkrachtbeginsel, moet er aan de getroffen instrumentele
maatregel een afdoende rechtvaardiging ten grondslag liggen (ook degene die offers voor de
maatregel moeten brengen, moeten dus kunnen profiteren van de maatregel)
-> De praktische grens: Het gedrag van burgers is lastig te beïnvloeden en de effectiviteit en
doelmatigheid van de instrumentele maatregelen zijn moeilijk te toetsen
De fiscale wetgeving heeft ook een waarborgfunctie: rechtsgelijkheid en rechtszekerheid bieden.
2.3 Draagkrachtbeginsel
Het draagkrachtbeginsel zegt dat belastingheffing dwingend afhangt van iemands mogelijkheid om
belasting te betalen.
-> ingewikkeld; wat behoort tot iemands draagkracht en wat niet?
4
,Heffing naar draagkracht brengt met zich mee dat het eerste deel van je inkomen onbelast zou
moeten blijven, want je kan pas belasting betalen nadat je voor jezelf kan zorgen. (het onbelaste
inkomen moet dus het bestaansminimum representeren)
Ook moet er rekening worden gehouden met persoonlijke omstandigheden, zoals uitgaven voor
onderhoudsverplichtingen of de zorg voor kinderen.
2.4 Draagkrachtbeginsel en de Wet IB 2001
In ons belastingstelsel vinden we inkomen ook een vorm van draagkracht. De Wet IB 2001 neemt
daarom het inkomen als maatstaf van heffing.
Het boxensysteem:
1. Het inkomen uit werk en woning (box 1). In deze box is belast het inkomen behaald met
bijvoorbeeld een onderneming, een dienstbetrekking en de koopwoning die tot hoofdverblijf
dient. Belast zijn de werkelijke inkomsten, behalve bij de eigen woning.
2. Het inkomen uit aanmerkelijk belang (box 2). Dit betreft het inkomen behaald met een
belang van (in principe) minimaal 5% in een besloten of naamloze vennootschap. Belast zijn
de werkelijke inkomsten. Daarbij moet je denken aan dividenden en vervreemdingsvoordeel
(verkoopwinst of -verlies) behaald met het aandelenpakket.
3. Het inkomen uit sparen en beleggen (box 3, vermogensrendementsheffing). Dit betreft het
inkomen dat iemand behaalt met zijn vermogen, zoals uit spaarrekeningen, effecten en/of
onroerende zaken, niet zijnde zijn eigen woning. Hier worden niet de werkelijke inkomsten
belast. Het inkomen uit sparen en beleggen wordt forfaitair bepaald. De omvang van het
forfaitaire rendement is afhankelijk van het soort vermogen.
-> het streven van de wetgever is om vanaf 2026 over te gaan op een heffing over de
werkelijke rendementen
Box 1 Box 2 Box 3
Winst uit onderneming Voordelen uit aanmerkelijk Inkomen uit sparen en
belang beleggen
Loon Verminderd met Verminderd met de
persoonsgebonden aftrek voor persoonsgebonden aftrek voor
zover mogelijk zover mogelijk
Resultaat uit overige Met eventuele te verrekenen
werkzaamheden verliezen uit aanmerkelijk
belang uit voorgaande en
volgende jaren
Periodieke uitkeringen en
verstrekkingen
Inkomsten uit eigen woning
Negatieve uitgaven voor
inkomensvoorzieningen
Negatieve persoonsgebonden
aftrek (verminderd met de
uitgaven voor
inkomensvoorzieningen en
persoonsgebonden aftrek voor
zover mogelijk)
Met eventuele te verrekenen
verliezen uit aanmerkelijk
belang uit voorgaande en
volgende jaren
5
, Bepaalde inkomensbestanddelen kunnen dus in meerdere boxen vallen. In de Wet IB 2001 is
hiervoor een rangorderegeling opgenomen: het eerstgenoemde wetsartikel gaat voor. Dus box 1
gaat vóór box 2 en box 2 gaat weer vóór box 3.
De allocatie van schulden vindt plaats aan de hand van de vraag waarvoor de schuld is aangegaan. De
schulden volgen in de Wet IB 2001 namelijk de bezittingen. Valt de bezitting in box 1, dan valt de
schuld aangegaan om deze bezitting te verkrijgen ook in box 1.
Box 1 Box 2 Box 3
Heffingsgrondsla Reëel inkomen, Reëel inkomen, Fictief inkomen over de
g verliezen aftrekbaar, verliezen aftrekbaar, rendementsgrondslag,
maar in de tijd beperkt maar in de tijd beperkt geen verlies mogelijk
Tarief Progressief tarief tot Tarief 26,9%* Tarief 32% (feitelijk
maximaal 49,50% degressief)
Moment van Moment van ontvangst Moment van ontvangst Begin van het jaar van
belastbaarheid of vervreemding de peildatum (1 jan)
*In feite komt dit neer op een tarief tussen (afgerond) 40,8% en 45,76%, vanwege de samenhang
met de vennootschapsbelasting. Zie H7.
Een kenmerk van een analytisch stelsel is dat tussen de boxen (op een enkele uitzondering na)
schotten staan. Een negatief inkomen in bijv. box 1 valt dus niet te verrekenen met een positief
inkomen in box 2 of 3. Dit is niet in overeenstemming met het draagkrachtbeginsel.
Twee uitzonderingen:
- De persoonsgebonden aftrek wordt ‘over de boxen heen’ verrekend. De persoonsgebonden
aftrek komt eerst in mindering op het box 1-inkomen. Het restant komt in mindering op het
box 3-inkomen. Een restant wordt verrekend met het inkomen van box 2. Daarvan het
restant wordt bewaard voor het volgende jaar.
- 29,6% van een verlies uit aanmerkelijk belang in box 2 is verrekenbaar met de verschuldigde
belasting over het box 1-inkomen. Dit mag als de belastingplichtige een jaar lang geen
aanmerkelijkbelanghouder meer is en hij nog een te verrekenen verlies heeft staan.
De tarieven over de 3 soorten inkomens:
1. Het inkomen uit werk en woning is belast tegen een progressief tarief. Dit houdt in dat het
tarief stijgt naarmate dat het inkomen stijgt. Zie artikel 2.10 Wet IB 2001.
2. Het inkomen uit aanmerkelijk belang is belast tegen 26,9%. Een vast tarief noemen we een
proportioneel tarief. Effectief gezien is de belastingdruk overigens niet 26,9% maar globaal
gesproken tussen de 40 en 45%, omdat de bv of nv over haar winst ook
vennootschapsbelasting is verschuldigd.
3. Het fictieve inkomen uit sparen en beleggen is steeds belast tegen 32%. Dit lijkt een
proportioneel tarief te zien, maar in werkelijkheid is dit niet het geval. Indien de
belastingdruk namelijk wordt afgezet tegen het werkelijk ontvangen inkomen in het
kalenderjaar is sprake van een degressief tarief. De gemiddelde belastingdruk daalt naarmate
het werkelijk ontvangen inkomen stijgt.
Het verschil in grondslagbepaling en tarief, maar ook het moment waarop de heffing plaatsvindt, kan
belastingplichtigen op ideeën brengen. Verliezen en kosten zal men zo veel mogelijk in box 1 en 2
kwijt willen. Voordelen wenst men zo veel mogelijk in box 3 te plaatsen vanwege het fictieve
rendement en het tarief van 32%.
6
TiU bedrijfseconomie jaar 1 semester 2
Nina van Koppen
Inhoudsopgave
Hoofdstuk 2 – Algemene aspecten.........................................................................................................4
2.1 Soorten belastingen......................................................................................................................4
2.2 Welke functies hebben belastingen?............................................................................................4
2.3 Draagkrachtbeginsel.....................................................................................................................4
2.4 Draagkrachtbeginsel en de Wet IB 2001.......................................................................................5
2.5 Belastingen in het dagelijks leven van Peter en Carolien..............................................................7
2.6 Dubbele heffing over het salaris?.................................................................................................7
2.8 Een huis kopen.............................................................................................................................8
2.9 Belastingheffing bij partners.........................................................................................................8
Hoofdstuk 3 – Arbeid..............................................................................................................................8
3.1 Inkomensbegrip............................................................................................................................8
3.2 De loonbelasting en de bron dienstbetrekking in de inkomstenbelasting....................................9
3.3 Dienstbetrekking..........................................................................................................................9
3.4 Inhoudingsplichtige......................................................................................................................9
3.5 Loon..............................................................................................................................................9
3.6 Werkkostenregeling......................................................................................................................9
3.7 Aanspraken.................................................................................................................................10
3.8 Inhoudingen op het loon............................................................................................................10
3.9 Salarisstrook en jaaropgave........................................................................................................11
3.10 Het beoogde toekomstbeeld: de loonsomheffing....................................................................11
3.11 Resultaat uit overige werkzaamheden.....................................................................................11
Hoofdstuk 4 – De startende ondernemer.............................................................................................12
4.1 Algemene aspecten Wet IB 2001................................................................................................12
4.2 Onderneming voor de Wet IB 2001............................................................................................12
4.3 Ondernemer in de Wet IB 2001..................................................................................................13
1
, 4.4 Winst in de Wet IB 2001.............................................................................................................13
4.5 De startende ondernemer in de praktijk....................................................................................13
4.6 Administratieve aspecten...........................................................................................................13
Hoofdstuk 5 – Huwelijk en winstberekening........................................................................................14
5.1 Huwelijk, huwelijksgoederenregime en inkomstenstoerekening...............................................14
5.2 Ondernemingsvermogen vs privévermogen en ondernemingskosten vs privéuitgaven............14
5.3 Fiscale en commerciële winstberekening...................................................................................15
5.4 Goed koopmansgebruik..............................................................................................................15
5.5 Waarderings- en afschrijvingsregels...........................................................................................15
5.6 Enkele overige specifieke regels voor de fiscale winstbepaling..................................................16
5.7 Fiscale reserves...........................................................................................................................16
5.8 De MKB-winstvrijstelling.............................................................................................................17
5.9 Effectieve belastingdruk.............................................................................................................17
Hoofdstuk 11 – Vermogensrendementsheffing....................................................................................17
11.1 Ontstaansgeschiedenis forfaitair inkomen in box 3..................................................................17
11.2 Inkomen uit sparen en beleggen..............................................................................................17
11.3 Rendementsgrondslag..............................................................................................................18
11.4 Belastingtarief...........................................................................................................................18
11.5 Box 3 en partnerschap..............................................................................................................19
Hoofdstuk 6 – Van vof naar bv en het aanmerkelijkbelangregime.......................................................20
6.1 De besloten vennootschap (bv) en het concept van de rechtspersoonlijkheid..........................20
6.2 Bv ja / bv nee; enkele inkomensvarianten..................................................................................21
6.3 Aanmerkelijk belang...................................................................................................................21
6.4 Inbreng onderneming in bv........................................................................................................23
6.5 Omzetting: ruisend of geruisloos................................................................................................24
Hoofdstuk 7 – Bv en concern................................................................................................................24
7.1 Vennootschapsbelasting.............................................................................................................24
7.2 Stortingen...................................................................................................................................26
7.3 Onttrekkingen.............................................................................................................................26
7.4 Dividendbelasting en bronheffing op rente en royalty’s.............................................................27
7.5 Bruto dividend, voorheffing en belastingdruk............................................................................27
7.6 Salaris, dividenduitkeringen en totale effectieve belastingdruk.................................................28
7.7 Concernopbouw: moeder- en dochtervennootschap en enkele specifieke regels.....................28
Hoofdstuk 9 – Star Pizza bv gaat internationaal...............................................................................30
9.1 Oorzaak van internationale dubbele heffing...............................................................................30
9.2 Kan Nederland heffen over buitenlands inkomen van Star Pizza bv?.........................................30
2
, 9.3 Vestigingsplaats..........................................................................................................................30
9.5 Vaste inrichting...........................................................................................................................31
9.7 Mag Nederland heffen?..............................................................................................................31
9.8 Methoden ter voorkoming van dubbele belastingheffing..........................................................31
Hoofdstuk 14 – Formeel belastingrecht...............................................................................................32
14.2 Van materiële naar formele belastingschuld............................................................................32
14.3 Aangifte....................................................................................................................................32
14.5 Aangiftebelastingen..................................................................................................................32
14.6 Afwijkingen formele van materiële belastingschuld.................................................................32
14.10 Bezwaar en beroep tegen belastingaanslagen........................................................................33
3
,Hoofdstuk 2 – Algemene aspecten
2.1 Soorten belastingen
Soort belasting Subject en object van heffing
Inkomstenbelasting Mensen over hun inkomen
Loonbelasting Mensen over hun loon
Vennootschapsbelasting Lichamen over hun winst
Omzetbelasting Ondernemers (dragen als een soort onbezoldigd ambtenaar namens
de consumenten de omzetbelasting af) over de toegevoegde waarde
in hun omzet
Onroerendezaakbelasting Mensen en lichamen over een eigen pand
Erfbelasting Mensen en lichamen over een ontvangen erfenis
Schenkbelasting Mensen en lichamen over een ontvangen schenking
Kansspelbelasting Mensen en lichamen over een gewonnen prijs uit een kansspel
Motorrijtuigbelasting Mensen en lichamen over auto- of motorbezit
Overdrachtsbelasting Mensen en lichamen over de verkrijging van een onroerende zaak
(afgeschaft)
Draagkrachtbeginsel: omdat een persoon inkomen geniet, kan hij bijdragen aan de collectieve
lastendruk
Profijtbeginsel: je moet belasting betalen omdat je gebaat bent (of geacht wordt te zijn) bij de
activiteiten van de overheid.
2.2 Welke functies hebben belastingen?
Nederland moet over voldoende middelen kunnen beschikken om collectieve uitgaven te doen. De
belangrijkste inkomensbron hiervoor is de belastingopbrengst. -> budgettaire functie van
belastingen
Belastingen worden ook ingezet om een sociaal of economisch doel te bereiken -> instrumentele
functie van belastingen
VOORBEELD: De wetgever vindt het belangrijk dat ondernemerschap fiscaal gestimuleerd
wordt. Daarom krijgen ondernemers belastingfaciliteiten.
-> De principiële grens aan de inzet van instrumentele maatregelen is gelegen in het gegeven dat het
recht intrinsieke waarden behels, zoals het gelijkheidsbeginsel.
-> Indien de wetgever met een instrumentele maatregel inbreuk maakt op het
gelijkheidsbeginsel en het draagkrachtbeginsel, moet er aan de getroffen instrumentele
maatregel een afdoende rechtvaardiging ten grondslag liggen (ook degene die offers voor de
maatregel moeten brengen, moeten dus kunnen profiteren van de maatregel)
-> De praktische grens: Het gedrag van burgers is lastig te beïnvloeden en de effectiviteit en
doelmatigheid van de instrumentele maatregelen zijn moeilijk te toetsen
De fiscale wetgeving heeft ook een waarborgfunctie: rechtsgelijkheid en rechtszekerheid bieden.
2.3 Draagkrachtbeginsel
Het draagkrachtbeginsel zegt dat belastingheffing dwingend afhangt van iemands mogelijkheid om
belasting te betalen.
-> ingewikkeld; wat behoort tot iemands draagkracht en wat niet?
4
,Heffing naar draagkracht brengt met zich mee dat het eerste deel van je inkomen onbelast zou
moeten blijven, want je kan pas belasting betalen nadat je voor jezelf kan zorgen. (het onbelaste
inkomen moet dus het bestaansminimum representeren)
Ook moet er rekening worden gehouden met persoonlijke omstandigheden, zoals uitgaven voor
onderhoudsverplichtingen of de zorg voor kinderen.
2.4 Draagkrachtbeginsel en de Wet IB 2001
In ons belastingstelsel vinden we inkomen ook een vorm van draagkracht. De Wet IB 2001 neemt
daarom het inkomen als maatstaf van heffing.
Het boxensysteem:
1. Het inkomen uit werk en woning (box 1). In deze box is belast het inkomen behaald met
bijvoorbeeld een onderneming, een dienstbetrekking en de koopwoning die tot hoofdverblijf
dient. Belast zijn de werkelijke inkomsten, behalve bij de eigen woning.
2. Het inkomen uit aanmerkelijk belang (box 2). Dit betreft het inkomen behaald met een
belang van (in principe) minimaal 5% in een besloten of naamloze vennootschap. Belast zijn
de werkelijke inkomsten. Daarbij moet je denken aan dividenden en vervreemdingsvoordeel
(verkoopwinst of -verlies) behaald met het aandelenpakket.
3. Het inkomen uit sparen en beleggen (box 3, vermogensrendementsheffing). Dit betreft het
inkomen dat iemand behaalt met zijn vermogen, zoals uit spaarrekeningen, effecten en/of
onroerende zaken, niet zijnde zijn eigen woning. Hier worden niet de werkelijke inkomsten
belast. Het inkomen uit sparen en beleggen wordt forfaitair bepaald. De omvang van het
forfaitaire rendement is afhankelijk van het soort vermogen.
-> het streven van de wetgever is om vanaf 2026 over te gaan op een heffing over de
werkelijke rendementen
Box 1 Box 2 Box 3
Winst uit onderneming Voordelen uit aanmerkelijk Inkomen uit sparen en
belang beleggen
Loon Verminderd met Verminderd met de
persoonsgebonden aftrek voor persoonsgebonden aftrek voor
zover mogelijk zover mogelijk
Resultaat uit overige Met eventuele te verrekenen
werkzaamheden verliezen uit aanmerkelijk
belang uit voorgaande en
volgende jaren
Periodieke uitkeringen en
verstrekkingen
Inkomsten uit eigen woning
Negatieve uitgaven voor
inkomensvoorzieningen
Negatieve persoonsgebonden
aftrek (verminderd met de
uitgaven voor
inkomensvoorzieningen en
persoonsgebonden aftrek voor
zover mogelijk)
Met eventuele te verrekenen
verliezen uit aanmerkelijk
belang uit voorgaande en
volgende jaren
5
, Bepaalde inkomensbestanddelen kunnen dus in meerdere boxen vallen. In de Wet IB 2001 is
hiervoor een rangorderegeling opgenomen: het eerstgenoemde wetsartikel gaat voor. Dus box 1
gaat vóór box 2 en box 2 gaat weer vóór box 3.
De allocatie van schulden vindt plaats aan de hand van de vraag waarvoor de schuld is aangegaan. De
schulden volgen in de Wet IB 2001 namelijk de bezittingen. Valt de bezitting in box 1, dan valt de
schuld aangegaan om deze bezitting te verkrijgen ook in box 1.
Box 1 Box 2 Box 3
Heffingsgrondsla Reëel inkomen, Reëel inkomen, Fictief inkomen over de
g verliezen aftrekbaar, verliezen aftrekbaar, rendementsgrondslag,
maar in de tijd beperkt maar in de tijd beperkt geen verlies mogelijk
Tarief Progressief tarief tot Tarief 26,9%* Tarief 32% (feitelijk
maximaal 49,50% degressief)
Moment van Moment van ontvangst Moment van ontvangst Begin van het jaar van
belastbaarheid of vervreemding de peildatum (1 jan)
*In feite komt dit neer op een tarief tussen (afgerond) 40,8% en 45,76%, vanwege de samenhang
met de vennootschapsbelasting. Zie H7.
Een kenmerk van een analytisch stelsel is dat tussen de boxen (op een enkele uitzondering na)
schotten staan. Een negatief inkomen in bijv. box 1 valt dus niet te verrekenen met een positief
inkomen in box 2 of 3. Dit is niet in overeenstemming met het draagkrachtbeginsel.
Twee uitzonderingen:
- De persoonsgebonden aftrek wordt ‘over de boxen heen’ verrekend. De persoonsgebonden
aftrek komt eerst in mindering op het box 1-inkomen. Het restant komt in mindering op het
box 3-inkomen. Een restant wordt verrekend met het inkomen van box 2. Daarvan het
restant wordt bewaard voor het volgende jaar.
- 29,6% van een verlies uit aanmerkelijk belang in box 2 is verrekenbaar met de verschuldigde
belasting over het box 1-inkomen. Dit mag als de belastingplichtige een jaar lang geen
aanmerkelijkbelanghouder meer is en hij nog een te verrekenen verlies heeft staan.
De tarieven over de 3 soorten inkomens:
1. Het inkomen uit werk en woning is belast tegen een progressief tarief. Dit houdt in dat het
tarief stijgt naarmate dat het inkomen stijgt. Zie artikel 2.10 Wet IB 2001.
2. Het inkomen uit aanmerkelijk belang is belast tegen 26,9%. Een vast tarief noemen we een
proportioneel tarief. Effectief gezien is de belastingdruk overigens niet 26,9% maar globaal
gesproken tussen de 40 en 45%, omdat de bv of nv over haar winst ook
vennootschapsbelasting is verschuldigd.
3. Het fictieve inkomen uit sparen en beleggen is steeds belast tegen 32%. Dit lijkt een
proportioneel tarief te zien, maar in werkelijkheid is dit niet het geval. Indien de
belastingdruk namelijk wordt afgezet tegen het werkelijk ontvangen inkomen in het
kalenderjaar is sprake van een degressief tarief. De gemiddelde belastingdruk daalt naarmate
het werkelijk ontvangen inkomen stijgt.
Het verschil in grondslagbepaling en tarief, maar ook het moment waarop de heffing plaatsvindt, kan
belastingplichtigen op ideeën brengen. Verliezen en kosten zal men zo veel mogelijk in box 1 en 2
kwijt willen. Voordelen wenst men zo veel mogelijk in box 3 te plaatsen vanwege het fictieve
rendement en het tarief van 32%.
6
