Volledige samenvatting EUROPESE POLITIEKE INTEGRATIE (18/20)

Europese politieke integratie

Hoofdstuk 1: Theoretische benaderingen van Europese
integratie

Voor iets gezegd kan worden over de geschiedenis van Europa  eerst moeten
we theorieën bekijken


Jaren ‘40-‘50: EU- eenmaking
 Er werd iets gecreëerd dat raar was (EN nog raar is)

- EU-eenmaking: supranationale elementen
o Landen staan macht af aan iets dat BOVEN hen staat

o Normaal: landen = basiseenheden
 Bestaan naast elkaar en kunnen onderling afspraken maken

 Er bestond nog niets dat daar BOVEN stond
 Nu WEL: Europese Unie

 Raad van Europa (zie actua – lesweek 1) is dit NIET
o Dit is intergouvernementeel = afspraken tussen
regeringen
 Landen kunnen hier ten alle tijden mee
stoppen

 NAVO is dit NIET
o Dit is intergouvernementeel

- Europese Unie = vanaf het begin al supranationaal
o Landen ervaren dat bepaalde beslissingen BOVEN hen worden
beslist + kunnen worden afgedwongen

o DUS ze geven een stuk soevereiniteit af

 Er ontstaat verschillende voorspellingen, visies
o Bepaalde wetenschappers: het supranationale zal steeds
belangrijker worden
o <-> Andere wetenschappers: het supranationale zal beperkt blijven

 Er ontstonden theorieën over de verdere eenmaking van Europa
o Enkele voorbeelden
 Psychologie


1

,  Focus op mensen
 Wie komt overeen met wie?
 Focust vooral op de ontmoetingen tussen mensen

 Intergouvernementele theorie (zie hierna uitgebreider)
 Gaat ervan uit dat elk land bepaalde belangen heeft 
van daaruit wordt onderhandeld

 Op grote Europese tops: leiders van ALLE landen
komen met hun eigen belangen in gedachten samen en
proberen zo samen afspraken te maken

 DUS focus op grote Europese tops: ontmoetingen van
staats- en regeringsleiders

 Neo-functionalisme (zie hierna uitgebreider)
 Het gebeurt juist NIET op die Europese tops
o Daar moet je niet naar kijken

 Tops nemen wel beslissingen MAAR dit is een
bevestiging van iets dat op dat moment onvermijdelijk
is

 Focus op Europese Commissie en Hof van justitie
o WANT daar worden keuzes gemaakt en het is op
deze dynamieken dat je aandacht moet vestigen

 Spreken elkaar tegen MAAR vullen elkaar ook aan voor een stuk



Theorieën vanaf WOI tot kort na WOII

1. Federalisme

- Veel denkers, academici (die vaak politiek actief waren)…  droomden van
een soort federatie (~ federalisme)
o WANT nationale staten (apart) zijn NIET meer in staat om de
veiligheid van mensen te waarborgen
 WANT in Europa: ene oorlog na andere
 Als landen apart blijven: landen zullen blijven ruzie maken

 Manier om dit te verbeteren: bouwen van een Europese superstaat
o = ‘Verenigde Staten van Europa’
 Verschillende landen blijven apart bestaan MAAR worden
ondergebracht in een federatie

- <-> andere denkers: dit is een utopie!
o Mensen zullen zich hier NOOIT bij betrokken worden

2

, o Het probleem ZELF wordt NIET opgelost (verschuift enkel maar)
 Er zijn problemen tussen staten  worden opgelost door een
superstaat

2. Functionalisme

- Start vanuit hetzelfde beeld als hierboven: staten maken ruzie, veel
onveiligheid
o Manier om dit op te lossen: NIET politiek oplossen met superstaat

o WEL functioneel en rationeel: welk probleem kunnen we best op
welk niveau oplossen?
 DAN: instellingen/organisaties oprichten die die problemen
oplossen
 NIET 1 superstaat

 WEL geval per geval
o Bv. Afspraken over scheepvaart 
intercontinentale scheepvaart commissie
o Bv. Afspraken over luchtvaart  mondiale
samenwerking
o Bv. Afspraken over Schelde  bilaterale
afspraken tussen België en Nederland



3. Transactionalisme/ pluralisme

 1 en 2 zijn fabeltjes

- Focus op staten
o WANT deze zullen ALTIJD de macht in handen houden

o DUS Europese Unie = verzameling van een veelheid aan aparte
staten
 Hebben allemaal een eigen taal, cultuur, gewoonten
 Loyauteit van mensen gaat enkel uit naar die staten

- MAAR die staten kunnen WEL onderlinge afspraken maken
o DUS internationale organisaties zijn mogelijk
 MAAR geen supranationale component
 De landen, staten blijven de basis  behouden hun
eigen soevereiniteit




3

, Theorieën die de feitelijke integratie vanaf de jaren ’50
trachten te verklaren (2 GRAND THEORIES)

 Start van de Europese eenmaking: °EGKS (1950)


1. Neo-functionalisme

- DUS landen zijn bereid om een stuk van hun soevereiniteit af te geven aan
iets dat BOVEN hen staat  daarop wordt toegekeken door rechtbank: Hof
van Justitie
o Samen met EGKS opgericht

- Bouwt verder op functionalisme MAAR nieuwe invulling

- Op vlak van kolen en staal samenwerken = functioneel
o WANT als dit samen wordt geregeld, gaat iedereen erbij winnen

 MAAR daardoor komt er iets op gang dat je niet meer kan stoppen:
sneeuwbaleffect/ spill-over
o <-> functionalisten: we regelen eerst kolen en staal samen
 DAN zien we wel wat er daarna functioneel is om samen te
regelen

o Neo-functionalisten: we vertrekken vanuit een samenwerking voor
kolen en staal MAAR dit zal ertoe leiden dat EGKS steeds groter zal
worden
 Steeds meer zaken zullen in het integratieweb terechtkomen
 Spill-over: ene vloeit over in het andere

- Hoge Autoriteit = zorgt voor het beheer van die kolen en staal
o = voorloper Europese Commissie
 MAAR had meer macht en bevoegdheden

o Daardoor: druk om andere thema’s die hiermee verwant zijn ook te
laten regelen door die Hoge Autoriteit
 Bv. transport

 Dit leidt ertoe dat landen steeds meer met elkaar vervlochten
raken
 DUS meer instellingen nodig om dit allemaal te
beheren
o DUS meer EN krachtigere Europese instellingen

4