Samenvatting Epta piano theorie examen F (2026)

Theorie F
Deze lesstof bevat alle theorie die nodig is voor deze graad.

INHOUD pagina
Toonstelsel en notatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2
Octaafaanduidingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2
Voortekens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
Noten en rusten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
Octaveren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
Intervallen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
Consonant/ dissonant . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
Complementaire intervallen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
Intervallen vanaf de grondtoon van een toonladder . . . . . . . . . . . . 6
Enharmonisch gelijke tonen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
Stokvoering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
Maat en ritme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
Maatsoorten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
Fermate . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
Opmaat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
Enkelvoudige/ samengestelde/ onregelmatige maatsoorten . . . . . . . . . 9
Antimetrische figuren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
Contretemps/ syncope . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
Hemiool/ duool/ triool/ etc. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
Polyritmiek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
Toonladders en akkoorden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
Majeur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
Mineur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
Harmonisch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
Melodisch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
Laddereigen tonen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
Chromatische ladder . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
Hele toons- / Pentatonische- / Blues ladder . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
Toonladders en drieklanken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
Drieklanken groot/ klein/ overmatig/ verminderd . . . . . . . . . . . . . . 21
Toontrappen/ omkeringen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
Cadens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
Septiemakkoord . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
Kwintencirkel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
Moduleren/ Akkoordsymbolen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
Dynamiek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
Pedaal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
Tempo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27
Tempo veranderingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27
Karaktertermen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28
Articulatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29
Versieringen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30
Voorslag/ triller/ mordent . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30
Glissando/ arpeggio/ dubbelslag/ tremolo . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31
Voorhouding- doorgang- en wisseltonen . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32
Melodiebouw en vorm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33
Liedvorm/ canon/ menuet/ Wals . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33
Sonatevorm/ Rondo/ Variatiethema/ Suite . . . . . . . . . . . . . . . . . 34
Herhalingstekens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35
D.C. al Fine/ eentje-tweetje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35
D.S. al Coda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
1
© pianolessenassen.nl

,Toonstelsel


Octaafaanduidingen in samengestelde notenbalk


G-sleutel hulplijn

subcontra contra groot klein




1-gestreept 2-gestreept 3-gestreept 4-gestreept 5-gestreept


F-sleutel




Het tonenstelstel omvat acht octaven:

1 - C2 / C - B2 / B : subcontra - octaaf
2 - C1 / C - B1 / B : contra - octaaf
3 - C -B : groot octaaf
4 - c -b : klein octaaf
5 - c' - b' : één gestreept octaaf
6 - c'' - b'' : twee gestreept octaaf
7 - c''' - b''' : drie gestreept octaaf
8 - c'''' - b'''' : vier gestreept octaaf
c''''' : vijf gestreept octaaf (één noot)


Alle noten in het klein octaaf en hoger wordt aangegeven met een kleine letter.
Alle noten in het groot octaaf of lager wordt aangegeven met een hoofdletter.




2
© pianolessenassen.nl

,Voortekens

Kruisen, mollen en herstellingstekens staan voor een noot en heten daarom voortekens.




kruis: halve toon hoger spelen - achter de nootnaam komt -is

dubbelkruis: hele toon hoger spelen - achter de nootnaam komt -isis

mol: halve toon lager spelen - achter de nootnaam komt -es

dubbelmol: hele toon lager spelen - achter de nootnaam komt -eses of -ses

herstellingsteken: kruis of mol wordt ongedaan gemaakt




punt achter noot
noot wordt met de helft slotstreep
van de waarde verlengd eind muziekstuk
toevallig voorteken blijft Gis




vast voorteken verbindingsboog overgebonden noot dubbele maatstreep
einde sectie / verandering in de muziek




hele halve kwart achtste zestiende tweeëndertigste




3
© pianolessenassen.nl

, Octaveren

Voor noten boven en onder de notenbalk worden hulplijntjes gebruikt.
Voor hele hoge of lage noten zijn dan erg veel hulplijntjes nodig, om deze te voorkomen wordt
gebruik gemaakt van de octaaf-verplaatsings-tekens:



8 va ottava: speel een octaaf hoger of lager

8 vb of 8 vbassa ottava: speel een octaaf lager

15 ma Quindecima: speel 2 octaven hoger of lager

loco speel de noten vanaf deze plaats weer op de normale hoogte




Voorbeeld met aanduidingen...




...hetzelfde maar nu 'gewoon' genoteerd




4
© pianolessenassen.nl