Week 13.1 Systeem
Onderwerpen:
Bestuursrechtspraak; de organisatie ervan en wat vermag de bestuursrechter en
welke ontwikkelingen vinden daarbinnen plaats, link met centrale rol besluitbegrip
Hoe ziet de organisatie van de bestuursrechtspraak eruit?
Welke uitspraakbevoegdheden heeft de bestuursrechter?
Er zijn verschillende bestuursrechters, en er zijn ook dingen van belang om te bepalen bij
welke rechter je terecht kunt. In beginsel is er geen keuze, uit de kenmerken van het geschil
volgt welke rechter daarover dient te beoordelen. Artikel 8:1 Awb bepaalt dat een
belanghebbende tegen een besluit beroep in kan stellen bij de bestuursrechter, dit is een
algemene regel. Behalve de 11 rechtbanken in Nederland zijn er nog andere rechterlijke
instanties die bestuursrechtelijke geschillen beslechten.
- De absolute bevoegdheid van de bestuursrechter betreft de vraag welke rechterlijke
instantie in welk systeem van bestuursrechtspraak bevoegd is.
- De relatieve bevoegdheid van de bestuursrechter betreft de vraag bij welk van de
gerechten in Nederland beroep moet worden ingesteld.
De bevoegdheidsverdeling tussen de verschillende bestuursrechtelijke instanties is geregeld
in hoofdstuk 8 Awb en de bij de Awb behorende Bevoegdheidsregeling Bestuursrechtspraak.
De hoofdregel en uitzondering staan beiden in artikel 8:6 lid 1 Awb: beroep kan worden
ingesteld bij de rechtbank, tenzij een andere bestuursrechter bevoegd is op grond van
hoofdstuk 2 Bb of een ander wettelijk voorschrift. In de Bb zijn alle uitzonderingen te vinden
op de algemene regel.
De algemene regel is dus de rechtbank. Op grond van artikel 8:6 lid 1 Awb kan beroep
worden ingesteld bij de rechtbank, het overgrote deel van de besluiten wordt gewoon via de
rechtbank afgehandeld. De bevoegdheid van de rechtbank is geregeld in artikel 8:1 en 8:6
Awb, jo. artikel 43 wet Ro.
De relatieve bevoegdheid bepaalt dat wanneer tegen een besluit beroep is ingesteld, bij welk
van de 11 rechtbanken in Nederland dit moet. Artikel 8:7 Awb bepaalt bij welk van de 11
rechtbanken de indiener van het beroep zich moet richten. In sommige gevallen is de plaats
waar het bestuursorgaan gevestigd is van belang, in andere gevallen is die woonplaats van
de insteller van beroep van belang.
- Betreft het beroep een besluit van een bestuursorgaan van een provincie, gemeente
of waterschap, dan wel met de toepassing van de Wet gemeenschappelijke
regelingen ingesteld openbaar lichaam of gemeenschappelijk orgaan, dan is de
rechtbank binnen het rechtsgebied waar het bestuursorgaan zijn zetel heeft bevoegd
op grond van artikel 8:7 lid 1 Awb. Hier bepaalt de hoedanigheid van het
bestuursorgaan waar beroep ingesteld moet worden.
- Betreft het beroep een besluit van een ander bestuursorgaan dan provincie, gemeente
of waterschap, dan wel met toepassing van de wet gemeenschappelijke regelingen
ingesteld openbaar lichaam of gemeenschappelijk orgaan, dan is de rechtbank binnen
het rechtsgebied waar de indiener woont, bevoegd op grond van artikel 8:7 lid 2 Awb.
De woonplaats van de indiener bepaalt waar beroep moet worden ingesteld.
, - Wanneer meerdere mensen beroep instellen tegen 1 besluit, is de rechtbank waar als
eerste beroep is ingesteld tegen een besluit, bevoegd om alle beroepen te
behandelen op grond van artikel 8:8 Awb.
Concentratie houdt in dat er soms wordt afgeweken van de relatieve bevoegdheid in artikel
8:7 Awb en dat niet bij een van de 11 rechtbanken beroep ingesteld kan worden. Artikel 8:7
lid 3 Awb jo. Hoofdstuk 3 Bb bepalen dat als beroep wordt ingesteld tegen een besluit als
bedoeld in hoofdstuk 3 Bb, slechts de door dat hoofdstuk bepaalde rechtbank bevoegd is. De
belangrijkste deelgebieden van concentratie zijn vreemdelingenrecht, economisch
bestuursrecht en belastingrecht.
In het systeem van algemene bestuursrechtspraak kan tegen een uitspraak van de
rechtbank hoger beroep ingesteld worden bij de ABRvS, CRvB, CBB en het gerechtshof.
ABRvS: het berechten van geschillen wordt door de afdeling uitgevoerd, artikel 30b
Wet RvS bepaalt dat de afdeling is belast met de berechting van de bij de wet aan
haar opgedragen geschillen. De afdeling is een gerecht dat niet tot de rechterlijke
macht behoort op grond van artikel 112 GW, maar is een bestuursrechter op grond
van artikel 1:4 Awb.
CRvB: dit is een van de hoger beroepsrechters is het systeem van algemene
bestuursrechtspraak. De centrale raad fungeert ook als gerecht is eerste en enige
aanleg in de bijzondere bestuursrechtspraak.
CBB: het CBB fungeert als gerecht in eerst en enige aanleg binnen de bijzondere
bestuursrechtspraak
Gerechtshoven: deze maken deel uit van de rechterlijke macht. In Nederland zijn er 4
gerechtshoven: Amsterdam, Den Haag, Den Bosch en Arnhem-Leeuwarden. Ze
fungeren als bestuursrechter voor zover ze het hoger beroep tegen uitspraken van
rechtbanken inzake belastinggeschillen behandelen.
Dit zijn dus de 4 mogelijkheden voor bij welke instantie je moet zijn. Artikel 8:105 Awb
bepaalt dat de afdeling bevoegd is, tenzij een van de andere instanties bevoegd is, dat is te
vinden in hoofdstuk 4 Bb:
- CRvB: artikel 9 en 10 zien op socialezekerheids- en ambtenarenzaken
- CBB: artikel 11 ziet op economisch bestuursrecht, zoals kinderbijslag, ouderdomswet,
werkloosheidswet, participatiewet en wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen
- Gerechtshoven: artikel 12 ziet op belastingzaken, de relatieve competentie is dat het
gerechtshof wordt gekozen in het ressort waar de rechtbank ligt die het beroep heeft
behandeld
Artikel 112 GW jo. artikel 1:4 lid 1 Awb
Onderwerpen:
Bestuursrechtspraak; de organisatie ervan en wat vermag de bestuursrechter en
welke ontwikkelingen vinden daarbinnen plaats, link met centrale rol besluitbegrip
Hoe ziet de organisatie van de bestuursrechtspraak eruit?
Welke uitspraakbevoegdheden heeft de bestuursrechter?
Er zijn verschillende bestuursrechters, en er zijn ook dingen van belang om te bepalen bij
welke rechter je terecht kunt. In beginsel is er geen keuze, uit de kenmerken van het geschil
volgt welke rechter daarover dient te beoordelen. Artikel 8:1 Awb bepaalt dat een
belanghebbende tegen een besluit beroep in kan stellen bij de bestuursrechter, dit is een
algemene regel. Behalve de 11 rechtbanken in Nederland zijn er nog andere rechterlijke
instanties die bestuursrechtelijke geschillen beslechten.
- De absolute bevoegdheid van de bestuursrechter betreft de vraag welke rechterlijke
instantie in welk systeem van bestuursrechtspraak bevoegd is.
- De relatieve bevoegdheid van de bestuursrechter betreft de vraag bij welk van de
gerechten in Nederland beroep moet worden ingesteld.
De bevoegdheidsverdeling tussen de verschillende bestuursrechtelijke instanties is geregeld
in hoofdstuk 8 Awb en de bij de Awb behorende Bevoegdheidsregeling Bestuursrechtspraak.
De hoofdregel en uitzondering staan beiden in artikel 8:6 lid 1 Awb: beroep kan worden
ingesteld bij de rechtbank, tenzij een andere bestuursrechter bevoegd is op grond van
hoofdstuk 2 Bb of een ander wettelijk voorschrift. In de Bb zijn alle uitzonderingen te vinden
op de algemene regel.
De algemene regel is dus de rechtbank. Op grond van artikel 8:6 lid 1 Awb kan beroep
worden ingesteld bij de rechtbank, het overgrote deel van de besluiten wordt gewoon via de
rechtbank afgehandeld. De bevoegdheid van de rechtbank is geregeld in artikel 8:1 en 8:6
Awb, jo. artikel 43 wet Ro.
De relatieve bevoegdheid bepaalt dat wanneer tegen een besluit beroep is ingesteld, bij welk
van de 11 rechtbanken in Nederland dit moet. Artikel 8:7 Awb bepaalt bij welk van de 11
rechtbanken de indiener van het beroep zich moet richten. In sommige gevallen is de plaats
waar het bestuursorgaan gevestigd is van belang, in andere gevallen is die woonplaats van
de insteller van beroep van belang.
- Betreft het beroep een besluit van een bestuursorgaan van een provincie, gemeente
of waterschap, dan wel met de toepassing van de Wet gemeenschappelijke
regelingen ingesteld openbaar lichaam of gemeenschappelijk orgaan, dan is de
rechtbank binnen het rechtsgebied waar het bestuursorgaan zijn zetel heeft bevoegd
op grond van artikel 8:7 lid 1 Awb. Hier bepaalt de hoedanigheid van het
bestuursorgaan waar beroep ingesteld moet worden.
- Betreft het beroep een besluit van een ander bestuursorgaan dan provincie, gemeente
of waterschap, dan wel met toepassing van de wet gemeenschappelijke regelingen
ingesteld openbaar lichaam of gemeenschappelijk orgaan, dan is de rechtbank binnen
het rechtsgebied waar de indiener woont, bevoegd op grond van artikel 8:7 lid 2 Awb.
De woonplaats van de indiener bepaalt waar beroep moet worden ingesteld.
, - Wanneer meerdere mensen beroep instellen tegen 1 besluit, is de rechtbank waar als
eerste beroep is ingesteld tegen een besluit, bevoegd om alle beroepen te
behandelen op grond van artikel 8:8 Awb.
Concentratie houdt in dat er soms wordt afgeweken van de relatieve bevoegdheid in artikel
8:7 Awb en dat niet bij een van de 11 rechtbanken beroep ingesteld kan worden. Artikel 8:7
lid 3 Awb jo. Hoofdstuk 3 Bb bepalen dat als beroep wordt ingesteld tegen een besluit als
bedoeld in hoofdstuk 3 Bb, slechts de door dat hoofdstuk bepaalde rechtbank bevoegd is. De
belangrijkste deelgebieden van concentratie zijn vreemdelingenrecht, economisch
bestuursrecht en belastingrecht.
In het systeem van algemene bestuursrechtspraak kan tegen een uitspraak van de
rechtbank hoger beroep ingesteld worden bij de ABRvS, CRvB, CBB en het gerechtshof.
ABRvS: het berechten van geschillen wordt door de afdeling uitgevoerd, artikel 30b
Wet RvS bepaalt dat de afdeling is belast met de berechting van de bij de wet aan
haar opgedragen geschillen. De afdeling is een gerecht dat niet tot de rechterlijke
macht behoort op grond van artikel 112 GW, maar is een bestuursrechter op grond
van artikel 1:4 Awb.
CRvB: dit is een van de hoger beroepsrechters is het systeem van algemene
bestuursrechtspraak. De centrale raad fungeert ook als gerecht is eerste en enige
aanleg in de bijzondere bestuursrechtspraak.
CBB: het CBB fungeert als gerecht in eerst en enige aanleg binnen de bijzondere
bestuursrechtspraak
Gerechtshoven: deze maken deel uit van de rechterlijke macht. In Nederland zijn er 4
gerechtshoven: Amsterdam, Den Haag, Den Bosch en Arnhem-Leeuwarden. Ze
fungeren als bestuursrechter voor zover ze het hoger beroep tegen uitspraken van
rechtbanken inzake belastinggeschillen behandelen.
Dit zijn dus de 4 mogelijkheden voor bij welke instantie je moet zijn. Artikel 8:105 Awb
bepaalt dat de afdeling bevoegd is, tenzij een van de andere instanties bevoegd is, dat is te
vinden in hoofdstuk 4 Bb:
- CRvB: artikel 9 en 10 zien op socialezekerheids- en ambtenarenzaken
- CBB: artikel 11 ziet op economisch bestuursrecht, zoals kinderbijslag, ouderdomswet,
werkloosheidswet, participatiewet en wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen
- Gerechtshoven: artikel 12 ziet op belastingzaken, de relatieve competentie is dat het
gerechtshof wordt gekozen in het ressort waar de rechtbank ligt die het beroep heeft
behandeld
Artikel 112 GW jo. artikel 1:4 lid 1 Awb
