Radiologie
LP1: Basisprincipes nucleaire geneeskunde
Nucleaire geneeskunde: een medische specialisatie die gebruikmaakt van
radioactieve stoffen om diagnoses te stellen en behandelingen uit te
voeren.
Hierbij wordt gebruik gemaakt van radioactieve isotopen of radionucliden.
Deze gaan vervallen door het gebruik van deeltjesstraling en
elektromagnetische stralen.
Nuttig voor:
- Diagnose te stellen
- De therapie
Bij inname van radioactieve stoffen -> patiënt moet medicatie en raad
krijgen omdat deze patiënt radioactief blijft. (Dit kan gevaarlijk zijn voor de
omgeving, andere mensen, en kan schadelijk zijn voor het lichaam zelf als
dit een lange periode duurt).
De situering van de nucleaire geneeskunde t.o.v. de andere disciplines:
1. Diagnostiek: hierbij worden radioactieve stoffen aan de patiënt
toegediend.
o Radiologie: hierbij wordt gebruik gemaakt van een externe
stralingsbron. De stralen worden doorheen de patiënt
gestuurd. En de afzwakking van de stralen wordt opgemeten
op de detector. Hierbij is er een anatomische beeldvorming ->
de camera straalt.
o Bij nucleaire geneeskunde wordt er een radioactieve stof
ingediend in de patient. -> de patient gaat stralen -> met de
camera worden de stralen opgevangen die uit de patient
komen.
2. Therapie
o Radiotherapie: er wordt gewerkt met externa radioactieve
bron. Hierbij gaat het toestel de patient bestralen.
o Nucleaire geneeskunde: wordt er een radioactieve stof
ingediend in de patient -> de patient bestraalt zichzelf.
Verspreide regio’s kunnen in 1 keer behandeld worden.
Radiologie en nucleaire geneeskunde doen allebei beeldvorming d.m.v.
ioniserende straling:
Radiologie Nucleaire
, geneeskunde
Soort straling X-stralen: Radioactieve stof
aangemaakt in wordt ingespoten ->
rontgenbuis -> X- beeld wordt gebaseerd
stralen gaan door de op de stralen die uit
patient -> Stralen het lichaam komen.
worden afgezwakt
door het lichaam en
worden waargenomen
op de detector
Informatiestraling Geeft anatomische Informatie over de
informatie werking van
cellen/weefsels
Stralings- Stralingsbelasting is Stralingsbelasting is
Belasting afhankelijk van de onafhankelijk van de
sterkte van de X-straal grootte van het veld
en de grootte van het dat op beeld gebracht
veld dat op beeld wordt
gebracht wordt.
(Thorax, abdomen)
Nazorg Nee Ja
Conrast Wel Geen: geen allergenen
treden op.
Voor medewerker Het dragen van GEEN loodschorten.
loodshorten is Omdat het geen zin
verplicht. heeft. Contact met
patiënten wordt op
andere manieren
veiliggesteld. (Patiënt
is radioactief)
Therapie Een LOKALE therapie. De stof gaat zich
vasthechten aan
Er wordt gekeken op tumoroppervlak.
welke plaatsen de Wordt gebruikt voor
tumor gelegen is, en of BREDE bestraling.
dat de therapie alle
plaatsen gaat kunnen Er is een selectie om
bestralen. te zien of de
target/tumor genoeg
aanwezig is, want de
ingespoten stof moet
bij deze tumor kunnen
geraken.
Theranostics = een combinatie van therapie en diagnose.
Het tot stand komen van de nucleaire beeldvorming
1. Start aanmaak van de radioactieve stof (= het radiofarmacon)
, 2. Deze wordt vervolgens ingespoten. Vb. in de ader
3. Het positioneren van de patient op de camera
4. Het detecteren van de straling.
Het radiofarmacon: dit is het radioactief stofje dat wordt ingespoten en de
label dat eraan gehangen wordt. Dit bestaat uit een:
- Koud deel: bepaald waar het stofje zich gaat vastzetten =
Tracer/speurstof
- Radioactieve label: bepaalt de detecteerbaarheid. Bepaalt welke
techniek er nodig is om het in beeld te brengen, dit gebeurt door het
Radioisotoop/ radionuclide: dit is een isotoop met een onstabiele
atoomkern die door radioactief verval of uitzenden van straling
overgaat in een stabiel element. Dit zijn alfa stralen, beta – straling
(neutron -> proton), beta + straling (proton -> neutron; en positron
wordt uitgeschoten) en gamma stralen
De alfastralen en Bèta- stralen worden gebruikt voor therapeutische
toepassingen (=Therapie), de B+ (worden gebruikt voor PET) en gamma
stralen (SPECT) worden gebruikt voor diagnostiek.
Verschil PET en SPECT: allebei produceren beelden met radioactieve
stoffen.
Verschil SPECT PET
Beschikbaarh Wijdverspreider en Dit moet men zelf
eid en kost goedkoper: de isotoop aanmaken in een cyclotron
wordt gehaald uit de (hierbij komt veel
generator en kan energetische straling vrij -
makkelijk verkregen > gevaarlijk) -> moeilijker
worden. aan te maken.
Fysiologische MET SPECT verkrijg je een Met PET is een
labeling groter molecule fysiologische labeling
Niet zo fysiologische mogelijk: elke molecule
labeling kan apart vervangen
worden.
Gevoeligheid Alleen de loodrecht PET is gevoeliger
invallende straling worden
meegenomen, en de
andere worden niet
gebruikt bij beeldvorming.
Is er een Ja. Ja
minimum
, grootte
nodig?
Extra info Informatie over de functie Maakt gebuik van
van organen, I.p.v. alleen positronen en hogere
over de anatomie resolutie
SPECT beeldvorming
= wordt gebruikt om driedimensionale beelden te maken van organen en
weefsel. Het biedt informatie over de functie van de organen. Dit gebeurt
door gammastralen.
De speurstof wordt radioactief gemaakt en ingespoten -> deze wordt
vervolgens gemeten met een gamma camera.
Hoe werkt SPECT-beeldvorming?
1. Radioactieve stof (radiofarmacon):
o Een kleine hoeveelheid radioactieve stof wordt aan de patiënt
toegediend, vaak via injectie. Deze stof wordt specifiek
gekozen omdat het zich ophoopt in bepaalde organen of
weefsels, afhankelijk van de onderzochte aandoening of het
orgaan.
2. Emissie van gammastraling:
o De radioactieve stof zendt gammastraling uit terwijl het zich
door het lichaam verplaatst. Deze straling wordt opgepikt door
de SPECT-scanner.
3. Detectoren:
o De scanner bevat een reeks detectoren die om de patiënt
heen draaien. Deze detectoren vangen de
uitgezonden gammastralen op vanuit verschillende
hoeken.
o De detector bevat NaI-kristallen (hier wordt de
gamma straal omgezet in een lichtflits), een
collimator (deze neemt aleeen de loodrecht invallende stralen
op, zodat de beeldvorming beter is) en photo multiplier (deze
zetten de lichtflits om in een elektrische stroom).
4. Computertomografie (CT):
o De opgenomen signalen worden door een computer omgezet
in gedetailleerde beelden van de verdeling van de radioactieve
stof in het lichaam. De computer gebruikt wiskundige
technieken (tomografie) om deze signalen om te zetten in
driedimensionale beelden, die inzicht geven in de functie van
het orgaan dat wordt onderzocht.
De speurstoffen die worden gebruikt voor het bepaald onderzoek:
LP1: Basisprincipes nucleaire geneeskunde
Nucleaire geneeskunde: een medische specialisatie die gebruikmaakt van
radioactieve stoffen om diagnoses te stellen en behandelingen uit te
voeren.
Hierbij wordt gebruik gemaakt van radioactieve isotopen of radionucliden.
Deze gaan vervallen door het gebruik van deeltjesstraling en
elektromagnetische stralen.
Nuttig voor:
- Diagnose te stellen
- De therapie
Bij inname van radioactieve stoffen -> patiënt moet medicatie en raad
krijgen omdat deze patiënt radioactief blijft. (Dit kan gevaarlijk zijn voor de
omgeving, andere mensen, en kan schadelijk zijn voor het lichaam zelf als
dit een lange periode duurt).
De situering van de nucleaire geneeskunde t.o.v. de andere disciplines:
1. Diagnostiek: hierbij worden radioactieve stoffen aan de patiënt
toegediend.
o Radiologie: hierbij wordt gebruik gemaakt van een externe
stralingsbron. De stralen worden doorheen de patiënt
gestuurd. En de afzwakking van de stralen wordt opgemeten
op de detector. Hierbij is er een anatomische beeldvorming ->
de camera straalt.
o Bij nucleaire geneeskunde wordt er een radioactieve stof
ingediend in de patient. -> de patient gaat stralen -> met de
camera worden de stralen opgevangen die uit de patient
komen.
2. Therapie
o Radiotherapie: er wordt gewerkt met externa radioactieve
bron. Hierbij gaat het toestel de patient bestralen.
o Nucleaire geneeskunde: wordt er een radioactieve stof
ingediend in de patient -> de patient bestraalt zichzelf.
Verspreide regio’s kunnen in 1 keer behandeld worden.
Radiologie en nucleaire geneeskunde doen allebei beeldvorming d.m.v.
ioniserende straling:
Radiologie Nucleaire
, geneeskunde
Soort straling X-stralen: Radioactieve stof
aangemaakt in wordt ingespoten ->
rontgenbuis -> X- beeld wordt gebaseerd
stralen gaan door de op de stralen die uit
patient -> Stralen het lichaam komen.
worden afgezwakt
door het lichaam en
worden waargenomen
op de detector
Informatiestraling Geeft anatomische Informatie over de
informatie werking van
cellen/weefsels
Stralings- Stralingsbelasting is Stralingsbelasting is
Belasting afhankelijk van de onafhankelijk van de
sterkte van de X-straal grootte van het veld
en de grootte van het dat op beeld gebracht
veld dat op beeld wordt
gebracht wordt.
(Thorax, abdomen)
Nazorg Nee Ja
Conrast Wel Geen: geen allergenen
treden op.
Voor medewerker Het dragen van GEEN loodschorten.
loodshorten is Omdat het geen zin
verplicht. heeft. Contact met
patiënten wordt op
andere manieren
veiliggesteld. (Patiënt
is radioactief)
Therapie Een LOKALE therapie. De stof gaat zich
vasthechten aan
Er wordt gekeken op tumoroppervlak.
welke plaatsen de Wordt gebruikt voor
tumor gelegen is, en of BREDE bestraling.
dat de therapie alle
plaatsen gaat kunnen Er is een selectie om
bestralen. te zien of de
target/tumor genoeg
aanwezig is, want de
ingespoten stof moet
bij deze tumor kunnen
geraken.
Theranostics = een combinatie van therapie en diagnose.
Het tot stand komen van de nucleaire beeldvorming
1. Start aanmaak van de radioactieve stof (= het radiofarmacon)
, 2. Deze wordt vervolgens ingespoten. Vb. in de ader
3. Het positioneren van de patient op de camera
4. Het detecteren van de straling.
Het radiofarmacon: dit is het radioactief stofje dat wordt ingespoten en de
label dat eraan gehangen wordt. Dit bestaat uit een:
- Koud deel: bepaald waar het stofje zich gaat vastzetten =
Tracer/speurstof
- Radioactieve label: bepaalt de detecteerbaarheid. Bepaalt welke
techniek er nodig is om het in beeld te brengen, dit gebeurt door het
Radioisotoop/ radionuclide: dit is een isotoop met een onstabiele
atoomkern die door radioactief verval of uitzenden van straling
overgaat in een stabiel element. Dit zijn alfa stralen, beta – straling
(neutron -> proton), beta + straling (proton -> neutron; en positron
wordt uitgeschoten) en gamma stralen
De alfastralen en Bèta- stralen worden gebruikt voor therapeutische
toepassingen (=Therapie), de B+ (worden gebruikt voor PET) en gamma
stralen (SPECT) worden gebruikt voor diagnostiek.
Verschil PET en SPECT: allebei produceren beelden met radioactieve
stoffen.
Verschil SPECT PET
Beschikbaarh Wijdverspreider en Dit moet men zelf
eid en kost goedkoper: de isotoop aanmaken in een cyclotron
wordt gehaald uit de (hierbij komt veel
generator en kan energetische straling vrij -
makkelijk verkregen > gevaarlijk) -> moeilijker
worden. aan te maken.
Fysiologische MET SPECT verkrijg je een Met PET is een
labeling groter molecule fysiologische labeling
Niet zo fysiologische mogelijk: elke molecule
labeling kan apart vervangen
worden.
Gevoeligheid Alleen de loodrecht PET is gevoeliger
invallende straling worden
meegenomen, en de
andere worden niet
gebruikt bij beeldvorming.
Is er een Ja. Ja
minimum
, grootte
nodig?
Extra info Informatie over de functie Maakt gebuik van
van organen, I.p.v. alleen positronen en hogere
over de anatomie resolutie
SPECT beeldvorming
= wordt gebruikt om driedimensionale beelden te maken van organen en
weefsel. Het biedt informatie over de functie van de organen. Dit gebeurt
door gammastralen.
De speurstof wordt radioactief gemaakt en ingespoten -> deze wordt
vervolgens gemeten met een gamma camera.
Hoe werkt SPECT-beeldvorming?
1. Radioactieve stof (radiofarmacon):
o Een kleine hoeveelheid radioactieve stof wordt aan de patiënt
toegediend, vaak via injectie. Deze stof wordt specifiek
gekozen omdat het zich ophoopt in bepaalde organen of
weefsels, afhankelijk van de onderzochte aandoening of het
orgaan.
2. Emissie van gammastraling:
o De radioactieve stof zendt gammastraling uit terwijl het zich
door het lichaam verplaatst. Deze straling wordt opgepikt door
de SPECT-scanner.
3. Detectoren:
o De scanner bevat een reeks detectoren die om de patiënt
heen draaien. Deze detectoren vangen de
uitgezonden gammastralen op vanuit verschillende
hoeken.
o De detector bevat NaI-kristallen (hier wordt de
gamma straal omgezet in een lichtflits), een
collimator (deze neemt aleeen de loodrecht invallende stralen
op, zodat de beeldvorming beter is) en photo multiplier (deze
zetten de lichtflits om in een elektrische stroom).
4. Computertomografie (CT):
o De opgenomen signalen worden door een computer omgezet
in gedetailleerde beelden van de verdeling van de radioactieve
stof in het lichaam. De computer gebruikt wiskundige
technieken (tomografie) om deze signalen om te zetten in
driedimensionale beelden, die inzicht geven in de functie van
het orgaan dat wordt onderzocht.
De speurstoffen die worden gebruikt voor het bepaald onderzoek:
