(INLEIDING TOT DE) ONDERZOEKSMETHODOLOGIE
2023-2024
Dit samenvattend werk, dat de onderzoeksmethodologie behandelt, is gebaseerd op het zelfstudiepakket en de
topics die behandeld worden in het opleidingsonderdeel (Inleiding tot de) Onderzoeksmethodologie, gedoceerd
aan de faculteit FBE van de Universiteit Antwerpen.
1
, HOOFDSTUK 1: research orientation and design
1. Inleiding
Er bestaan 2 strategieën om een onderzoek te voeren.
● egel: focus op 1 onderdeel → dit is wat een goede onderzoeker doet
● vos: steeds breder willen gaan en meer willen onderzoeken
2. Research strategies
Een onderzoek is steeds gebaseerd op één bepaalde disciplinaire basis, en bevindt zich in een bepaald sub field.
The field of management research Influences on research
Praktische overwegingen
Er zijn heel wat praktische lasten die ervoor zorgen dat je het onderzoek niet kan uitvoeren zoals je wenst.
→ vb. tijd, budget, ethiek, regelgeving (vb. geen toegang tot bepaalde gegevens), financiën…
3. Creating bias
We hebben overal kans op fouten doordat we een bias (vooroordeel) hebben. We moeten de bias (foutenbronnen)
minimaliseren in elke stap die we nemen, maar een bias van nul is onmogelijk.
● design
● dataverzameling
● data-analyse
● rapportering → enkel rapporteren wat er uit het onderzoek gebleken is
Deze 4 fasen van onderzoek zijn cumulatief, dus indien er in het design al fouten zijn gemaakt zal dit negatieve
gevolgen hebben voor de rest van het onderzoek.
Waarden kunnen de overtuigingen of gevoelens van een onderzoeker weerspiegelen.
● kan leiden tot bias in elke fase van het sociale onderzoeksproces
→ bepaalt hoe je naar de sociale werkelijkheid kijkt
● kan affiniteit of sympathie opwekken, vooral voor underdog groepen
● kan tegenstrijdig zijn met de waarden van veel managers
2
, 4. Design (onderzoeksfase 1)
Wat, waarom en hoe? Dit zijn vragen die je je moet stellen bij het kiezen van het design van jouw onderzoek.
Wat? Waarom?
Waar wil ik meer over weten/ beter begrijpen? Waarom is dit interessant genoeg voor anderen om
→ Wat zijn mijn belangrijkste onderzoeksvragen? gepubliceerd te worden als scriptie voor beleidsmakers?
→ Zorgt het onderzoek voor een 'bijdrage aan de kennis'?
Hoe - conceptueel? Hoe - praktisch?
Welke modellen, concepten en theorieën kan ik Welke onderzoeksstijlen en -technieken zal ik gebruiken
gebruiken/ontwikkelen om mijn onderzoeksvragen te om mijn conceptuele kader toe te passen (zowel om
beantwoorden? materiaal te verzamelen als om het te analyseren)?
→ Vormen van een basis conceptueel kader.
Als onderzoeker heb je heel veel vrijheid. Het is dus belangrijk dat je elke keuze motiveert, en niet verantwoordt
waarom je iets niet kiest.
4.1 Research turtle
We bouwen ons model op aan de hand van een research turtle.
→ traag dier want onderzoeksdesign is een trage fase
De schildpad bestaat uit 4 grote onderdelen
● de kop beslist welke richting het onderzoek uitgaat → ontologisch, epistemologisch kader
● het lijf bestaat uit een literatuuronderzoek → body of knowledge
● de schild zorgt voor de afbakening van het onderzoeksgebied
● de poten helpen het onderzoek vooruit
5. Continuüm
Een onderzoek kan gevoerd worden vanuit verschillende perspectieven. Men kan verschillen op vlak van 4 grote
aspecten.
3
, 5.1 Ontologie
Ontologie = zijnsleer = perspectief van waaruit je de sociale werkelijkheid bekijkt
Objectivisme
● de sociale werkelijkheid is een objectief feit
● je hoeft mensen niet te kennen om er uitspraken over te doen
● sociale fenomenen en hun betekenis zijn onafhankelijk van de sociale actoren
Constructionisme
● de sociale werkelijkheid is niet objectief en wordt constant geconstrueerd
● sociale fenomenen en hun betekenis worden tot stand gebracht door sociale actoren (jij en ik)
● alles verandert continu, de onderzoeker presenteert een specifieke versie van de realiteit
5.2 Epistemologie
Epistemologie = kennistheorie = de manier waarop kennis wordt opgedaan
→ als de sociale werkelijkheid bestaat, hoe kunnen we dan de kennis vergaren
Positivisme
● positieve wetenschap: meten is weten (vb. fysica, scheikunde)
○ past methode van natuurwetenschappen toe op de studie van de sociale realiteit
○ fenomenalisme = alleen door de zintuigen bevestigde kennis wordt als kennis gerechtvaardigd
● wetenschapper is buitenstaander zodat metingen objectief zijn
● wetenschapper behandelt wetenschappelijke uitspraken, geen normatieve uitspraken
Interpretivisme
● sociale wetenschappers willen de subjectieve betekenis van sociale acties begrijpen
● Weber z’n idee van ‘Verstehen’
● we construeren constant een sociale werkelijkheid dus we kunnen geen buitenstaander zijn
○ je moet zelf deel uitmaken van de sociale werkelijkheid om kennis te kunnen genereren
5.3 Realisme
Natuurwetenschap en sociale wetenschappen moeten dezelfde aanpak hanteren (positivisme)
● empirisch realisme = de werkelijkheid kan worden begrepen door het gebruik van geschikte methoden
● kritisch realisme
○ identificeer structuren die gebeurtenissen en interacties genereren
○ structuren zijn niet spontaan zichtbaar in de observaties, ze kunnen alleen geïdentificeerd
worden door het praktische en theoretische werk
Empirisme = als je het niet kan zien/horen/ruiken, dan bestaat het niet
→ wat je niet kan meten, kan je niet weten
4
2023-2024
Dit samenvattend werk, dat de onderzoeksmethodologie behandelt, is gebaseerd op het zelfstudiepakket en de
topics die behandeld worden in het opleidingsonderdeel (Inleiding tot de) Onderzoeksmethodologie, gedoceerd
aan de faculteit FBE van de Universiteit Antwerpen.
1
, HOOFDSTUK 1: research orientation and design
1. Inleiding
Er bestaan 2 strategieën om een onderzoek te voeren.
● egel: focus op 1 onderdeel → dit is wat een goede onderzoeker doet
● vos: steeds breder willen gaan en meer willen onderzoeken
2. Research strategies
Een onderzoek is steeds gebaseerd op één bepaalde disciplinaire basis, en bevindt zich in een bepaald sub field.
The field of management research Influences on research
Praktische overwegingen
Er zijn heel wat praktische lasten die ervoor zorgen dat je het onderzoek niet kan uitvoeren zoals je wenst.
→ vb. tijd, budget, ethiek, regelgeving (vb. geen toegang tot bepaalde gegevens), financiën…
3. Creating bias
We hebben overal kans op fouten doordat we een bias (vooroordeel) hebben. We moeten de bias (foutenbronnen)
minimaliseren in elke stap die we nemen, maar een bias van nul is onmogelijk.
● design
● dataverzameling
● data-analyse
● rapportering → enkel rapporteren wat er uit het onderzoek gebleken is
Deze 4 fasen van onderzoek zijn cumulatief, dus indien er in het design al fouten zijn gemaakt zal dit negatieve
gevolgen hebben voor de rest van het onderzoek.
Waarden kunnen de overtuigingen of gevoelens van een onderzoeker weerspiegelen.
● kan leiden tot bias in elke fase van het sociale onderzoeksproces
→ bepaalt hoe je naar de sociale werkelijkheid kijkt
● kan affiniteit of sympathie opwekken, vooral voor underdog groepen
● kan tegenstrijdig zijn met de waarden van veel managers
2
, 4. Design (onderzoeksfase 1)
Wat, waarom en hoe? Dit zijn vragen die je je moet stellen bij het kiezen van het design van jouw onderzoek.
Wat? Waarom?
Waar wil ik meer over weten/ beter begrijpen? Waarom is dit interessant genoeg voor anderen om
→ Wat zijn mijn belangrijkste onderzoeksvragen? gepubliceerd te worden als scriptie voor beleidsmakers?
→ Zorgt het onderzoek voor een 'bijdrage aan de kennis'?
Hoe - conceptueel? Hoe - praktisch?
Welke modellen, concepten en theorieën kan ik Welke onderzoeksstijlen en -technieken zal ik gebruiken
gebruiken/ontwikkelen om mijn onderzoeksvragen te om mijn conceptuele kader toe te passen (zowel om
beantwoorden? materiaal te verzamelen als om het te analyseren)?
→ Vormen van een basis conceptueel kader.
Als onderzoeker heb je heel veel vrijheid. Het is dus belangrijk dat je elke keuze motiveert, en niet verantwoordt
waarom je iets niet kiest.
4.1 Research turtle
We bouwen ons model op aan de hand van een research turtle.
→ traag dier want onderzoeksdesign is een trage fase
De schildpad bestaat uit 4 grote onderdelen
● de kop beslist welke richting het onderzoek uitgaat → ontologisch, epistemologisch kader
● het lijf bestaat uit een literatuuronderzoek → body of knowledge
● de schild zorgt voor de afbakening van het onderzoeksgebied
● de poten helpen het onderzoek vooruit
5. Continuüm
Een onderzoek kan gevoerd worden vanuit verschillende perspectieven. Men kan verschillen op vlak van 4 grote
aspecten.
3
, 5.1 Ontologie
Ontologie = zijnsleer = perspectief van waaruit je de sociale werkelijkheid bekijkt
Objectivisme
● de sociale werkelijkheid is een objectief feit
● je hoeft mensen niet te kennen om er uitspraken over te doen
● sociale fenomenen en hun betekenis zijn onafhankelijk van de sociale actoren
Constructionisme
● de sociale werkelijkheid is niet objectief en wordt constant geconstrueerd
● sociale fenomenen en hun betekenis worden tot stand gebracht door sociale actoren (jij en ik)
● alles verandert continu, de onderzoeker presenteert een specifieke versie van de realiteit
5.2 Epistemologie
Epistemologie = kennistheorie = de manier waarop kennis wordt opgedaan
→ als de sociale werkelijkheid bestaat, hoe kunnen we dan de kennis vergaren
Positivisme
● positieve wetenschap: meten is weten (vb. fysica, scheikunde)
○ past methode van natuurwetenschappen toe op de studie van de sociale realiteit
○ fenomenalisme = alleen door de zintuigen bevestigde kennis wordt als kennis gerechtvaardigd
● wetenschapper is buitenstaander zodat metingen objectief zijn
● wetenschapper behandelt wetenschappelijke uitspraken, geen normatieve uitspraken
Interpretivisme
● sociale wetenschappers willen de subjectieve betekenis van sociale acties begrijpen
● Weber z’n idee van ‘Verstehen’
● we construeren constant een sociale werkelijkheid dus we kunnen geen buitenstaander zijn
○ je moet zelf deel uitmaken van de sociale werkelijkheid om kennis te kunnen genereren
5.3 Realisme
Natuurwetenschap en sociale wetenschappen moeten dezelfde aanpak hanteren (positivisme)
● empirisch realisme = de werkelijkheid kan worden begrepen door het gebruik van geschikte methoden
● kritisch realisme
○ identificeer structuren die gebeurtenissen en interacties genereren
○ structuren zijn niet spontaan zichtbaar in de observaties, ze kunnen alleen geïdentificeerd
worden door het praktische en theoretische werk
Empirisme = als je het niet kan zien/horen/ruiken, dan bestaat het niet
→ wat je niet kan meten, kan je niet weten
4
