INLEIDING STAATS- EN BESTUURSRECHT
Samenvatting bijeenkomst 13: Hoofdstuk 2: par. 2.5 en hoofdstuk 5: par. 5.2.4, par. 5.2.6 t/
m 5.2.8 en par. 5.4
2.5 Het specialiteitsbeginsel
Het specialiteitsbeginsel is – naast het beginsel van wetmatigheid van bestuur – een tweede
belangrijk beginsel in het bestuursrecht.
Het specialiteitsbeginsel staat in nauw verband met het legaliteits- of
wetmatigheidsbeginsel.
Specialiteitsbeginsel = een bestuursbevoegdheid mag slechts worden uitgeoefend
binnen het doelgebonden kader van de wet die de bevoegdheid verleent. Het bestuur
moet dus bij het gebruik van zijn bevoegdheid de doelstelling van de desbetreffende
wet in acht nemen.
Als een bestuursorgaan het specialiteitsbeginsel miskent, is de kans groot dat het
orgaan het verbod van détournement de pouvoir overtreedt (art. 3:3 Awb).
Het beginsel neemt ook met zich dat het bestuur bij het nemen van een besluit naast
de belangen van bijv. de aanvrager van het besluit in beginsel slechts die belangen
mag meewegen die de desbetreffende wet beoogt te beschermen (art. 3:4 lid 1
Awb).
Het specialiteitsbeginsel richt zich tot het bestuur én tot de wetgever.
Arrest Jetski’s blz. 94
Het Velpse duivenhok blz. 95 = standaard uitspraak over het specialiteitsbeginsel!
Er wordt een onderscheid gemaakt tussen ‘preciezen’ en ‘rekkelijken’
- Preciezen: die willen strak de hand houden aan het beginsel
- Rekkelijken: relativeren het beginsel. Zij zien meestal weinig beperkingen die
voortvloeien uit het doel van een bestuursbevoegdheid
Het blijven binnen de wettelijke grenzen van de bevoegdheid betekent dat het bestuur
slechts dat aspect van het algemeen belang mag behartigen dat de betreffende wet beoogt
te beschermen.
Positieve aspecten van het specialiteitsbeginsel:
a. Het bestuur mag zich niet bemoeien met andere belangen van de aanvrager dan
waarop de aanvraag betrekking heeft
b. Het bestuur mag zich niet laten leiden door particuliere belangen van andere burgers
(tenzij deze parallel lopen met het aspect van het algemeen belang dat het bestuur in
dat geval moet behartigen
c. Het bestuur mag de burger niet belasten door andere aspecten van het algemeen
belang te behartigen dan waarop zijn bevoegdheid ziet.
Het specialiteitsbeginsel dient de rechtsstaat, maar ook de doelmatigheid.
5.2.4 Belangenafwegingsplicht, materiële zorgvuldigheid, evenredigheidsbeginsel en
willekeurverbod
Art. 3:4 lid 1 Awb (evenredigheidsbeginsel) geeft aan het bestuur de opdracht om de
rechtstreeks bij het besluit betrokken belangen af te wegen, voor zover niet uit een wettelijk
voorschrift of uit de aard van de uit te oefenen bevoegdheid een beperking voortvloeit.
De rechter kan dus d.m.v. dit artikel vernietigen wanneer een bepaald belang niet of te
weinig is meegewogen.
,Formele a.b.b.b.'s
Formele a.b.b.b.'s gaan over de
bevoegdheden van overheden
en met name de procedure
daarvan. Deze a.b.b.b.'s geven
duiding aan hoe het proces zou
moeten verlopen en ziet af van
de inhoud. Het gaat over de
besluitvormingsprocedure
evenals de eisen waaraan een
besluit moet voldoen
(bijvoorbeeld het
zorgvuldigheidsbeginsel).
Fair play-beginsel (art. 2:4
Awb)
Zoals de naam doet vermoeden
moet het fair play-beginsel
vooral bewerkstelligen dat de
overheid een eerlijk orgaan is
dat
, iedereen met gelijkwaardigheid
behandelt. Deze eerlijkheid uit
zich ook in een gewenst
transparant karakter van
besluitvorming van de overheid.
De overheid is eerlijk en hoort
dus niet aan achterkamerpoliiek
te doen.
(Formele)
zorgvuldigheidsbeginsel
(art. 3:2 Awb)
De overheid moet binnen het
proces van besluitvorming
zorgvuldig handelen. Dit vereist
een goede voorbereiding en
correct overdachte
besluitvorming. Er mag geen
haast zijn en er moet zorgvuldig
te werk gegaan worden. Er wordt
met een
Samenvatting bijeenkomst 13: Hoofdstuk 2: par. 2.5 en hoofdstuk 5: par. 5.2.4, par. 5.2.6 t/
m 5.2.8 en par. 5.4
2.5 Het specialiteitsbeginsel
Het specialiteitsbeginsel is – naast het beginsel van wetmatigheid van bestuur – een tweede
belangrijk beginsel in het bestuursrecht.
Het specialiteitsbeginsel staat in nauw verband met het legaliteits- of
wetmatigheidsbeginsel.
Specialiteitsbeginsel = een bestuursbevoegdheid mag slechts worden uitgeoefend
binnen het doelgebonden kader van de wet die de bevoegdheid verleent. Het bestuur
moet dus bij het gebruik van zijn bevoegdheid de doelstelling van de desbetreffende
wet in acht nemen.
Als een bestuursorgaan het specialiteitsbeginsel miskent, is de kans groot dat het
orgaan het verbod van détournement de pouvoir overtreedt (art. 3:3 Awb).
Het beginsel neemt ook met zich dat het bestuur bij het nemen van een besluit naast
de belangen van bijv. de aanvrager van het besluit in beginsel slechts die belangen
mag meewegen die de desbetreffende wet beoogt te beschermen (art. 3:4 lid 1
Awb).
Het specialiteitsbeginsel richt zich tot het bestuur én tot de wetgever.
Arrest Jetski’s blz. 94
Het Velpse duivenhok blz. 95 = standaard uitspraak over het specialiteitsbeginsel!
Er wordt een onderscheid gemaakt tussen ‘preciezen’ en ‘rekkelijken’
- Preciezen: die willen strak de hand houden aan het beginsel
- Rekkelijken: relativeren het beginsel. Zij zien meestal weinig beperkingen die
voortvloeien uit het doel van een bestuursbevoegdheid
Het blijven binnen de wettelijke grenzen van de bevoegdheid betekent dat het bestuur
slechts dat aspect van het algemeen belang mag behartigen dat de betreffende wet beoogt
te beschermen.
Positieve aspecten van het specialiteitsbeginsel:
a. Het bestuur mag zich niet bemoeien met andere belangen van de aanvrager dan
waarop de aanvraag betrekking heeft
b. Het bestuur mag zich niet laten leiden door particuliere belangen van andere burgers
(tenzij deze parallel lopen met het aspect van het algemeen belang dat het bestuur in
dat geval moet behartigen
c. Het bestuur mag de burger niet belasten door andere aspecten van het algemeen
belang te behartigen dan waarop zijn bevoegdheid ziet.
Het specialiteitsbeginsel dient de rechtsstaat, maar ook de doelmatigheid.
5.2.4 Belangenafwegingsplicht, materiële zorgvuldigheid, evenredigheidsbeginsel en
willekeurverbod
Art. 3:4 lid 1 Awb (evenredigheidsbeginsel) geeft aan het bestuur de opdracht om de
rechtstreeks bij het besluit betrokken belangen af te wegen, voor zover niet uit een wettelijk
voorschrift of uit de aard van de uit te oefenen bevoegdheid een beperking voortvloeit.
De rechter kan dus d.m.v. dit artikel vernietigen wanneer een bepaald belang niet of te
weinig is meegewogen.
,Formele a.b.b.b.'s
Formele a.b.b.b.'s gaan over de
bevoegdheden van overheden
en met name de procedure
daarvan. Deze a.b.b.b.'s geven
duiding aan hoe het proces zou
moeten verlopen en ziet af van
de inhoud. Het gaat over de
besluitvormingsprocedure
evenals de eisen waaraan een
besluit moet voldoen
(bijvoorbeeld het
zorgvuldigheidsbeginsel).
Fair play-beginsel (art. 2:4
Awb)
Zoals de naam doet vermoeden
moet het fair play-beginsel
vooral bewerkstelligen dat de
overheid een eerlijk orgaan is
dat
, iedereen met gelijkwaardigheid
behandelt. Deze eerlijkheid uit
zich ook in een gewenst
transparant karakter van
besluitvorming van de overheid.
De overheid is eerlijk en hoort
dus niet aan achterkamerpoliiek
te doen.
(Formele)
zorgvuldigheidsbeginsel
(art. 3:2 Awb)
De overheid moet binnen het
proces van besluitvorming
zorgvuldig handelen. Dit vereist
een goede voorbereiding en
correct overdachte
besluitvorming. Er mag geen
haast zijn en er moet zorgvuldig
te werk gegaan worden. Er wordt
met een
