Theorie en Praktijk van Geesteswetenschappen (TC3V14001)
Nieuwe Media en Digitale Cultuur
Mirte Haenen, werkgroep 1
Citatie Stijl: Chicago voetnoten
30 oktober 2024
Aantal woorden: 4376
,Inhoudsopgave
De interactie tussen mens en media 2
De subjectieve ervaring van digitale media 5
Een dialoog tussen mens, technologie en cultuur 8
AI en ongelijkheid: een kritische blik vanuit de geesteswetenschappen 11
Nawoord 14
Literatuurlijst WM 16
Literatuurlijst CS 17
1
, De interactie tussen mens en media
In een wereld waarin technologie en media steeds meer verweven zijn met ons dagelijks leven,
ontstaat de vraag hoe dit invloed heeft op onze cultuur en interacties. De interactie tussen mens en
media is de kern van mijn wetenschappelijk onderzoek binnen Nieuwe Media en Digitale Cultuur.
Hierbij is het essentieel om kritisch te onderzoeken hoe deze ontwikkelingen onze cultuur,
samenleving en interacties beïnvloeden. Dit vraagt om een diepgaande analyse van niet alleen de
technologieën zelf, maar ook van de bredere sociale, culturele en filosofische context waarin deze
technologieën worden gebruikt.
Een belangrijk concept binnen dit specialisme is participatory culture, zoals beschreven door
Henry Jenkins. Participatory culture verwijst naar de manier waarop digitale media gebruikers in staat
stellen om actief deel te nemen aan de creatie en verspreiding van content. 1 In een recensie van
Participatory Culture in a Networked Era, stelt Lei Wang dat bijvoorbeeld Jenkins, laat zien hoe
netwerkomgevingen mensen de mogelijkheid bieden om maatschappelijke, politieke en culturele
veranderingen te beïnvloeden.2 Dit sluit aan bij de interactie tussen mens en media, waarin wordt
onderzocht hoe digitale platforms, zoals sociale media, een ruimte bieden voor civic imagination: de
verbeelding van een inclusievere samenleving waarin diversiteit en gelijkheid centraal staan.
Bijvoorbeeld, door het bespreekbaar maken van kwesties zoals LGBTQ+ inclusiviteit op sociale
media, ontstaat er een ruimte waar politieke aanvaring en burgerlijke betrokkenheid plaatsvinden. 3
Onder andere commentaarsecties op online platforms zijn een belangrijk domein waar
maatschappelijke waarden worden uitgedaagd en opnieuw worden vormgegeven.
Daarnaast biedt de theorie van civic imagination een manier om de actieve rol van gebruikers
in de digitale ruimte te bestuderen. W.E.B. Du Bois vult dit aan door te pleiten voor een benadering
van kennis die verder gaat dan het abstracte en de concrete interacties van mensen centraal stelt. 4 Du
Bois’ visie op kennis, waarbij de nadruk ligt op het begrijpen van sociale en culturele processen, biedt
een raamwerk voor het analyseren van hoe digitale gemeenschappen zich verzetten tegen
marginalisering en sociale ongelijkheden door middel van participatie in digitale ruimtes.
Aanvullend richt het tijdschrift Big Data & Society zich op de sociale, ethische en politieke
implicaties van media, big data en algoritmen. Het biedt een platform voor wetenschappers om de
impact van deze technologieën op de samenleving te onderzoeken. Het is interessant om te zien dat er
in 2016 een artikel werd gepubliceerd waarin de ethische vraagstukken rondom algoritmische
besluitvorming in kaart worden gebracht. 5 Zes jaar later worden deze vraagstukken nog steeds
behandeld. Zoals in het artikel van Starke et al. waarin besproken wordt hoe algoritmen vaak worden
1 W. E. B. Du Bois, “Sociology Hesitant.” In Boundary 2, 2000, 38-39.
2 Henry Jenkins, Gabriel Peter-Lazaro, and Sangita Shresthova, Popular Culture and the Civic Imagination:
Case Studies of Creative Social Change, 3.
3 Karl Popper, “The Logic of The Social Sciences.” In The positivist dispute in German sociology, 1967, 101.
4 Rens Bod, “A New Field: History of Humanities.” In History of Humanities, 2016, 1.
5 Simon During, The Idea of the Humanities. Unpublished paper, 2017, 6.
2
Nieuwe Media en Digitale Cultuur
Mirte Haenen, werkgroep 1
Citatie Stijl: Chicago voetnoten
30 oktober 2024
Aantal woorden: 4376
,Inhoudsopgave
De interactie tussen mens en media 2
De subjectieve ervaring van digitale media 5
Een dialoog tussen mens, technologie en cultuur 8
AI en ongelijkheid: een kritische blik vanuit de geesteswetenschappen 11
Nawoord 14
Literatuurlijst WM 16
Literatuurlijst CS 17
1
, De interactie tussen mens en media
In een wereld waarin technologie en media steeds meer verweven zijn met ons dagelijks leven,
ontstaat de vraag hoe dit invloed heeft op onze cultuur en interacties. De interactie tussen mens en
media is de kern van mijn wetenschappelijk onderzoek binnen Nieuwe Media en Digitale Cultuur.
Hierbij is het essentieel om kritisch te onderzoeken hoe deze ontwikkelingen onze cultuur,
samenleving en interacties beïnvloeden. Dit vraagt om een diepgaande analyse van niet alleen de
technologieën zelf, maar ook van de bredere sociale, culturele en filosofische context waarin deze
technologieën worden gebruikt.
Een belangrijk concept binnen dit specialisme is participatory culture, zoals beschreven door
Henry Jenkins. Participatory culture verwijst naar de manier waarop digitale media gebruikers in staat
stellen om actief deel te nemen aan de creatie en verspreiding van content. 1 In een recensie van
Participatory Culture in a Networked Era, stelt Lei Wang dat bijvoorbeeld Jenkins, laat zien hoe
netwerkomgevingen mensen de mogelijkheid bieden om maatschappelijke, politieke en culturele
veranderingen te beïnvloeden.2 Dit sluit aan bij de interactie tussen mens en media, waarin wordt
onderzocht hoe digitale platforms, zoals sociale media, een ruimte bieden voor civic imagination: de
verbeelding van een inclusievere samenleving waarin diversiteit en gelijkheid centraal staan.
Bijvoorbeeld, door het bespreekbaar maken van kwesties zoals LGBTQ+ inclusiviteit op sociale
media, ontstaat er een ruimte waar politieke aanvaring en burgerlijke betrokkenheid plaatsvinden. 3
Onder andere commentaarsecties op online platforms zijn een belangrijk domein waar
maatschappelijke waarden worden uitgedaagd en opnieuw worden vormgegeven.
Daarnaast biedt de theorie van civic imagination een manier om de actieve rol van gebruikers
in de digitale ruimte te bestuderen. W.E.B. Du Bois vult dit aan door te pleiten voor een benadering
van kennis die verder gaat dan het abstracte en de concrete interacties van mensen centraal stelt. 4 Du
Bois’ visie op kennis, waarbij de nadruk ligt op het begrijpen van sociale en culturele processen, biedt
een raamwerk voor het analyseren van hoe digitale gemeenschappen zich verzetten tegen
marginalisering en sociale ongelijkheden door middel van participatie in digitale ruimtes.
Aanvullend richt het tijdschrift Big Data & Society zich op de sociale, ethische en politieke
implicaties van media, big data en algoritmen. Het biedt een platform voor wetenschappers om de
impact van deze technologieën op de samenleving te onderzoeken. Het is interessant om te zien dat er
in 2016 een artikel werd gepubliceerd waarin de ethische vraagstukken rondom algoritmische
besluitvorming in kaart worden gebracht. 5 Zes jaar later worden deze vraagstukken nog steeds
behandeld. Zoals in het artikel van Starke et al. waarin besproken wordt hoe algoritmen vaak worden
1 W. E. B. Du Bois, “Sociology Hesitant.” In Boundary 2, 2000, 38-39.
2 Henry Jenkins, Gabriel Peter-Lazaro, and Sangita Shresthova, Popular Culture and the Civic Imagination:
Case Studies of Creative Social Change, 3.
3 Karl Popper, “The Logic of The Social Sciences.” In The positivist dispute in German sociology, 1967, 101.
4 Rens Bod, “A New Field: History of Humanities.” In History of Humanities, 2016, 1.
5 Simon During, The Idea of the Humanities. Unpublished paper, 2017, 6.
2
