Samenvatting Tekstanalyse: methode en toepassingen hoofdstuk 1 en 2.4

Samenvatting
Tekstanalyse: methoden en toepassingen
HOOFDSTUK 1 EN 2.4




Joyce Karreman en Renske van Enschot

,INHOUD

1. Functionele analyse............................................................................................................................3
1.1 Inleiding........................................................................................................................................3
1.2 Achtergronden van de functionele analyse..................................................................................3
1.2.1 Taalhandelingstheorie...........................................................................................................3
1.2.2 Tekstkwaliteit.........................................................................................................................4
1.3 Analyse van onderwerp, zender, doelgroep en organisatiedoelen...............................................4
1.3.1 Onderwerp en de schrijver (zender)......................................................................................4
1.3.2 Doelgroep en aangesproken zender......................................................................................4
1.3.3 Organisatiedoelen..................................................................................................................4
1.4 Bepalen van de communicatie en consecutieve doelen...............................................................4
1.4.1 Verschillende soorten communicatieve doelen.....................................................................4
1.4.2 Communicatief doelenschema..............................................................................................5
1.4.3 cONSECUTIEVE DOELEN.........................................................................................................6
1.5 Teksthandelingen inventariseren en koppelen aan de communicatieve doelen..........................6
1.5.1 Wat is een tekstonderdeel?...................................................................................................6
1.5.2 Verschillende soorten teksthandelingen...............................................................................7
1.5.3 Relatie tussen teksthandelingen en communicatieve doelen................................................9
1.6 Evaluatie van en verbetersuggesties voor de tekst.....................................................................10
1.7 Toepassing van functionele analyse...........................................................................................10
1.7.1 Methode..............................................................................................................................11
1.7.2 Voorbeeld............................................................................................................................11
2.4 Relationele coherentie................................................................................................................12
2.4.1 Coherentiemarkeerders.......................................................................................................12
2.4.2 Verschillende typen relationele coherentie.........................................................................12
2.4.3 problemen bij het interpreteren van relationele coherentie...............................................15
2.5 Toepassing van coherentieanalyse.............................................................................................15
2.5.1 Methode..............................................................................................................................15

, 1. FUNCTIONELE ANALYSE

Je leert:

- Waarvoor je de functionele analyse kunt gebruiken: om te bepalen of een tekst zijn doelen
bereikt;
- Wat de achtergronden van de functionele analyse zijn: de taalhandelingstheorie en het
onderzoek naar tekstkwaliteit
- Hoe je de precieze stappen van de functionele analyse toepast, met onder meer
verschillende soorten doelen en teksthandelingen;
- Hoe je je analyse weergeeft in een communicatief doelenschema;
- Hoe je op basis van je analyse de functionaliteit van een tekst bepaalt en onderbouwde
verbetersuggesties kunt doen.

1.1 INLEIDING

Stap 1: onderwerp vaststellen, zender vaststellen, doelgroep vaststellen en het organisatiedoel
vaststellen.

Stap 2: de communicatieve doelen vaststellen

Stap 3: identificeer welke functie de verschillende onderdelen van de tekst hebben. Je beschrijft de
teksthandelingen. Daarna bepaal je hoe deze bijdragen aan het bereiken van de communicatieve
doelen.

Stap 4: betreft de beoordeling van de tekst. Draagt de tekst bij aan het bereiken van de doelen? En
hoe kan dit veranderd worden?

1.2 ACHTERGRONDEN VAN DE FUNCTIONELE ANALYSE


1.2.1 TAALHANDELINGSTHEORIE
Bij de taalhandelingstheorie wordt gepoogd een verbinding te leggen tussen de betekenis van
taaluitingen en hun functie in de communicatie.

Volgens deze theorie wordt met elke taaluiting een taalhandeling (speech acts) verricht. Iets zeggen
is dus hetzelfde als iets doen. ‘Gefeliciteerd’ is de handeling van het feliciteren. ‘Zij is mooi’ is de
handeling van het meedelen dat zij mooi is.

3 niveaus: locutie, illocutie en perlocutie. Locutie is de handeling van het produceren van de uiting.
Wat de spreker doet met zijn uiting heet ook wel de illocutionaire strekking van de handeling.
Taalhandelingswerkwoorden weerspiegelen deze illocutionaire strekking. Wanneer dat effect heeft
op de ontvanger, komen we bij de perlocutionaire strekking van de taalhandeling.
Voorbeeld: het KNMI geeft een waarschuwing af voor gladde wegen. Het effect kan daarvan zijn dat
mensen voorzichtiger gaan rijden. De waarschuwing is de illocutionare strekking en het thuis blijven
de illocutionaire strekking.

Directe taalhandeling: een direct verzoek. ‘Doe je het raam even dicht?’
Indirecte taalhandeling: een indirect verzoek. ‘Wat is het hier koud.’