ANALYSE MAATSCHAPPELIJK VRAAGSTUK
Jasmine
1082576
28-06-2024
Hogeschool Rotterdam
Instituut voor Lerarenopleidingen;
Docent Maatschappijleer
MAAAMV03X
Mw. S. Karar
, Inleiding
Bijna één op de vijf Nederlanders vindt dat de overheid zo slecht functioneert, dat het hele
systeem maar het beste omvergeworpen kan worden (SCP, 2023). Ook na de val van het
kabinet bleef het vertrouwen in de politiek laag in vergelijking met de afgelopen vijftien jaar.
De belangrijkste reden voor die negatieve stemming is dat mensen een opeenstapeling van
maatschappelijke problemen zien en vinden dat de politiek ze niet oplost (SCP, 2023). Uit
een onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek (2024), is gebleken dat de
deelname aan demonstraties in de periode 2018-2022 ten opzichte van 2013-2017 flink is
toegenomen. Uit de resultaten blijkt dat het hoogste percentage van de demonstranten
student is.
De actualiteit
Doordat de mensen geen vertrouwen meer hebben in de overheid, nemen zij het heft in
eigen handen. Zo zegt de actiegroep Extinction Rebellion (2023), wij bestaan omdat onze
overheid weigert om het noodzakelijke beleid in te voeren om haar burgers te beschermen.
De demonstraties die in Nederland gevoerd worden, zijn erg uiteenlopend. Zo worden er
demonstraties gehouden op de A12 vanwege het klimaatbeleid van de overheid, of worden
er op universiteiten gedemonstreerd om het stoppen van alle academische samenwerking
met Israëlische instellingen, die deelnemen aan genocide, apartheid en koloniaal geweld.
Wat bij deze demonstraties niet uiteenlopend is, is het geweld van de Politie en de
Mobiele Eenheid. De politie mag alleen geweld gebruiken als er geen andere opties zijn om
het gewenste doel te bereiken. En ook dan is geweldtoepassing aan regels en voorwaarden
gebonden (Politie, 2023). Echter, is dit in de werkelijkheid niet altijd het geval. Vreedzame
demonstranten lopen vaak letsel op en doen sneller aangifte tegen mishandeling. In 2023
gebruikte de politie vaker zwaar geweld dat achteraf niet professioneel werd geacht. Dit
gold voor 16% van de gevallen (Politie, 2023).
De vijf criteria
Een maatschappelijk vraagstuk is veelal een verschijnsel die verband houdt met de wijze
waarop mensen hun samenleving inrichten (Kennisbasis Maatschappijleer, 2017). De politie
heeft in Nederland het zogeheten geweldsmonopolie, wat inhoudt dat de politie in het kader
van zijn taak soms geweld mág of zelfs moét toepassen (Politie, 2023). Dit gebeurt niet altijd
transparant. Politieoptreden wordt vaak onzichtbaar gemaakt voor de buitenwereld. Tijdens
een demonstratie op de universiteit, sloot de politie tijdens het beëindigen van de bezetting
de jaloezieën van het gebouw. Hierdoor werd het toezicht door buitenstaanders op wat er
zich binnen afspeelde ontnomen. Daarnaast is later op de avond het kampement, waar
studenten al meer dan een maand vreedzaam protest voerden, onaangekondigd en buiten
het zicht van omstanders afgebroken. Hiervoor werden zwarte hekken gebruikt, die deden
voorkomen als het afschermen van een ‘plaats delict’ (Dagblad van het Noorden, 2024).
Problemen in de samenleving die grote groepen mensen als ongewenst zien of
waarbij zij betrokkenheid ervaren (Kennisbasis Maatschappijleer, 2017), ook hier is sprake
van bij dit maatschappelijk vraagstuk. Voornamelijk bij vreedzame demonstraties wordt er,
terecht en onterecht, veel politiegeweld gebruikt. Arts Juliette Mattijsen (2024) was
aanwezig bij de pro-Palestijnse demonstraties op de Universiteit van Amsterdam, om eerste
hulp te verlenen. Ze stond versteld van de gewelddadige manier waarop de politie bij die
gelegenheid niet alleen demonstranten, maar ook zorgverleners heeft aangepakt.
Jasmine
1082576
28-06-2024
Hogeschool Rotterdam
Instituut voor Lerarenopleidingen;
Docent Maatschappijleer
MAAAMV03X
Mw. S. Karar
, Inleiding
Bijna één op de vijf Nederlanders vindt dat de overheid zo slecht functioneert, dat het hele
systeem maar het beste omvergeworpen kan worden (SCP, 2023). Ook na de val van het
kabinet bleef het vertrouwen in de politiek laag in vergelijking met de afgelopen vijftien jaar.
De belangrijkste reden voor die negatieve stemming is dat mensen een opeenstapeling van
maatschappelijke problemen zien en vinden dat de politiek ze niet oplost (SCP, 2023). Uit
een onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek (2024), is gebleken dat de
deelname aan demonstraties in de periode 2018-2022 ten opzichte van 2013-2017 flink is
toegenomen. Uit de resultaten blijkt dat het hoogste percentage van de demonstranten
student is.
De actualiteit
Doordat de mensen geen vertrouwen meer hebben in de overheid, nemen zij het heft in
eigen handen. Zo zegt de actiegroep Extinction Rebellion (2023), wij bestaan omdat onze
overheid weigert om het noodzakelijke beleid in te voeren om haar burgers te beschermen.
De demonstraties die in Nederland gevoerd worden, zijn erg uiteenlopend. Zo worden er
demonstraties gehouden op de A12 vanwege het klimaatbeleid van de overheid, of worden
er op universiteiten gedemonstreerd om het stoppen van alle academische samenwerking
met Israëlische instellingen, die deelnemen aan genocide, apartheid en koloniaal geweld.
Wat bij deze demonstraties niet uiteenlopend is, is het geweld van de Politie en de
Mobiele Eenheid. De politie mag alleen geweld gebruiken als er geen andere opties zijn om
het gewenste doel te bereiken. En ook dan is geweldtoepassing aan regels en voorwaarden
gebonden (Politie, 2023). Echter, is dit in de werkelijkheid niet altijd het geval. Vreedzame
demonstranten lopen vaak letsel op en doen sneller aangifte tegen mishandeling. In 2023
gebruikte de politie vaker zwaar geweld dat achteraf niet professioneel werd geacht. Dit
gold voor 16% van de gevallen (Politie, 2023).
De vijf criteria
Een maatschappelijk vraagstuk is veelal een verschijnsel die verband houdt met de wijze
waarop mensen hun samenleving inrichten (Kennisbasis Maatschappijleer, 2017). De politie
heeft in Nederland het zogeheten geweldsmonopolie, wat inhoudt dat de politie in het kader
van zijn taak soms geweld mág of zelfs moét toepassen (Politie, 2023). Dit gebeurt niet altijd
transparant. Politieoptreden wordt vaak onzichtbaar gemaakt voor de buitenwereld. Tijdens
een demonstratie op de universiteit, sloot de politie tijdens het beëindigen van de bezetting
de jaloezieën van het gebouw. Hierdoor werd het toezicht door buitenstaanders op wat er
zich binnen afspeelde ontnomen. Daarnaast is later op de avond het kampement, waar
studenten al meer dan een maand vreedzaam protest voerden, onaangekondigd en buiten
het zicht van omstanders afgebroken. Hiervoor werden zwarte hekken gebruikt, die deden
voorkomen als het afschermen van een ‘plaats delict’ (Dagblad van het Noorden, 2024).
Problemen in de samenleving die grote groepen mensen als ongewenst zien of
waarbij zij betrokkenheid ervaren (Kennisbasis Maatschappijleer, 2017), ook hier is sprake
van bij dit maatschappelijk vraagstuk. Voornamelijk bij vreedzame demonstraties wordt er,
terecht en onterecht, veel politiegeweld gebruikt. Arts Juliette Mattijsen (2024) was
aanwezig bij de pro-Palestijnse demonstraties op de Universiteit van Amsterdam, om eerste
hulp te verlenen. Ze stond versteld van de gewelddadige manier waarop de politie bij die
gelegenheid niet alleen demonstranten, maar ook zorgverleners heeft aangepakt.
