Biologie Samenvatting Thema 7 Bescherming en Evenwicht 5 HAVO

Biologie Samenvatting Thema 7 Bescherming en evenwicht

1. De huid en bescherming
Huid beschermt lichaam tegen invloeden van buiten
- Beschadiging
- Ziekteverwerkers
- DNA-beschadiging door uv-straling
- Uitdroging

Huid
- Opperhuid
o Hoornlaag
 Dode, verhoornde epitheelcellen
 Slijt
 Beschermt tegen beschadiging, uitdroging en infecties
o Kiemlaag
 Levende epitheelcellen
 Cellen delen voortdurend
 Voedsel en zuurstof via weefselvloeistof uit de lederhuid
 Melanocyten vormen pigment (melanine) en geven dit via uitlopers af
aan opperhuidcellen
 Melanine beschermt tegen uv-straling
o Haren
 Haarzakjes in lederhuid
 Talg = vettige stof die het haar een de hoornlaag soepel houdt
- Lederhuid
o Bindweefselcellen
o Zintuigcellen
o Uitlopers van zenuwcellen
o Haarspiertjes
o Bloedvaten
o Zweetklieren
- Onder de huid
o Onderhuidse bindweefsel = ligt vet opgeslagen in vetcellen

Lichaamstemperatuur geregeld door temperatuurcentrum in de hypothalamus  koude- en
warmtezintuigen in de hypothalamus registreren temperatuur van het bloed

Constante lichaamstemperatuur door evenwicht warmteproductie en warmteafgifte
(warmtebalans)
- Warmteproductie door dissimilatie
- Warmteafgifte door verdamping via bloed en zweet

Bescherming stijging lichaamstemperatuur
- Bloedvaten worden wijder  huid wordt roder
- Meer zweet

1

, Bescherming daling lichaamstemperatuur
- Bloedvaten worden nauwer  huid wordt bleker
- Minder zweet
- Warmteproductie neemt toe  rillen en klappertanden  spieren bewegen dus
dissimilatie

2. Afweer
Infectie = binnendringen van ziekteverwekkers

Virus-DNA wordt bij een infectie in gastheercellen overgebracht, daarna gaan ze zich
vermenigvuldigingen de cellen gaan hierbij dood’

Huid en slijmvliezen bemoeilijken het binnendringen van ziekteverwekkers

Oogvocht en speeksel spoelen indringers weg

Mechanisme afweer = slijm in de neus, luchtwegen, verteringsstelsel, uitscheidingsstelsel en
voortplantingsstelsel vangt ziekteverwekker op

Chemische afweer = zweet en olie van de huid zorgen voor het pH waardoor veel bacteriën
er niet kunnen groeien

Organen van het immuunsysteem
- Beenmerg
- Thymus
- Milt
- Lymfeknopen

Aspecifieke afweer = tegen veel verschillende ziekteverwekkers
- Alle planten en dieren
- Snelle afweer tegen infectie

Specifieke afweer = tegen 1 type ziekteverwekker
- Alleen gewervelde dieren

Aspecifieke afweer (fagocyten)
- Nemen binnendringers waar  nemen die op om ze onschadelijk te maken
- Zijn overal in het lichaam en kunnen wanden van haarvaten passeren
- Granulocyten = fagocyteren ziekteverwekker  worden door enzymen gedood en
verteerd (granulocyt gaat hierbij ook dood)
- Macrofagen = fagocyteren ziekteverwekkers en zorgen voor de opruiming van dode
cellen
o Aspecifieke afweer en specifieke afweer
o Veroorzaken koorts  scheidt stofje af door reactie op ziekteverwekkers die
de normwaarde van de lichaamstemperatuur verhoogt


2