Biologie Samenvatting Thema 6 Gaswisseling en Uitscheiding 5 HAVO

Biologie Samenvatting Thema 6 Gaswisseling en uitscheiding

1. Het ademhalingsstelsel van de mens
Gaswisseling = de verplaatsing van de gassen zuurstof en koolstofdioxide tussen het
inwendige en uitwendige milieu

Uitscheiding = de afgifte van overtollige en schadelijke stoffen aan het milieu

Ademhalingsstelsel
- Longen
- Luchtwegen
- Opnemen en afgeven van stoffen uit de lucht

Longfunctietest  de luchtstroom wordt gemeten die je, na diep inademen, in 1 seconde
kunt uitblazen (peakflow)

Neusholte is bekleed met neusslijmvlies, de buitenste laag cellen daarvan bestaat uit
trilhaarepitheel en daar komen slijmproducerende cellen en trilhaarcellen voor

Inademen door de neus gezonder
- Neusharen houden ingeademde stofdeeltjes tegen  stof blijft kleven aan het slijm
op het neusslijmvlies  beweging van trilharen brengt slijm naar keelholte  het
wordt samen met het speeksel doorgeslikt
- Binnenstromende lucht wordt vochtig gemaakt en door het bloed verwarmt
- Je keurt op vreemde geurtjes

Neusholte is door nauwe openingen verbonden met de bijholten, die zijn ook bekleed met
slijmvlies en dat wordt afgevoerd met via de neusholte

Bij verkoudheid zwelt het neus- en bijholteslijmvlies op en hoopt het slijm zich op

Strottenhoofd zit tussen de keelholte en luchtpijp en daar liggen ook de stembanden

Hoefijzervormige kraakbeenring beschermt de luchtpijp

Luchtpijp vertakt zich in 2 bronchiën, die bevatten kraakbeenringen

Bronchiën vertakken zich in bronchiolen, die bevatten geen kraakbeenringen, maar
spierweefsel
- Samentrekking/ ontspanning  vernauwen/ verwijden
- Autonome zenuwstelsel en hormonen (adrenaline)

Bronchiolen vertakken zich in longblaasjes

Binnenwand luchtpijp, bronchiën en bronchiolen bekleed met slijmvlies



1

, Transport van longblaasjes en longhaarvaten via diffusie, door zuurstofspanning tussen
vocht in de longblaasjes en bloedplasma

Door verschil in koolstofdioxide spanning vindt diffusie plaats van het bloedplasma naar het
vocht in de longblaasjes

Geen verschil in stikstofdruk

Zuurstof in bloed wordt gebonden aan hemoglobine (Hb) in de rode bloedcellen

Hemoglobinemolecuul bestaat uit het eiwit globine en 4 heemgroepen me elk een
ijzeratoom. Elk ijzeratoom kan een zuurstofmolecuul te binden  ontstaan van
oxyhemoglobine (HbO2). Het is een evenwichtsreactie. Als alle hemoglobine is omgezet in
oxyhemoglobine, is de hemoglobine verzadigd.

Omgeving lage zuurstofspanning  omzetting van oxyhemoglobine naar hemoglobine.
Bindingen tussen zuurstofmoleculen en hemoglobine worden verbroken  vrijgekomen
zuurstofmoleculen diffunderen via de weefselvloeistof naar de cellen

Hoe lager de zuurstofdruk, hoe meer zuurstofmoleculen er vrijkomen

Deel van het CO2 wordt door het bloedplasma vervoerd en het ander wordt gebonden aan
hemoglobine, in de longhaarvaten laten de CO2-moleculen los van de hemoglobine

2. Longventilatie
Borstholte
- Longen
- Aan de onderkant begrensd door het middenrif
- Zijwanden worden gevormd door de ribben en de binnenste en buitenste
tussenribspieren

Middenrif = een koepelvormige, gespierde plaat

Longen
- Omgeven door vliezen
- Longvlies = ligt tegen de longen aan en is ermee vergroeid
- Borstvlies = is vergroeid met de ribben, binnenste tussenribspieren en het middenrif

In de ruimte tussen longvlies en borstvlies zit een dunne laag vloeistof en geen lucht 
longvlies en borstvlies kunnen niet van elkaar af maar wel langs elkaar schuiven

Longweefsel
- Elastisch
- Uitgerekte toestand  in de ruimte tussen longvlies en borstvlies is er een druk die
lager is dan de druk van de buitenlucht

Ventilatie = het verversen van de lucht in de longen door te ademen

2