samenvatting fysiologie & pathologie DAW

Samenvatting fysiologie & pathologie 3.1 DAW
Diabetes

Diabetes type 1
 De insuline producerende bètacellen worden kapot gemaakt waardoor absoluut tekort
aan insuline ontstaat.
 DM1 ontstaat als gevolg van een ontsporing in het immuunsysteem  lichaam richt
zich tegen eigen cellen (in dit geval de bètacellen in eilandjes van Langerhans).
 Hierdoor is het noodzakelijk om met insuline te behandelen  dit zorgt voor
symptoombestrijding; oorzaak van ziekte kan nooit worden opgelost.
o Een zeer nauwkeurige insulinetherapie is vaak niet voldoende om complicaties
van diabetes helemaal te voorkomen. Je hebt er dus altijd last van en het komt
erg nauw.
 Er zijn 2 typen;
o 1. Auto-immuun diabetes type 1
 Dit is een immuunziekte, die ontstaat door genetische- en
omgevingsfactoren.
 Het lichaam vormt auto-immuniteit tegen eigen bètacellen
 Insulitis; eilandjes van Langerhans raken ontstoken  de eilandjes worden
geïnfiltreerd met dendritische cellen, macrofagen, T- en B-cellen.
 B- en T lymfocyten produceren autoantilichamen en deze migreren
in de eilandjes van Langerhans, waar ze de bètacellen kapot
maken.
o B- en T-lymfocyten vormen macrofagen en die maken de
bètacellen kapot.
o T-helpercellen & cytotoxische T-cellen vernietigen bètacellen
rechtstreeks.
o Hierdoor scheidt de alvleesklier minder insuline uit.
 Met name autoantilichamen tegen eilandjes van Langerhans  islet cell
antibodies (ICA).
 Deze autoantilichamen zijn het gevolg van de activatie van het auto
immuunsysteem, maar zijn zelf niet betrokken bij de destructie van
bètacellen.
o Dit doen dus de T-cellen door het afgeven van macrofagen
in de bètacellen.
 Bij normale mensen  constante levels van het aantal bètacellen.
 1. Bij DM1 zijn er op een gegeven moment niet genoeg bètacellen (er is een minimum
bereikt) om een normale insulineconcentratie kunnen behouden. Hierdoor raakt het al
wat verstoord.
 2. Het aantal bètacellen valt verder naar beneden  er zijn geen cellen meer om
minimale nodige insuline te produceren. De drempel van glucoseregulatie is bereikt.
o Hier beginnen symptomen aan het licht te komen (bij >70% destructie v.
bètacelmassa).
 Polyurie  door te hoge
glucosespiegels, wordt al het
glucose niet meer gefilterd door
de nieren en komt het in de urine
terecht.
 Dit leidt weer tot
gewichtsverlies (water
gaat verloren) en
 Polydipsie (erg veel dorst).
 Moeheid

, De destructie van de bètacellen kan in verschillende snelheden gebeuren.
o Snel progressieve vorm (kinderen en jongvolwassenen)
o Langzaam progressieve vorm (ouderen).
 Er is nog enigszins betacelfuntie aanwezig, ondanks dat er auto-immuniteit
is.
 Uiteindelijk zal iedereen insuline moeten toedienen

 Bij een normale lichaamscel 
o Insuline bindt aan insulinereceptor; waardoor er glucosekanalen komen waardoor
de cel glucose kan opnemen  hier kan het gemetaboliseerd worden tot ATP
(energie).
 Bij DM  er is geen circulatie van insuline dus het membraam van de lichaamscel blijft
dicht (geen insulinereceptor) en daardoor kan de cel dus geen glucose opnemen (er
worden geen glucosekanalen gevormd)  glucose blijft nu in het bloed circuleren.
 Er wordt minder insuline geproduceerd  hierdoor gaat de glucagonvraag gaat
omhoog (wordt gemaakt in a cellen)  dit zorgt voor een toename van glycogenolyyse
ontstaat (dus glycogeen wordt omgezet in glucose).
o De lichaamscel gaat afsterven  want het kan geen glucose opnemen en geen
ATP meer produceren.
o Deze unhappy lichaamscel triggert de afgifte van stresshormonen.
 Adrenaline
 Zorgt voor een verdere afname van afgifte van insuline  waardoor
de glucagon productie nog verder op gang komt, etc. (cirkel).
 Groeihormoon
 Zorgt voor afname van insuline sensitiviteit (waardoor er dus nog
minder insuline wordt afgegeven) 
o Dit zorgt er voor dat het glucoseverbruik weer omlaag gaat.
 Cortisol
 Zorgt voor toename van proteolyse (ontleding eiwitten) 
o Dit leidt weer tot gluconeogenese (vorming van glucose uit
niet-koolhydraat bronnen)
 Dit leidt alleen maar tot toename van glucosespiegels! Insuline blijft
alleen maar afnemen, terwijl glucose alleen maar blijft toenemen,
terwijl dit al hoog is.
 er is geen insuline die dit kan oplossen  pathologie wordt alleen
maar erger.
 als er geen insuline wordt toegediend  blijft dit maar stijgen en
ook de ketonen zulle blijven stijgen en de nieren kunnen dit op een
gegeven moment niet meer afbreken (ketoacidose)  coma, dood.

, Insuline  wordt afgegeven als glucosespiegels stijgen, zodat het glucose uit het bloed kan
worden gehaald.
Glucagon  wordt afgegeven als er te lage glucose spiegels zijn waardoor er uit de
voorraden weer glucose (energie) wordt vrijgemaakt.
Als er weinig insuline in het bloed is  betekent dit dat de glucosespiegel laag is en wordt er
dus glucagon geproduceerd.
Bij diabetes  te weinig insuline, waardoor er glucagon wordt geproduceerd TERWIJL het
bloedglucose dus wel nog te hoog is.

o 2. Idiopathische diabetes type 1
 Als de oorzaak van de destructie van de bètacellen niet duidelijk is.
 De aanwijzingen voor auto-immuniteit ontbreken dus, maar de symptomen
zijn wel aanwezig.
 Deze vorm wordt geassocieerd met virale infectie.

Omgevingsfactoren diabetes type 1
 Omgevingsfactoren die zorgen voor het niet krijgen DM1:
o Borstvoeding
o Glutenvrij dieet in eerste 3 maanden na geboorte
o Vitamine D in eerste 2 jaar van het leven
 Omgevingsfactoren die in relatie worden gebracht met ontwikkelen van DM1
manifesteren zich al zeer vroeg in het leven.
 Ook sociaal-economische factoren spelen rol bij ontwikkelen van DM1.
 Sommige infecties worden in verband gebracht met ontwikkelen van DM1, maar er
zijn geen causale verbanden:
o Enterovirus
o Rotavirus
o Cytomegalovirus
 DM1 neemt toe onder kinderen tot 5 jaar, terwijl ziekten waarvoor we tegen zijn
ingeënt juist afnemen.
o Lui immuunsysteem wordt gevoeliger voor ontsporingen in afweersysteem
dan een afweer die zich moet richten op bescherming tegen infecties.
o DM1 wordt steeds meer op jongere leeftijd ontwikkeld.

 Latent auto-immune diabetes in adult (LADA)  Een langzaam vormende DM1 
manifestatie na 25e levensjaar in combinatie met auto-antistoffen tegen GAD en
verlaagd C-peptide  deze vorm is soms klinisch moeilijk te onderscheiden van DM2
zonder obesitas waarbij de betacelfunctie ook is verminderd.
 Combinaties van type 1 en 2 komen vaker voor.

Behandeling DM1
 Zelfcontrole en zelfregulatie
o Teststrookjes voor de bepaling van bloedglucosespiegel met de meters 
onmisbaar.
 Door de zelfcontrole  verhoogt het inzicht in bloedglucoseverloop en kan
insulineregime makkelijk worden aangepast.
 Moet hoge kwaliteitsbewaking op zijn omdat hij wel eens onjuiste
meetwaarden kan weergeven.
o De zelfcontrole zorgt voor zelfregulatie  de patiënt kan zelf de insuline
regulering en/of tijdstip van injecteren aanpassen, afhankelijk van de
omstandigheden.
 Zorgt voor patroonherkenning (als iemand vaak hoge waarden heeft in
nacht  weet je dat je dosisverhoging in nacht moet geven en niet veel
spuiten in de ochtend).