Wat is arbeid (en organisatie) psychologie?
- Een A&O-psychologie houdt zich bezig met menselijk gedrag in de context van werk en
organisatie
- Toepassing én onderzoek (Scientist practitioner)
- Het beroepsveld bevat 3 deelgebieden
o Organisatiepsychologie
o Personeelspsychologie (HRM)
o Arbeidspsychologie
Organisatiepsychologie
De organisatiepsychologie richt zich op het gedrag van medewerkers in relatie tot elkaar en tot het
grotere systeem: de organisatie
- Communicatie, besluitvorming
- Macht, leiderschap
- Samenwerking, conflict
- Organisatiecultuur en -structuur
- Organisatorische verandering
Personeelspsychologie (HRM)
De personeelspsychologie betreft het verband tussen een persoon en de organisatie, in het bijzonder
- Totstandbrenging van de arbeidsverhouding (instroom)
- Ontwikkeling (doorstroom)
- Beëindiging (uitstroom)
Kernvraag: hoe zorg je ervoor dat de taak door de juiste persoon (met de juiste kennis, vaardigheden,
motivatie) wordt uitgevoerd
Arbeidspsychologie
Belangrijke onderwerpen
- Taakontwerp
- Arbeidstijdregelingen
- Prestaties
- Fouten, ongelukken
- Inspanning en herstel
- Vermoeidheid en welzijn
- Stress, burn-out
- Motivatie
Werk: gecoördineerde, doelgerichte activiteiten die aanhoudende inspanning vragen, en uitgevoerd
worden in ruil voor iets anders (meestal geldelijke beloning)
- Doelgericht
- Gecoördineerd
- Inspanning in ruil voor iets anders
Waarom werken mensen?
- Manifeste functie van werk
o Salaris
- Latente functie van werk
o Structuur
o Sociaal contact
o Gezamenlijk doel
o Identiteit, status
, o Regelmatige activiteit
Geschiedenis van de arbeidspsychologie
- Historische wortels (Grieken en Romeinen)
- Occupational medicine (1500)
- Work psychology (1750-2000)
o Industriële revolutie
o Taylorisme
o Human Relations
- Contemporary work psychology, positieve psychologie (2000-heden)
Taylorisme (begin 20ste eeuw)
Uitganspunten: arbeiders zijn lui en dom
Pas de mensen aan aan de baan
Oplossing domheid
- Maak taken zo simpel mogelijk
- Stel vast wat de beste manier is om taken uit te voeren
- Train arbeiders tot ze die beste manier beheersen
- Laat ze niet nadenken over de uitvoering van deze taken: het zijn radertjes in de machine
- Selecteer de beste werknemers voor een bepaalde taak
Oplossing voor luiheid
- Prestatie/stukloon
- Veel controle
*standaardisatie en efficiency als kernbegrippen
- Subtaken vervullen met zo weinig mogelijk moeite
Human Relations beweging
- Elton Mayo (rond 1900)
- Prettige werkomgeving, baan aanpassen aan de mensen
- Niet alleen uitvoerende, maar ook controlerende en voorbereidende taken
- Hard werken omdat je plezier hebt in je werk
- Hawthorne-experimenten: onafhankelijk van de interventie in de arbeidsomstandigheden
was de arbeidsprestatie in eerste instantie hoger belang van sociale condities
Tegenwoordig
- Rol van scientific management is niet uitgespeeld
- Positieve psychologie
- Sustainable performance: streven naar goede prestaties gecombineerd met aandacht voor
gezondheid en welzijn
Veranderingen rondom werk
Aard van het werk
- Groei van de dienstensector
- Door technologische ontwikkelingen zijn veel functies (ook in de industrie) geautomatiseerd
- Groei van zogenaamde kenniswerkers
- Gevolg: meer cognitieve en emotionele belasting en minder fysieke belasting
Samenstelling beroepsbevolking
- Arbeidsdeelname mannen 76,3%, vrouwen 68,1%
- Meer werkende ouderen
- Meer mensen met migratieachtergrond aan het werk
- Meer diversiteit op het werk
,
, Flexibiliteit van werken
- Flexibele Werk Arrangementen (flexibel in tijd, plaats, mbv moderne ICT)
- Voordelen: minder verzuim, betere gezondheid
- Uitdagingen: minder sociale contacten, werk-privé balans
- (Verplicht) thuiswerken tijdens Covid-19 heeft trend versneld
Organisaties zijn veranderd
- Globalisering
- Snelle ontwikkelingen in ICT
o Platform organisaties (Uber, Airbnb, Amazon etc)
o Risico op slechte arbeidsomstandigheden
Veranderingen op een rij
Wat als je de loterij wint?
- 60-65% gaat door met werken
- 12-14% stopt
- Rest werkt minder uren of maakt andere aanpassingen
motivatie
Social Determination Theory
- Aangeboren neiging om te groeien, zich te ontwikkelen en sociale relaties op te bouwen
- Externe omgeving kan deze aangeboren psychologische basisbehoeften ondersteunen
- Mate van behoeftebevrediging bepaalt de motivatie
- Tot op heden 3 basisbehoeften: autonomie, verbondenheid, competentie
Basisbehoeften: definitie
Those nutriments that must be procured by a living entity to maintain its growth, integrity and health
- Autonomy: origin of one’s action, keuze vrijheid
- Belongingness (relatedness): deel zijn van een team, lief hebben en geliefd zijn
- Competence: impact hebben, vaardigheden leren
Fulfilment and frustration (wanneer ze niet behaald worden)
- Een A&O-psychologie houdt zich bezig met menselijk gedrag in de context van werk en
organisatie
- Toepassing én onderzoek (Scientist practitioner)
- Het beroepsveld bevat 3 deelgebieden
o Organisatiepsychologie
o Personeelspsychologie (HRM)
o Arbeidspsychologie
Organisatiepsychologie
De organisatiepsychologie richt zich op het gedrag van medewerkers in relatie tot elkaar en tot het
grotere systeem: de organisatie
- Communicatie, besluitvorming
- Macht, leiderschap
- Samenwerking, conflict
- Organisatiecultuur en -structuur
- Organisatorische verandering
Personeelspsychologie (HRM)
De personeelspsychologie betreft het verband tussen een persoon en de organisatie, in het bijzonder
- Totstandbrenging van de arbeidsverhouding (instroom)
- Ontwikkeling (doorstroom)
- Beëindiging (uitstroom)
Kernvraag: hoe zorg je ervoor dat de taak door de juiste persoon (met de juiste kennis, vaardigheden,
motivatie) wordt uitgevoerd
Arbeidspsychologie
Belangrijke onderwerpen
- Taakontwerp
- Arbeidstijdregelingen
- Prestaties
- Fouten, ongelukken
- Inspanning en herstel
- Vermoeidheid en welzijn
- Stress, burn-out
- Motivatie
Werk: gecoördineerde, doelgerichte activiteiten die aanhoudende inspanning vragen, en uitgevoerd
worden in ruil voor iets anders (meestal geldelijke beloning)
- Doelgericht
- Gecoördineerd
- Inspanning in ruil voor iets anders
Waarom werken mensen?
- Manifeste functie van werk
o Salaris
- Latente functie van werk
o Structuur
o Sociaal contact
o Gezamenlijk doel
o Identiteit, status
, o Regelmatige activiteit
Geschiedenis van de arbeidspsychologie
- Historische wortels (Grieken en Romeinen)
- Occupational medicine (1500)
- Work psychology (1750-2000)
o Industriële revolutie
o Taylorisme
o Human Relations
- Contemporary work psychology, positieve psychologie (2000-heden)
Taylorisme (begin 20ste eeuw)
Uitganspunten: arbeiders zijn lui en dom
Pas de mensen aan aan de baan
Oplossing domheid
- Maak taken zo simpel mogelijk
- Stel vast wat de beste manier is om taken uit te voeren
- Train arbeiders tot ze die beste manier beheersen
- Laat ze niet nadenken over de uitvoering van deze taken: het zijn radertjes in de machine
- Selecteer de beste werknemers voor een bepaalde taak
Oplossing voor luiheid
- Prestatie/stukloon
- Veel controle
*standaardisatie en efficiency als kernbegrippen
- Subtaken vervullen met zo weinig mogelijk moeite
Human Relations beweging
- Elton Mayo (rond 1900)
- Prettige werkomgeving, baan aanpassen aan de mensen
- Niet alleen uitvoerende, maar ook controlerende en voorbereidende taken
- Hard werken omdat je plezier hebt in je werk
- Hawthorne-experimenten: onafhankelijk van de interventie in de arbeidsomstandigheden
was de arbeidsprestatie in eerste instantie hoger belang van sociale condities
Tegenwoordig
- Rol van scientific management is niet uitgespeeld
- Positieve psychologie
- Sustainable performance: streven naar goede prestaties gecombineerd met aandacht voor
gezondheid en welzijn
Veranderingen rondom werk
Aard van het werk
- Groei van de dienstensector
- Door technologische ontwikkelingen zijn veel functies (ook in de industrie) geautomatiseerd
- Groei van zogenaamde kenniswerkers
- Gevolg: meer cognitieve en emotionele belasting en minder fysieke belasting
Samenstelling beroepsbevolking
- Arbeidsdeelname mannen 76,3%, vrouwen 68,1%
- Meer werkende ouderen
- Meer mensen met migratieachtergrond aan het werk
- Meer diversiteit op het werk
,
, Flexibiliteit van werken
- Flexibele Werk Arrangementen (flexibel in tijd, plaats, mbv moderne ICT)
- Voordelen: minder verzuim, betere gezondheid
- Uitdagingen: minder sociale contacten, werk-privé balans
- (Verplicht) thuiswerken tijdens Covid-19 heeft trend versneld
Organisaties zijn veranderd
- Globalisering
- Snelle ontwikkelingen in ICT
o Platform organisaties (Uber, Airbnb, Amazon etc)
o Risico op slechte arbeidsomstandigheden
Veranderingen op een rij
Wat als je de loterij wint?
- 60-65% gaat door met werken
- 12-14% stopt
- Rest werkt minder uren of maakt andere aanpassingen
motivatie
Social Determination Theory
- Aangeboren neiging om te groeien, zich te ontwikkelen en sociale relaties op te bouwen
- Externe omgeving kan deze aangeboren psychologische basisbehoeften ondersteunen
- Mate van behoeftebevrediging bepaalt de motivatie
- Tot op heden 3 basisbehoeften: autonomie, verbondenheid, competentie
Basisbehoeften: definitie
Those nutriments that must be procured by a living entity to maintain its growth, integrity and health
- Autonomy: origin of one’s action, keuze vrijheid
- Belongingness (relatedness): deel zijn van een team, lief hebben en geliefd zijn
- Competence: impact hebben, vaardigheden leren
Fulfilment and frustration (wanneer ze niet behaald worden)
