Vascular Biology Evelien Floor
Structuur en celbiologie van de vaatwand
Circulatie systeem en primaire functies
Het bloed circuleert door twee verschillende
circuits: het pulmonaire en het systemische
circuit. Er wordt ongeveer 6000 tot 8000 liter
bloed per dag het lichaam rond gepompt. In
totaal zit er 96.000 km aan bloedvaten in het
lichaam.
De primaire functies van bloedvaten zijn:
• Transport
o O2 rijk en arm bloed
o Voedingsstoffen (glucose en
aminozuren)
o Afvalproducten (metabolisch
afval en CO2)
o Signaalmoleculen en hormonen
• Regulatie van bloeddruk
• Thermoregulatie
o Behouden van een constante
lichaamstemperatuur
De vaatwand
De vaatwandstructuur is goed
geconstrueerd en bestand tegen de
druk van pulserend en circulerend
bloed. De vaatwand bestaat uit drie
verschillende lagen: tunica. Van binnen
naar buiten: tunica intima, tunica media
en tunica adventitia.
Tunica intima
De tunica intima is de binnenste laag
van de vaatwand en staat in direct
contact met het bloed. Het is de dunste
laag en heeft een golvende uitstraling
door gedeeltelijke constrictie van de
gladde spiercellen.
De tunica intima bestaat uit een dunne
laag endotheel met een basale lamina
van subendotheel en bindweefsel. In
arteriën en arteriolen bestaat deze laag
ook nog uit een interne elastische
membraan.
Tunica media
De tunica media is de spierlaag verantwoordelijk voor structuur, elasticiteit en vasoreactiviteit. De
tunica media is de dikste laag en bestaat uit gladde spiercellen, ECM en elastine en nervi vasorum. De
nervi vasorum zijn zenuwen die de spiercellen aanzetten tot contraheren. In grote vaten zijn de tunica
media en adventitia gescheiden door een externe elastische membraan
1
, Vascular Biology Evelien Floor
Tunica adventitia
De tunica adventitia biedt sterkte en verankering in het omliggende weefsel. Het is de buitenste laag
van de vaatwand en bestaat voornamelijk uit ECM, collageen en elastische vezels. Het bevat echter
ook vasa vasorum die het bloedvat voorzien van bloed, autonome zenuwen, fibroblasten en latent
aanwezige macrofagen
Verschillende typen bloedvaten
Elastische arterie
Elastische arteriën vervoeren bloed vanaf het hart naar arteriolen. Er staat dan ook hoge druk op deze
vaten en ze vervoeren zuurstofrijk bloed. De dikste elastische arterie is de aortaboog. Een elastische
arterie heeft een vaatwand van drie lagen dik. Om hoge bloeddruk en pulserende stroom te weerstaan
zijn deze vaten sterk, elastisch en flexibel. Elastische arteriën zijn dikker dan musculaire arteriën.
Musculaire arterie
Musculaire arteriën vervoeren ook bloed vanaf het hart naar arteriolen. Ze hebben ook een vaatwand
van drie lagen dik. Ook deze vaten zijn sterk, elastisch en flexibiel om de hoge bloeddruk te kunnen
weerstaan. Er is variatie in het aantal gladde spiercellen en elastische lamina.
Arteriole
Arteriolen vervoeren bloed vanaf de arteriën naar de capillairen. Arteriolen zijn vergelijkbaar met
arteriën maar dan zijn ze kleiner met een smal lumen. Ze helpen bij het controleren van de
bloedstroom door constrictie en dilatatie.
Capillair
Capillairen voorzien weefsels van voedingsstoffen en gassen maar ze voeren ook afvalproducten af.
Capillairen bevatten een enkele dunne laag endotheel. Hierdoor is het bloed in nauw contact met het
weefsel waardoor diffusie mogelijk is.
2
Structuur en celbiologie van de vaatwand
Circulatie systeem en primaire functies
Het bloed circuleert door twee verschillende
circuits: het pulmonaire en het systemische
circuit. Er wordt ongeveer 6000 tot 8000 liter
bloed per dag het lichaam rond gepompt. In
totaal zit er 96.000 km aan bloedvaten in het
lichaam.
De primaire functies van bloedvaten zijn:
• Transport
o O2 rijk en arm bloed
o Voedingsstoffen (glucose en
aminozuren)
o Afvalproducten (metabolisch
afval en CO2)
o Signaalmoleculen en hormonen
• Regulatie van bloeddruk
• Thermoregulatie
o Behouden van een constante
lichaamstemperatuur
De vaatwand
De vaatwandstructuur is goed
geconstrueerd en bestand tegen de
druk van pulserend en circulerend
bloed. De vaatwand bestaat uit drie
verschillende lagen: tunica. Van binnen
naar buiten: tunica intima, tunica media
en tunica adventitia.
Tunica intima
De tunica intima is de binnenste laag
van de vaatwand en staat in direct
contact met het bloed. Het is de dunste
laag en heeft een golvende uitstraling
door gedeeltelijke constrictie van de
gladde spiercellen.
De tunica intima bestaat uit een dunne
laag endotheel met een basale lamina
van subendotheel en bindweefsel. In
arteriën en arteriolen bestaat deze laag
ook nog uit een interne elastische
membraan.
Tunica media
De tunica media is de spierlaag verantwoordelijk voor structuur, elasticiteit en vasoreactiviteit. De
tunica media is de dikste laag en bestaat uit gladde spiercellen, ECM en elastine en nervi vasorum. De
nervi vasorum zijn zenuwen die de spiercellen aanzetten tot contraheren. In grote vaten zijn de tunica
media en adventitia gescheiden door een externe elastische membraan
1
, Vascular Biology Evelien Floor
Tunica adventitia
De tunica adventitia biedt sterkte en verankering in het omliggende weefsel. Het is de buitenste laag
van de vaatwand en bestaat voornamelijk uit ECM, collageen en elastische vezels. Het bevat echter
ook vasa vasorum die het bloedvat voorzien van bloed, autonome zenuwen, fibroblasten en latent
aanwezige macrofagen
Verschillende typen bloedvaten
Elastische arterie
Elastische arteriën vervoeren bloed vanaf het hart naar arteriolen. Er staat dan ook hoge druk op deze
vaten en ze vervoeren zuurstofrijk bloed. De dikste elastische arterie is de aortaboog. Een elastische
arterie heeft een vaatwand van drie lagen dik. Om hoge bloeddruk en pulserende stroom te weerstaan
zijn deze vaten sterk, elastisch en flexibel. Elastische arteriën zijn dikker dan musculaire arteriën.
Musculaire arterie
Musculaire arteriën vervoeren ook bloed vanaf het hart naar arteriolen. Ze hebben ook een vaatwand
van drie lagen dik. Ook deze vaten zijn sterk, elastisch en flexibiel om de hoge bloeddruk te kunnen
weerstaan. Er is variatie in het aantal gladde spiercellen en elastische lamina.
Arteriole
Arteriolen vervoeren bloed vanaf de arteriën naar de capillairen. Arteriolen zijn vergelijkbaar met
arteriën maar dan zijn ze kleiner met een smal lumen. Ze helpen bij het controleren van de
bloedstroom door constrictie en dilatatie.
Capillair
Capillairen voorzien weefsels van voedingsstoffen en gassen maar ze voeren ook afvalproducten af.
Capillairen bevatten een enkele dunne laag endotheel. Hierdoor is het bloed in nauw contact met het
weefsel waardoor diffusie mogelijk is.
2
