Boek inleiding in de psychiatrie
Hoofdstuk 1
De psychopathologie is het deelgebied van de psychiatrie en de klinische psychologie dat
zich bezighoudt met diverse vormen van afwijkende emoties, gedachten en gedrag, de
oorzaken daarvan en de behandelmogelijkheden.
Diagnostisch criterium = bepaalde verschijnselen of symptomen moeten voldoen aan
bepaalde voorwaarden, voordat we ze als afwijkend of passend bij een bepaalde stoornis
beschouwen.
Deskundigen op het gebied van de geestelijke gezondheid gebruiken verschillende criteria
om te beoordelen of emoties, gedachten en gedrag afwijkend zijn:
Uitzonderlijk: uitzonderlijkheid op zichzelf is niet voldoende om gedrag afwijkend te
noemen. Toch is het vaak een maatstaf bij de beoordeling van abnormaliteit.
Sociaal afwijkend: dit zijn relatieve maatstaven en geen universele waarheden.
Foute perceptie of interpretatie van de realiteit
Aanzienlijk emotioneel lijden van de persoon
Ongepast of contraproductief gedrag: gedrag dat geen bevrediging maar onprettige
gevoelens oproept, vinden we over het algemeen afwijkend gedrag
Gevaar
De geschiedenis van de psychiatrie
- Hippocrates (ca. 460-370 v.Chr.): ziekten van lichaam en geest waren het gevolg van
natuurlijke oorzaken, en niet van bezetenheid door bovennatuurlijke geesten. De
gezondheid van het lichaam en de geest wordt bepaald door een evenwicht in
humores (lichaamssappen): slijm, zwarte gal, bloed en gele gal.
- Arabische psychiatrie (700 na christus): veel aandacht voor behandelingen, theorieën
en diagnostiek. Eerste ziekenhuis speciaal voor geesteszieken. Mensgerichte
benadering.
- Middeleeuwen: geloof in bovennatuurlijk oorzaken nam weer toe, met name de
doctrine van de bezetenheid. Volgens deze doctrine is afwijkend gedrag een teken
van bezetenheid door boze geesten of de duivel.
- 1800: hervormingen: volgens Pussin en Pinel waren mensen die afwijkend gedrag
vertoonden ook gewoon ziek, en hadden ze daarom recht op een menselijke
bejegening. Vanuit inspanningen van Pussin en Pinel ontstond een behandelfilosie
die morele therapie werd genoemd. Dit was gebaseerd op het idee dat patiënten door
een menselijke bejegeningen en een verblijf in een ontspannen en respectvolle
omgeving weer normaal zouden gaan functioneren.
- Vanaf 1960: de ontwikkelingen in visie op psychische stoornissen en de behandeling
van psychiatrische patiënten kwamen tot een hoogte punt in de antipsychiatrie
beweging. Deze beweging ging ervan uit dat psychische stoornissen überhaupt niet
bestaan, maar een product of gevolg zijn van een zieke (kapitalistische)
maatschappij. Deze beweging was voornamelijk ontstaan om een meer humane
manier te ontwikkeling van behandeling. Patiënten moesten we als normale mensen
zien en bij voorkeur niet opsluiten in psychiatrische ziekenhuizen.
Deze laatste beweging heeft veel veranderd binnen de psychiatrie. Het uitgangspunt van de
behandeling werd dat mensen met een psychische stoornis niet worden opgenomen, tenzij
er werkelijk geen alternatief is. Er wordt meer gewerkt vanuit een ambulante
hulpverleningspositie. Als iemand niet gemotiveerd is voor de behandeling mag hij/zij niet
worden gedwongen. Ook in de juridische positie is er veel veranderd. Dit heeft ook een
keerpunt: veel psychiatrische patiënten kwamen aan de zijlijn te staan doordat ze regie over
hun eigen leven moeten nemen en niet gedwongen kunnen worden, verwaarloosden zichzelf
en werden zwerver of dakloze. Er ontwikkelde zich bemoeizorg (outreachende zorg): een
, vorm van (sociaalpsychiatrische) hulpverlening waarbij de hulpverleners zich voornamelijk
richten op de ‘zorgmijders’.
Een ander belangrijke ontwikkeling is die van evidence based medicine: het streven om
gebruik te maken van het beste beschikbare bewijs bij het maken van een keuze voor de
behandeling van een patiënt. Dit is een poging om de kwaliteit van de zorg te verbeteren en
de resultaten meetbaar en vergelijkbaar te maken. Ook dit roept weerstand op, veel bewijs
komt namelijk van laboratoriumexperimenten waarin onderzoekers selectief gekozen
proefpersonen groepsgewijs vergelijken.
Hoofdstuk 2
2.2 het biologische perspectief
Het functioneren van het zenuwstelsel blijkt een rol te spelen in de ontwikkeling van
afwijkend gedrag. Het zenuwstelsel is opgebouwd uit neuronen, zenuwcellen die door het
hele lichaam signalen of ‘boodschappen’ doorgeven. Elk neuron heeft een cellichaam, daarin
bevindt zich de celkern waarin zuurstof wordt omgezet, zodat de cel zijn werk kan doen. Uit
het cellichaam steken korte vezels naar buiten, de zogenoemde dendrieten. Ze ontvangen
de boodschap van naburige neuronen. Elk neuron heeft één axon, dat als een soort slurf uit
het cellichaam steekt. Axonen kunnen zich in verschillende richtingen vertakken en meer dan
een meter lang worden. Elk axon eindigt in een aantal kleine, vertakte verdikkingen, die
eindknopjes heten. Sommige neuronen zijn bedekt met een myelineschede, een isolerende
laag die de overdracht van neurale impulsen vergemakkelijkt.
Alle boodschappen worden door het neuron als het ware ‘afgevuurd’ doormiddel van
elektrische impulsen. Om een boodschap door te geven maakt het neuron gebruik van
chemische substantities die we neurotransmitters noemen. De synaps vormt de verbinding
tussen twee neuronen. Elke neurotransmitter heeft een eigen chemische structuur die alleen
door één soort haven, of receptorplaats, op het ontvangende neuron kan worden
opgevangen.
Psychofarmca lijken de beschikbaarheid en werking van neurotransmitters in de hersenen te
beïnvloeden. Daarom vermoeden veel wetenschappers dat onregelmatigheden in de werking
van de neurotransmitters in de hersenen een belangrijke factor vormt in het ontstaan van
deze abnormale gedragspatronen.
Het zenuwstelsel bestaat uit twee onderdelen: het centrale zenuwstelsel en het perifere
zenuwstelsel.
Het centrale zenuwstelsel: dit wordt gevormd door de hersenen en het ruggenmerg. Het
onderste deel van de hersenen, de achterhersenen, bestaat uit de medulla (gebied dat de
hartslag en ademhaling reguleert), de pons (gebied dat informatie doorgeeft over
bewegingen en de stand van het lichaam en is betrokken bij de ademhaling) en het
cerebellum (gebied dat te maken heeft met coördinatie en balans). De middenhersenen
liggen boven de achterhersenen. Hier lopen de zenuwbanen die de achterhersenen
verbinden met de voorhersenen. Belangrijke gebieden in de voorhersenen zijn: de thalamus
(stuurt sensorische informatie naar hogere hersengebieden), de hypothalamus (speelt een
essentiële rol in de regulatie van lichaamstemperatuur, concentratie van vloeistoffen, opslag
van voedingsstoffen en motivatie en emotie), het limbische systeem (speelt een rol in
herinneringen en in de regulatie van meer basale drijfveren die te maken hebben met
honger, dorst en agressie), de basale ganglia (spelen een rol in de coördinatie en beweging
en houding) en het cerebrum (grote massa in de voorhersenen die wordt gevormd door twee
hersenhelften).
Hersenkwabben:
Hoofdstuk 1
De psychopathologie is het deelgebied van de psychiatrie en de klinische psychologie dat
zich bezighoudt met diverse vormen van afwijkende emoties, gedachten en gedrag, de
oorzaken daarvan en de behandelmogelijkheden.
Diagnostisch criterium = bepaalde verschijnselen of symptomen moeten voldoen aan
bepaalde voorwaarden, voordat we ze als afwijkend of passend bij een bepaalde stoornis
beschouwen.
Deskundigen op het gebied van de geestelijke gezondheid gebruiken verschillende criteria
om te beoordelen of emoties, gedachten en gedrag afwijkend zijn:
Uitzonderlijk: uitzonderlijkheid op zichzelf is niet voldoende om gedrag afwijkend te
noemen. Toch is het vaak een maatstaf bij de beoordeling van abnormaliteit.
Sociaal afwijkend: dit zijn relatieve maatstaven en geen universele waarheden.
Foute perceptie of interpretatie van de realiteit
Aanzienlijk emotioneel lijden van de persoon
Ongepast of contraproductief gedrag: gedrag dat geen bevrediging maar onprettige
gevoelens oproept, vinden we over het algemeen afwijkend gedrag
Gevaar
De geschiedenis van de psychiatrie
- Hippocrates (ca. 460-370 v.Chr.): ziekten van lichaam en geest waren het gevolg van
natuurlijke oorzaken, en niet van bezetenheid door bovennatuurlijke geesten. De
gezondheid van het lichaam en de geest wordt bepaald door een evenwicht in
humores (lichaamssappen): slijm, zwarte gal, bloed en gele gal.
- Arabische psychiatrie (700 na christus): veel aandacht voor behandelingen, theorieën
en diagnostiek. Eerste ziekenhuis speciaal voor geesteszieken. Mensgerichte
benadering.
- Middeleeuwen: geloof in bovennatuurlijk oorzaken nam weer toe, met name de
doctrine van de bezetenheid. Volgens deze doctrine is afwijkend gedrag een teken
van bezetenheid door boze geesten of de duivel.
- 1800: hervormingen: volgens Pussin en Pinel waren mensen die afwijkend gedrag
vertoonden ook gewoon ziek, en hadden ze daarom recht op een menselijke
bejegening. Vanuit inspanningen van Pussin en Pinel ontstond een behandelfilosie
die morele therapie werd genoemd. Dit was gebaseerd op het idee dat patiënten door
een menselijke bejegeningen en een verblijf in een ontspannen en respectvolle
omgeving weer normaal zouden gaan functioneren.
- Vanaf 1960: de ontwikkelingen in visie op psychische stoornissen en de behandeling
van psychiatrische patiënten kwamen tot een hoogte punt in de antipsychiatrie
beweging. Deze beweging ging ervan uit dat psychische stoornissen überhaupt niet
bestaan, maar een product of gevolg zijn van een zieke (kapitalistische)
maatschappij. Deze beweging was voornamelijk ontstaan om een meer humane
manier te ontwikkeling van behandeling. Patiënten moesten we als normale mensen
zien en bij voorkeur niet opsluiten in psychiatrische ziekenhuizen.
Deze laatste beweging heeft veel veranderd binnen de psychiatrie. Het uitgangspunt van de
behandeling werd dat mensen met een psychische stoornis niet worden opgenomen, tenzij
er werkelijk geen alternatief is. Er wordt meer gewerkt vanuit een ambulante
hulpverleningspositie. Als iemand niet gemotiveerd is voor de behandeling mag hij/zij niet
worden gedwongen. Ook in de juridische positie is er veel veranderd. Dit heeft ook een
keerpunt: veel psychiatrische patiënten kwamen aan de zijlijn te staan doordat ze regie over
hun eigen leven moeten nemen en niet gedwongen kunnen worden, verwaarloosden zichzelf
en werden zwerver of dakloze. Er ontwikkelde zich bemoeizorg (outreachende zorg): een
, vorm van (sociaalpsychiatrische) hulpverlening waarbij de hulpverleners zich voornamelijk
richten op de ‘zorgmijders’.
Een ander belangrijke ontwikkeling is die van evidence based medicine: het streven om
gebruik te maken van het beste beschikbare bewijs bij het maken van een keuze voor de
behandeling van een patiënt. Dit is een poging om de kwaliteit van de zorg te verbeteren en
de resultaten meetbaar en vergelijkbaar te maken. Ook dit roept weerstand op, veel bewijs
komt namelijk van laboratoriumexperimenten waarin onderzoekers selectief gekozen
proefpersonen groepsgewijs vergelijken.
Hoofdstuk 2
2.2 het biologische perspectief
Het functioneren van het zenuwstelsel blijkt een rol te spelen in de ontwikkeling van
afwijkend gedrag. Het zenuwstelsel is opgebouwd uit neuronen, zenuwcellen die door het
hele lichaam signalen of ‘boodschappen’ doorgeven. Elk neuron heeft een cellichaam, daarin
bevindt zich de celkern waarin zuurstof wordt omgezet, zodat de cel zijn werk kan doen. Uit
het cellichaam steken korte vezels naar buiten, de zogenoemde dendrieten. Ze ontvangen
de boodschap van naburige neuronen. Elk neuron heeft één axon, dat als een soort slurf uit
het cellichaam steekt. Axonen kunnen zich in verschillende richtingen vertakken en meer dan
een meter lang worden. Elk axon eindigt in een aantal kleine, vertakte verdikkingen, die
eindknopjes heten. Sommige neuronen zijn bedekt met een myelineschede, een isolerende
laag die de overdracht van neurale impulsen vergemakkelijkt.
Alle boodschappen worden door het neuron als het ware ‘afgevuurd’ doormiddel van
elektrische impulsen. Om een boodschap door te geven maakt het neuron gebruik van
chemische substantities die we neurotransmitters noemen. De synaps vormt de verbinding
tussen twee neuronen. Elke neurotransmitter heeft een eigen chemische structuur die alleen
door één soort haven, of receptorplaats, op het ontvangende neuron kan worden
opgevangen.
Psychofarmca lijken de beschikbaarheid en werking van neurotransmitters in de hersenen te
beïnvloeden. Daarom vermoeden veel wetenschappers dat onregelmatigheden in de werking
van de neurotransmitters in de hersenen een belangrijke factor vormt in het ontstaan van
deze abnormale gedragspatronen.
Het zenuwstelsel bestaat uit twee onderdelen: het centrale zenuwstelsel en het perifere
zenuwstelsel.
Het centrale zenuwstelsel: dit wordt gevormd door de hersenen en het ruggenmerg. Het
onderste deel van de hersenen, de achterhersenen, bestaat uit de medulla (gebied dat de
hartslag en ademhaling reguleert), de pons (gebied dat informatie doorgeeft over
bewegingen en de stand van het lichaam en is betrokken bij de ademhaling) en het
cerebellum (gebied dat te maken heeft met coördinatie en balans). De middenhersenen
liggen boven de achterhersenen. Hier lopen de zenuwbanen die de achterhersenen
verbinden met de voorhersenen. Belangrijke gebieden in de voorhersenen zijn: de thalamus
(stuurt sensorische informatie naar hogere hersengebieden), de hypothalamus (speelt een
essentiële rol in de regulatie van lichaamstemperatuur, concentratie van vloeistoffen, opslag
van voedingsstoffen en motivatie en emotie), het limbische systeem (speelt een rol in
herinneringen en in de regulatie van meer basale drijfveren die te maken hebben met
honger, dorst en agressie), de basale ganglia (spelen een rol in de coördinatie en beweging
en houding) en het cerebrum (grote massa in de voorhersenen die wordt gevormd door twee
hersenhelften).
Hersenkwabben:
