Samenvatting Pathologie 3.2

Hoorcollege 1 – Immunologie
Specifiek afweer
- Immuun(afweer)systeem: bescherming tegen pathogenen en lichaamsvreemde stoffen
(antigenen)
- Pathogenen zijn ziekmakende micro-organismen
- Immunologie gaat over de specifieke afweer (i.t.t. aspecifieke afweer (3 e college))
- Belangrijk i.v.m. begrijpen voedselallergie en auto-immuunziekten (eigen lichaamscellen
richten zich tegen het eigen lichaam; reuma, diabetes type 1 (bètacellen)

Het afweersysteem (immuunsysteem)
- Aspecifieke afweersysteem: aangeboren
o Cellulair (fagocyten): macrofagen en dendritische cellen in weefsels en neutrofielen,
monocyten in bloed. Dit zijn zg. antigeen presenterende cellen (APC)
o Humoraal: complementfactoren
- Specifieke afweer systeem: verworven (trainen)
o Cellulair: lymfocyten
o Humoraal: antistoffen

Specifiek afweer systeem: cellulair
- Lymfocyten in lymfoïde organen en bloed
- Lymfocyten:
o B-cellen (beenmerg)
o T-cellen (thymus)
 T-helper(/suppressor) cel (CD 4 pos; hier kun je de T-cel moleculair aan
herkennen) ook effectorcellen
 Cytotoxische T-cel (CD 8 pos) soms killercel genoemd

Primaire lymfoïde organen: organen waar lymfocyten worden gevormd of zich opbouwen
- Thymus (zwezerik)
- Beenmerg
Secundaire lymfoïde organen: lymfocyten kunnen samenkomen en een functie uitvoeren
- Neus en keelamandelen
- Lymfklieren/vaten
- Milt
- Peyers platen in darmen; in ileum (laatste gedeelte dunne darm), grootste secundaire
lymfoïde orgaan, binnenkant van de darm is microvilli (zorgen voor groot oppervlakte). In de
Peyers Patch zitten heel veel ontstekingscellen. Waarom is het belangrijk dat er een goede
afweer is in de darmen? Tegen de bacteriën (in ontlasting)

B-cellen
- B-cel specifiek antistof aan celmembraan
- Herkent één bepaalde (molecuul)structuur
- Activatie door contact met antigeen (= het stofje waar de B-cel op reageert)
- Vormt na activatie plasmacellen en memory cellen met specifieke antistof m.b.v. T-helpercel
- Plasmacel produceert specifiek antistof tegen antigeen (humoraal)

,Vorming: B-cel  plasmacel & memorycel




Antigeen (structuur van MO dat ons lichaam binnenvalt), deze stof wordt herkent door de B-cel. Er
volgt een activatieproces. Deze gaat zich vormen tot een plasmacel en een memorycel m.b.v. de T-
helpercel. Memorycellen zijn belangrijk. Deze cellen staan klaar als je weer een keer met dat
antigeen in aanraking komt. Zo werkt een vaccinatie (inactief/verzwakt virus (met antigenen), wel
met dezelfde eigenschappen. Er worden plasmacellen gemaakt en memorycellen)




- Door vorming aantal memory cellen, volgende keer snellere en sterkere reactie op nieuw
contact specifiek antigeen (ontstaan van immuniteit)
- IgG en IgM zijn antistoffen




B-cel kan direct het antigeen herkennen en antistoffen maken. T-cel heeft een tussenstap.

T-cel
- 2 soorten: Cytotoxische T-cel en T-helper
- T-cel kan alleen antigenen herkennen die worden gepresenteerd door APC (antigeen
presenterende cel)
- Antigeen presenterende cel is een fagocyt die een antigeen als het ware opeet en
een deel aan de buitenkant kan presenteren. De cytotoxische T-cel kan dit
herkennen.
- Cytotoxische T-cel doodt de geïnfecteerde cel of kankercel (evenals NK-cel (natural
killer))
- T-helper cel assisteert andere immuun cellen, bv B-cel en cytotoxische T-cel zowel
stimulatie als remming

, Specifieke afweersysteem humoraal (antistoffen)
- Bestaat uit antistoffen tegen zg. antigenen (lichaamsvreemde stoffen)
- Lichaam kan bijna oneindig verschillende antistoffen maken
- Antistoffen bestaan uit zg. immunoglobulinen (IG)
- Productie door speciale lymfocyten: B-cellen, plasmacellen
- Je hebt een vast deel wat vast kan zitten aan een B-cel en aan de buitenkant kan
er een antigen en een antigenfragment aan koppelen (antigenen variëren)
- De antilichamen zijn specifiek voor bepaalde antigenen
- Antigen heeft een eigen structuur aan de buitenkant waar het aan herkent kan
worden
- Antigen is het lichaamsvreemde stofje waar het lichaam op reageert

Immunoglobulines (antistoffen/antilichamen)
- 9 soorten IG: belangrijkste IGG, IGA, IGM, IGE
• IGG: belangrijkste in het bloed: bindt aan allergenen en kan in weefsels treden
• IGA: in o.a. moedermelk, speeksel, darmen
• IGM: in bloed effectief in doden micro-organismen
• IGE: zit gebonden aan zg. mestcellen (belangrijk!! Grote relatie met allergie)
Ze hebben allemaal een basisvorm, maar verschillen uiteindelijk in structuur zodat ze verschillende
antigenen kunnen herkennen. Dus 9 soorten IG, oneindig soorten in IGG, IGA, etc.
Antistoffen (Ig) worden uit plasmacellen gemaakt.

Immunoglobulines
Effecten van antistoffen:
- Doden micro-organisme (m.n. IGA en IGM)
- Opsonisatie micro-organismen (IGG) (HC3) IG gaat op het MO zitten en zorgt ervoor dat het
makkelijke kan worden opgenomen door fagocyten. (pacman)
• Opsonisatie vergemakkelijken fagocytose
- Binding aan mestcellen voor release ontstekingsmediatoren (bijv. histamine) (IGE)
- Voorkomt hechting aan slijmvlies (IGA); een bacterie wil het liefst blijven zitten en probeert
zich in de wand te nestelen, of zelfs dieper om zich te kunnen vermeerderen. IGA zit vooral in
de darm en gaan om de bacterie heen zitten zodat de bacterie zich niet ergens kan
vastzetten.

Recognition phase: B-cel en T-cel
(m.b.v. een APC)  de cellen gaan
groeien (clonal expansion) 
activation phase  effector phase :
humoral immunity & cell-mediated
immunity: zorgt voor celdood en dat
antigenen worden geëlimineerd 
decline (homeostasis): apoptosis 
memory.