Samenvatting Havo Maatschappijleer Hoofdstuk 5 Verzorgingsstaat

Maatschappijleer samenvatting | Hoofdstuk 5 | Verzorgingsstaat
Paragraaf 5.1 | Wat is een verzorgingsstaat?

Verzorgingsstaat = De overheid bemoeit zich actief met de welvaart en het
welzijn van haar inwoners.
Met welvaart wordt bedoelt dat we over voldoende inkomen
beschikken om onze
behoeften te vervullen. Welzijn betekent hoe we ons geestelijk en
lichamelijk voelen.

Nederland is een verzorgingsstaat.

De kern van onze verzorgingsstaat is solidariteit.
Solidariteit = Als er bereidheid is in een groep of samenleving om risico’s met
elkaar te delen.

De verzorgingsstaat steunt op 3 belangrijke pijlers;
 Goed onderwijs
- Een goede opleiding geeft je de kans om je talenten te ontplooien.
- Bovendien vergroot het je kansen op de arbeidsmarkt.
- Goed onderwijs is ook belangrijk voor onze samenleving als geheel.
- Om te concurreren met de economieën van de VS en Azië moeten er steeds
meer mensen hoger worden opgeleid.
- Omdat hoogopgeleiden meer belasting en premies kunnen betalen, is goed
onderwijs tot slot ook gunstig voor de verzorgingsstaat.

 Goede gezondheidszorg
- Word je ziek of heb je een handicap, dan kun je een beroep doen op een van de
vele regelingen.
- Zo betaalt je zorgverzekeraar de huisarts of een operatie in het ziekenhuis en
hebben zwangere vrouwen recht op verlof.
- En voor oudere mensen die niet meer zelfstandig kunnen wonen, bestaan er
verzorgings- en verpleeghuizen.

 Sociale zekerheid
- Als je werkt, betaal je sociale premies voor het geval je ziek, werkloos of
arbeidsongeschikt raakt.
- Daarnaast betalen alle Nederlanders belasting.
- Van dit belastinggeld worden voorzieningen zoals de AOW en Kinderbijslag
betaald.
- Alle regelingen samen noemen we het socialezekerheidsstelsel, dat mensen
verzekert van een inkomen bij werkloosheid, ziekte ouderdom of
arbeidsongeschiktheid.

Nederland is ook een sociale rechtstaat. Dit betekent dat burgers sociale
grondrechten hebben. Deze rechten zijn niet afdwingbaar bij de rechter, maar de
grondwet verplicht de overheid wel om er actief naar te streven.

De belangrijkste sociale grondrechten zijn;

1

, - Voldoende werkgelegenheid (art. 19)
- Bestaanszekerheid en welvaart (art. 20)
- Een goed leef milieu (art. 21)
- Volksgezondheid en voldoende woongelegenheid (art. 22)
- Goed onderwijs (art. 23)
Bij de verzorgingsstaat horen niet alleen rechten maar ook plichten, zoals
sollicitatieplicht. In artikel 19 van de grondwet staat dat ‘bevordering van
werkgelegenheid een voorwerp van zorg van de overheid is.’ De overheid moet zich
dus inspannen om iedereen aan werkt te helpen, maar in ruil daarvoor moet
iedereen die kan werken, zijn best doen om een baan te vinden.

Iedereen die niet actief op zoek is naar werk heeft geen recht op een uitkering.

In een verzorgingsstaat spelen die partijen een grote rol;
Burgers;
- In Nederland wordt van iedereen verwacht dat hij in eerste instantie voor
zichzelf zorgt en eventueel voor een partner, kinderen of ouders.
- Je bent dus zelf verantwoordelijk voor het hebben van werk, een huis en een
school voor je kinderen.
- Ook kinderopvang moet je zelf regelen.
- De overheid moet wel zorgen dat er voldoende scholen, banen, huizen en
crèches zijn.
- Pas als het jou niet lukt om een baan te vinden, kun je bij de overheid
aankloppen voor hulp met solliciteren of een werk-leeraanbod (tot 27 jaar) of
omscholing.
- De rol van burgers is ook dat zij een deel van de kosten voor de verzorgingsstaat
betalen in de vorm van belastingen en premies.

Overheid;
- De overheid is verantwoordelijk voor collectieve voorzieningen zoals on derwijs,
gezondheidszorg en huisvesting.
- De overheid garandeert een inkomen aan mensen die daar zelf niet in kunnen
voorzien, zoals zieken, werklozen, arbeidsongeschikten en ouderen.
- De overheid stimuleert werkgelegenheid, bijvoorbeeld voor bepaalde groepen
zoals allochtonen, vrouwen en vijftigplussers.
- De overheid zet zich in voor goede arbeidsomstandigheden, bijvoorbeeld door de
Arbowet.
- De overheid helpt om goede arbeidsvoorwaarden te scheppen, bijvoorbeeld door
het halfjaarlijkse overleg met werkgeversorganisaties en vakbonden over de
loonontwikkelingen.
- De overheid bevordert het welzijn van mensen, bijvoorbeeld door
sportverenigingen en bibliotheken te subsidiëren, zodat de lidmaatschapskosten
betaalbaar blijven.

Weknemers- en werkgeversorganisaties;
- Het grootste deel van de kosten van de verzorgingsstaat wordt betaald door de
werknemers en de werkgevers. Om voor hun belangen op te komen hebben
beide groepen zich georganiseerd.
- Werknemers zijn verenigd in vakbonden, dat zijn organisaties die de collectieve
en individuele belangen van werknemers beharitgen.

2