Culturele antropologie hoorcollege week 1
Cultuur is …
• … het geheel van veronderstellingen, opvattingen, waarden, normen en de materiële
uitdrukking ervan die in de samenleving of groep gedeeld en overgeleverd worden.
• … de mentale programmering = ‘de software of the mind’
Het ui-diagram van G. Hofstede
prak
wa tijke
rit n
ard
hel
en
uel
sym
den
en
Culturen;
bol
en systeem
- Een evoluerend
- van generatie op generatie doorgegeven regels
- waaraan een groep mensen –vaak onbewust- gehoorzaamt,
- dat bovendien referentiekader is van en voor het gedrag
- en dat de kijk op de wereld bepaalt.
Twee soorten culturen
De verschillen tussen G-culturen en F-culturen: David Pinto (1990, 2004)
,F-cultuur = fijnmazige cultuur / structuur van gedragsregels
- Voor vrijwel iedere situatie bestaan gedetailleerde gedragsregels. Het individu leeft deze
regels na;
- Veel en sterke affectieve bindingen.
G-cultuur = grofmazige cultuur/ structuur van gedragsregels
- Er bestaan algemene gedragsregels. Het individu dient deze zelf te vertalen naar
gedragsregels voor de specifieke situatie;
- Minder en minder sterke affectieve bindingen.
F- of WIJ- cultuur G- of IK-cultuur
De groep (familie) is belangrijk. Het individu is belangrijk.
“Wat zal de familie ervan zeggen?” “Mag ik dat van mezelf?”
(schaamte)
(schuld)
“De familie moet trots op me kunnen
“Ik ben trots op wat ik kan!”
zijn!” (groepseer)
(persoonlijk succes)
Het voorkomen van: Het voorkomen van:
gezichtsverlies schuld
schaamte, schande Het nastreven van:
Het nastreven van: persoonlijk geluk, succes
eer zelfwaardering
respect eerlijkheid (integriteit)
waardering van de groep
Dit zijn ideaaltypen/ modellen (sociologie!)
Ä Dus, het is een zwart-wit-plaatje !!
• het zijn uitersten
• een sterk vereenvoudigde weergave van de werkelijkheid
• een handig hulpmiddel om verschillen te ontdekken.
Doel van het zwart-wit-plaatje:
• verschillen zien en begrijpen;
• gedrag ‘verklaren’;
• door de bomen het bos zien …
Zes dimensies van culturen
,Waarin verschillen culturen van elkaar volgens Hofstede?
De dichotome indeling van culturen is veel te ongenuanceerd.
- een model waarbij gedragsverschillen in kaart worden gebracht
- zes dimensies van nationale cultuur worden onderscheiden:
o Machtsafstand (week 2)
o Individualisme/collectivisme (week 3)
o Masculien/feminien (week 4)
o Onzekerheidsvermijding
o Lange/korte termijnoriëntatie
o Hedonisme/soberheid
In elk hoorcollege wordt 1 dimensie besproken
, Culturele antropologie hoorcollege week 2
Culturele dimensie: Macht
Zes dimensies van culturen
- Machtafstand
o De mate waarin een samenleving het feit accepteert, dat macht in instituties en
organisaties ongelijk verdeeld is.
Voorbeelden;
o Hoe verhoud jij je tot je ouders, grootouders?
Aanspreken, tegenspreken
o Hoe verhoud jij je tot je docent, de professor?
Met je of u aanspreken
Inbreng docent of (mede) inbreng student
o Hoe verhoud jij je tot je baas?
Sterke of zwakke hiërarchie
Bevel of overleg in relatie leidinggevende – ondergeschikte
Centrale vraag;
Hoe verloopt het beeldvormingsproces en wat zijn stereotypen en vooroordelen?
Selectieve waarneming;
- Selective exposure (werkelijkheid zoals die is, zoals jij die waarneemt)
- Selective perception (je slaat datgene van die werkelijkheid op)
- Selective retention (de beelden die je hebt verzameld zitten daarin en herken je ook, als je
dingen wil verklaren, begrijpen ga je daar in vinden)
- Selective reproduction (je gebruikt het in bepaalde situaties)
Door ons referentiekader (gevormd onder invloed van onze cultuur) is onze waarneming SELECTIEF
• Waarnemen is selecteren
• Waarnemen is interpreteren
• Waarnemen is actief reconstrueren
We zijn ook selectief als we naar ‘de ander’ kijken !!
• WIJ versus ZIJ
• Verdeling van een kenmerk:
Voorbeelden:
• de prestaties van de groepsleden
• de mate van agressiviteit, assertiviteit of ambitie
• de mate van eerlijkheid, openheid of ‘fair play’
• de feitelijke (werkelijke) verschillen
• figuur A
• de waargenomen verschillen
• figuur B
• Hoe groter de overlap à des te meer overeenkomsten tussen WIJ-ZIJ
Hoe kleiner de overlap à des te meer verschillen
Cultuur is …
• … het geheel van veronderstellingen, opvattingen, waarden, normen en de materiële
uitdrukking ervan die in de samenleving of groep gedeeld en overgeleverd worden.
• … de mentale programmering = ‘de software of the mind’
Het ui-diagram van G. Hofstede
prak
wa tijke
rit n
ard
hel
en
uel
sym
den
en
Culturen;
bol
en systeem
- Een evoluerend
- van generatie op generatie doorgegeven regels
- waaraan een groep mensen –vaak onbewust- gehoorzaamt,
- dat bovendien referentiekader is van en voor het gedrag
- en dat de kijk op de wereld bepaalt.
Twee soorten culturen
De verschillen tussen G-culturen en F-culturen: David Pinto (1990, 2004)
,F-cultuur = fijnmazige cultuur / structuur van gedragsregels
- Voor vrijwel iedere situatie bestaan gedetailleerde gedragsregels. Het individu leeft deze
regels na;
- Veel en sterke affectieve bindingen.
G-cultuur = grofmazige cultuur/ structuur van gedragsregels
- Er bestaan algemene gedragsregels. Het individu dient deze zelf te vertalen naar
gedragsregels voor de specifieke situatie;
- Minder en minder sterke affectieve bindingen.
F- of WIJ- cultuur G- of IK-cultuur
De groep (familie) is belangrijk. Het individu is belangrijk.
“Wat zal de familie ervan zeggen?” “Mag ik dat van mezelf?”
(schaamte)
(schuld)
“De familie moet trots op me kunnen
“Ik ben trots op wat ik kan!”
zijn!” (groepseer)
(persoonlijk succes)
Het voorkomen van: Het voorkomen van:
gezichtsverlies schuld
schaamte, schande Het nastreven van:
Het nastreven van: persoonlijk geluk, succes
eer zelfwaardering
respect eerlijkheid (integriteit)
waardering van de groep
Dit zijn ideaaltypen/ modellen (sociologie!)
Ä Dus, het is een zwart-wit-plaatje !!
• het zijn uitersten
• een sterk vereenvoudigde weergave van de werkelijkheid
• een handig hulpmiddel om verschillen te ontdekken.
Doel van het zwart-wit-plaatje:
• verschillen zien en begrijpen;
• gedrag ‘verklaren’;
• door de bomen het bos zien …
Zes dimensies van culturen
,Waarin verschillen culturen van elkaar volgens Hofstede?
De dichotome indeling van culturen is veel te ongenuanceerd.
- een model waarbij gedragsverschillen in kaart worden gebracht
- zes dimensies van nationale cultuur worden onderscheiden:
o Machtsafstand (week 2)
o Individualisme/collectivisme (week 3)
o Masculien/feminien (week 4)
o Onzekerheidsvermijding
o Lange/korte termijnoriëntatie
o Hedonisme/soberheid
In elk hoorcollege wordt 1 dimensie besproken
, Culturele antropologie hoorcollege week 2
Culturele dimensie: Macht
Zes dimensies van culturen
- Machtafstand
o De mate waarin een samenleving het feit accepteert, dat macht in instituties en
organisaties ongelijk verdeeld is.
Voorbeelden;
o Hoe verhoud jij je tot je ouders, grootouders?
Aanspreken, tegenspreken
o Hoe verhoud jij je tot je docent, de professor?
Met je of u aanspreken
Inbreng docent of (mede) inbreng student
o Hoe verhoud jij je tot je baas?
Sterke of zwakke hiërarchie
Bevel of overleg in relatie leidinggevende – ondergeschikte
Centrale vraag;
Hoe verloopt het beeldvormingsproces en wat zijn stereotypen en vooroordelen?
Selectieve waarneming;
- Selective exposure (werkelijkheid zoals die is, zoals jij die waarneemt)
- Selective perception (je slaat datgene van die werkelijkheid op)
- Selective retention (de beelden die je hebt verzameld zitten daarin en herken je ook, als je
dingen wil verklaren, begrijpen ga je daar in vinden)
- Selective reproduction (je gebruikt het in bepaalde situaties)
Door ons referentiekader (gevormd onder invloed van onze cultuur) is onze waarneming SELECTIEF
• Waarnemen is selecteren
• Waarnemen is interpreteren
• Waarnemen is actief reconstrueren
We zijn ook selectief als we naar ‘de ander’ kijken !!
• WIJ versus ZIJ
• Verdeling van een kenmerk:
Voorbeelden:
• de prestaties van de groepsleden
• de mate van agressiviteit, assertiviteit of ambitie
• de mate van eerlijkheid, openheid of ‘fair play’
• de feitelijke (werkelijke) verschillen
• figuur A
• de waargenomen verschillen
• figuur B
• Hoe groter de overlap à des te meer overeenkomsten tussen WIJ-ZIJ
Hoe kleiner de overlap à des te meer verschillen
