ADOLESCENTENLITERATU
UR
Een land van waan en wijs
In 1983 debuteerde Adriaan van Dis met Nathan Sid, een novelle voor volwassenen. De eerste Duitse
vertaling mikte eveneens op en volwassen publiek, maar in 1996 bracht Carl Haner Verlag het boek
uit als kinderboek. Die opmerkelijke gang van zaken bevestigt de toenadering tussen jeugd en
volwassenliteratuur. De vraag of een boek een jeugdboek is? Of dat het voor volwassenen bedoeld is
is steeds moeilijker te beantwoorden. Dit komt ten eerste omdat adolescentenliteratuur een genre is
dat dezelfde naam heeft in de volwassen en jeugdliteratuur, daarnaast beschrijft de
adolescentenliteratuur personages die zich in een overgangsgebied tussen kindertijd en
volwassenheid zitten, en richten zich vaak op lezers in dezelfde levensfase. En als laatst gaat het in
veel gevallen om teksten die door hun literaire vorm een grenskarakter hebben. De scheiding tussen
jeugdliteratuur en volwassenenliteratuur is voor de adolescentenliteratuur aan het begin van de 21 e
eeuw steeds moeilijker vol te houden.
Literaire voorgangers
Adolescentie werd door de industrialisatie de fase van het experiment. De vraag naar de eigen
identiteit wordt de belangrijkste vraag die een adolescent zichzelf stelt. De adolescentenroman is de
literaire verbeelding van deze levensfase vol beroering en vernieuwing. Het gaat om teksten waarin
de hoofdpersoon een geleidelijke of schoksgewijze ontwikkeling doormaakt die leidt tot acceptatie of
soms tot afwijzing van volwassenheid. Deze roman vindt zijn voorgangers in twee andere genres
namelijk de picareske roman en de robinsonade. De eerste stamt uit de 16e en 17e eeuw waarbij het
hoofdpersonage moeite heeft om zich aan te passen en een vaak ontregelende invloed heeft op zijn
omgeving. Onder meer vanwege de jonge leeftijd van het hoofdpersonage wordt later de link gelegd
met de adolescentenliteratuur. De Robinsonade kan worden gezien als voorloper van de latere
adolescentenroman. Het genre omvat verhalen waarin de hoofdpersoon alleen of met enkele
anderen verblijft op een plaats ver van de bewoonde wereld. De gebeurtenissen zijn meestal een
voorbode voor de overgang naar een andere situatie waarin nieuwe inzichten en ervaringen kunnen
worden toegepast.
Een burgerlijk genre
De bildungsroman ontstaat aan het einde van de 18 e eeuw en beschrijft de zoektocht van de
hoofdpersoon naar een eigen identiteit. Via avontuurlijke lotgevallen doorloopt hij drie min of meer
vastliggende levensfasen; de kindertijd, adolescentie en volwassenheid.
Het oude en het nieuwe lijden
De desillusionsroman is een variant van de bildungsroman waarin het oorspronkelijke optimisme van
het hoofdpersonage door negatieve ervaringen in het tegendeel verkeert. Het hoofdpersonage krijgt
een afkeer van de wereld en van zichzelf en verkiest daardoor vaak de dood boven het leven. De
bekendste desillusionsroman komt uit 1774 Die leiden des jungen Werthers. Deze roman kent een
bloeiperiode in de literatuur voor volwassenen tijdens het modernisme
Mannen en vrouwen
Romans over adolescenten zijn tot het begin van de 20 e eeuw vooral bedoeld voor volwassenen. In
UR
Een land van waan en wijs
In 1983 debuteerde Adriaan van Dis met Nathan Sid, een novelle voor volwassenen. De eerste Duitse
vertaling mikte eveneens op en volwassen publiek, maar in 1996 bracht Carl Haner Verlag het boek
uit als kinderboek. Die opmerkelijke gang van zaken bevestigt de toenadering tussen jeugd en
volwassenliteratuur. De vraag of een boek een jeugdboek is? Of dat het voor volwassenen bedoeld is
is steeds moeilijker te beantwoorden. Dit komt ten eerste omdat adolescentenliteratuur een genre is
dat dezelfde naam heeft in de volwassen en jeugdliteratuur, daarnaast beschrijft de
adolescentenliteratuur personages die zich in een overgangsgebied tussen kindertijd en
volwassenheid zitten, en richten zich vaak op lezers in dezelfde levensfase. En als laatst gaat het in
veel gevallen om teksten die door hun literaire vorm een grenskarakter hebben. De scheiding tussen
jeugdliteratuur en volwassenenliteratuur is voor de adolescentenliteratuur aan het begin van de 21 e
eeuw steeds moeilijker vol te houden.
Literaire voorgangers
Adolescentie werd door de industrialisatie de fase van het experiment. De vraag naar de eigen
identiteit wordt de belangrijkste vraag die een adolescent zichzelf stelt. De adolescentenroman is de
literaire verbeelding van deze levensfase vol beroering en vernieuwing. Het gaat om teksten waarin
de hoofdpersoon een geleidelijke of schoksgewijze ontwikkeling doormaakt die leidt tot acceptatie of
soms tot afwijzing van volwassenheid. Deze roman vindt zijn voorgangers in twee andere genres
namelijk de picareske roman en de robinsonade. De eerste stamt uit de 16e en 17e eeuw waarbij het
hoofdpersonage moeite heeft om zich aan te passen en een vaak ontregelende invloed heeft op zijn
omgeving. Onder meer vanwege de jonge leeftijd van het hoofdpersonage wordt later de link gelegd
met de adolescentenliteratuur. De Robinsonade kan worden gezien als voorloper van de latere
adolescentenroman. Het genre omvat verhalen waarin de hoofdpersoon alleen of met enkele
anderen verblijft op een plaats ver van de bewoonde wereld. De gebeurtenissen zijn meestal een
voorbode voor de overgang naar een andere situatie waarin nieuwe inzichten en ervaringen kunnen
worden toegepast.
Een burgerlijk genre
De bildungsroman ontstaat aan het einde van de 18 e eeuw en beschrijft de zoektocht van de
hoofdpersoon naar een eigen identiteit. Via avontuurlijke lotgevallen doorloopt hij drie min of meer
vastliggende levensfasen; de kindertijd, adolescentie en volwassenheid.
Het oude en het nieuwe lijden
De desillusionsroman is een variant van de bildungsroman waarin het oorspronkelijke optimisme van
het hoofdpersonage door negatieve ervaringen in het tegendeel verkeert. Het hoofdpersonage krijgt
een afkeer van de wereld en van zichzelf en verkiest daardoor vaak de dood boven het leven. De
bekendste desillusionsroman komt uit 1774 Die leiden des jungen Werthers. Deze roman kent een
bloeiperiode in de literatuur voor volwassenen tijdens het modernisme
Mannen en vrouwen
Romans over adolescenten zijn tot het begin van de 20 e eeuw vooral bedoeld voor volwassenen. In
