Overzicht Plantgezondheid
Jaar 2, Semester 2, Blok 4, Toegepaste Biologie
Milou Nabuurs
Let op! Dit zijn mijn eigen hoorcollege aantekeningen aangevuld uit het dictaat.
Leerdo
elen
Weten dat plantenziekten veroorzaak worden door verschillende biotische en
abiotische factoren.
Weten waarom kennis over plantenziekten van belang is in relatie tot een groeiende
wereldbevolking.
Kennen het verschil tussen verticale en horizontal resistentie van planten tegen
belagers.
Kunnen levenscycli begrijpen van organismen die ingedeeld worden bij de
plasmodiophoromyceten, oömyceten, acomyceten, basidiomyceten en
deutromyceten.
Kunnen suggesties doen hoe, a.d.h.v. de levenscycli, de uitbreiding van ziektes te
voorkomen zijn.
Kennen de kenmerken en problematiek van bacteriën die plantenziekten
veroorzaken, met name de bruinrot, ringrot, bacterievuur en bloedingsziekte.
Begrijpen de gevolgen van virusaantasting en de diverse manieren van
virusoverdracht, met name persistente en non-persistente overdracht.
Begrijpen hoe infectieus het Tabasmozaïeksvirus (TMV) is en welke symptomen er in
Tabak en paprika ontstaan.
Begrijpen de kenmerken en schade van insectensoorten aan gewassen, met name de
orde van de thysanoptera, hemiptera, coleoptera, diptera en lepidoptera.
Begrijpen aspecten van biologische bestrijding van insecten.
Kunnen de relatie leggen tussen bouw van bijtend-kauwende monddelen en de
schade die door insecten veroorzaakt wordt.
Kunnen de relatie leggen tussen bouw van stekend-zuigende monddelen en de
schade die door insecten veroorzaakt wordt.
Kunnen aan de hand van kenmerken van de levenscycli van aaltjes aangeven wat de
schade is en de mogelijkheden zijn om aaltjes te reduceren.
Kennen de bouw van een planten-parasitair aaltje.
, Begrijpen de schade die door onkruiden wordt veroorzaakt en weten in hoofdlijnen
hoe onkruiden te beheersen zijn.
Kennen het gedrag van natuurlijke vijanden van bladluizen.
Weten in welke situaties welke identificatietechnieken voor organismen gebruikt
worden.
Inhoudsopgave
Leerdoelen......................................................................................................................... 1
Algemene aspecten van plantenziekten.............................................................................4
Noodzaak........................................................................................................................ 4
Plantenziektedriehoek..................................................................................................... 4
Postulaten van Koch........................................................................................................ 4
Classificatie ziekteverwekkers........................................................................................4
Epidemiologie................................................................................................................. 4
Bestrijding van ziekten en plagen......................................................................................5
Geïntegreerde gewasbescherming..................................................................................5
Biologische bestrijding.................................................................................................... 5
Resistentie.......................................................................................................................... 6
Genetische resistentie..................................................................................................... 6
Geïnduceerde resistentie................................................................................................6
Lijfwachtstrategie........................................................................................................... 7
Plantenziekten veroorzaakt door abiotische factoren........................................................7
Voedingselementen......................................................................................................... 7
Zuurtegraad.................................................................................................................... 7
Luchtverontreiniging...................................................................................................... 7
Plantenziekten veroorzaakt door protisten en schimmels..................................................8
Algemene aspecten......................................................................................................... 8
Systematiek van protisten en schimmels........................................................................9
Plasmodiophoromyceten (slijmzwammen)......................................................................9
Chytridiomyceten (schijnschimmels)..............................................................................9
Oömyceten (waterschimmels / eizwammen)...................................................................9
Ascomyceten (zakjeszwammen)....................................................................................11
Basidiomyceten............................................................................................................. 15
Fungi imperfecti of Deutromyceten..............................................................................17
Plantenziekten veroorzaakt door bacteriën......................................................................18
Bacteriën algemeen...................................................................................................... 18
Bruinrot......................................................................................................................... 18
Bacterievuur in peer..................................................................................................... 19
Bloedingsziekte paardenkastanje..................................................................................19
Fytoplasma’s................................................................................................................. 19
Plantenziekten veroorzaakt door virussen en viroiden....................................................20
Virussen........................................................................................................................ 20
Viroïden......................................................................................................................... 21
2
, Insecten en spinachtigen.................................................................................................. 21
Apterygota ( subklasse 1).............................................................................................. 22
Thysanoptera (tripsen).................................................................................................. 22
Hemiptera..................................................................................................................... 22
Heteroptera................................................................................................................ 22
Homoptera................................................................................................................. 22
Coleoptera..................................................................................................................... 23
Diptera.......................................................................................................................... 23
Lepidoptera................................................................................................................... 23
Arachnida (spinachtigen).............................................................................................. 23
Nematoden....................................................................................................................... 25
Verschillende typen aaltjes........................................................................................... 25
Ecologische aspecten.................................................................................................... 26
Aspecten van bestrijding............................................................................................... 26
Onkruiden........................................................................................................................ 26
Schade door onkruiden................................................................................................. 26
Teeltfactoren en onkruid............................................................................................... 26
Bronnenlijst...................................................................................................................... 27
3
Jaar 2, Semester 2, Blok 4, Toegepaste Biologie
Milou Nabuurs
Let op! Dit zijn mijn eigen hoorcollege aantekeningen aangevuld uit het dictaat.
Leerdo
elen
Weten dat plantenziekten veroorzaak worden door verschillende biotische en
abiotische factoren.
Weten waarom kennis over plantenziekten van belang is in relatie tot een groeiende
wereldbevolking.
Kennen het verschil tussen verticale en horizontal resistentie van planten tegen
belagers.
Kunnen levenscycli begrijpen van organismen die ingedeeld worden bij de
plasmodiophoromyceten, oömyceten, acomyceten, basidiomyceten en
deutromyceten.
Kunnen suggesties doen hoe, a.d.h.v. de levenscycli, de uitbreiding van ziektes te
voorkomen zijn.
Kennen de kenmerken en problematiek van bacteriën die plantenziekten
veroorzaken, met name de bruinrot, ringrot, bacterievuur en bloedingsziekte.
Begrijpen de gevolgen van virusaantasting en de diverse manieren van
virusoverdracht, met name persistente en non-persistente overdracht.
Begrijpen hoe infectieus het Tabasmozaïeksvirus (TMV) is en welke symptomen er in
Tabak en paprika ontstaan.
Begrijpen de kenmerken en schade van insectensoorten aan gewassen, met name de
orde van de thysanoptera, hemiptera, coleoptera, diptera en lepidoptera.
Begrijpen aspecten van biologische bestrijding van insecten.
Kunnen de relatie leggen tussen bouw van bijtend-kauwende monddelen en de
schade die door insecten veroorzaakt wordt.
Kunnen de relatie leggen tussen bouw van stekend-zuigende monddelen en de
schade die door insecten veroorzaakt wordt.
Kunnen aan de hand van kenmerken van de levenscycli van aaltjes aangeven wat de
schade is en de mogelijkheden zijn om aaltjes te reduceren.
Kennen de bouw van een planten-parasitair aaltje.
, Begrijpen de schade die door onkruiden wordt veroorzaakt en weten in hoofdlijnen
hoe onkruiden te beheersen zijn.
Kennen het gedrag van natuurlijke vijanden van bladluizen.
Weten in welke situaties welke identificatietechnieken voor organismen gebruikt
worden.
Inhoudsopgave
Leerdoelen......................................................................................................................... 1
Algemene aspecten van plantenziekten.............................................................................4
Noodzaak........................................................................................................................ 4
Plantenziektedriehoek..................................................................................................... 4
Postulaten van Koch........................................................................................................ 4
Classificatie ziekteverwekkers........................................................................................4
Epidemiologie................................................................................................................. 4
Bestrijding van ziekten en plagen......................................................................................5
Geïntegreerde gewasbescherming..................................................................................5
Biologische bestrijding.................................................................................................... 5
Resistentie.......................................................................................................................... 6
Genetische resistentie..................................................................................................... 6
Geïnduceerde resistentie................................................................................................6
Lijfwachtstrategie........................................................................................................... 7
Plantenziekten veroorzaakt door abiotische factoren........................................................7
Voedingselementen......................................................................................................... 7
Zuurtegraad.................................................................................................................... 7
Luchtverontreiniging...................................................................................................... 7
Plantenziekten veroorzaakt door protisten en schimmels..................................................8
Algemene aspecten......................................................................................................... 8
Systematiek van protisten en schimmels........................................................................9
Plasmodiophoromyceten (slijmzwammen)......................................................................9
Chytridiomyceten (schijnschimmels)..............................................................................9
Oömyceten (waterschimmels / eizwammen)...................................................................9
Ascomyceten (zakjeszwammen)....................................................................................11
Basidiomyceten............................................................................................................. 15
Fungi imperfecti of Deutromyceten..............................................................................17
Plantenziekten veroorzaakt door bacteriën......................................................................18
Bacteriën algemeen...................................................................................................... 18
Bruinrot......................................................................................................................... 18
Bacterievuur in peer..................................................................................................... 19
Bloedingsziekte paardenkastanje..................................................................................19
Fytoplasma’s................................................................................................................. 19
Plantenziekten veroorzaakt door virussen en viroiden....................................................20
Virussen........................................................................................................................ 20
Viroïden......................................................................................................................... 21
2
, Insecten en spinachtigen.................................................................................................. 21
Apterygota ( subklasse 1).............................................................................................. 22
Thysanoptera (tripsen).................................................................................................. 22
Hemiptera..................................................................................................................... 22
Heteroptera................................................................................................................ 22
Homoptera................................................................................................................. 22
Coleoptera..................................................................................................................... 23
Diptera.......................................................................................................................... 23
Lepidoptera................................................................................................................... 23
Arachnida (spinachtigen).............................................................................................. 23
Nematoden....................................................................................................................... 25
Verschillende typen aaltjes........................................................................................... 25
Ecologische aspecten.................................................................................................... 26
Aspecten van bestrijding............................................................................................... 26
Onkruiden........................................................................................................................ 26
Schade door onkruiden................................................................................................. 26
Teeltfactoren en onkruid............................................................................................... 26
Bronnenlijst...................................................................................................................... 27
3
