Samenvatting Forensische Psychiatrie (2019)
College 1
Forensische psychiatrie
- Alle relaties tussen wetgeving en psychiatrie
- Term forensische psychiatrie vooral: in het kader van het straf(procesrecht, tevens
uitgangspunt van deze minor)
- Forensische patiënten in het strafrecht: behandeling gericht op voorkomen van
recidive
Rechterlijk beslismodel materiële vragen van 350 Sv
Bij forensische psychiatrie speelt de 3e materiële vraag een belangrijke rol.
Ontoerekeningsvatbaar, de schulduitsluitingsgrond art. 39 Sr
Schulduitsluitingsgronden
- Ontoerekeningsvatbaarheid (art. 39 Sr)
- Psychische overmacht (art. 40 Sr)
- Noodweerexces (art. 41 lid 2 Sr)
- Onbevoegd gegeven ambtelijk bevel (art. 43 lid 2 Sr)
Ontoerekeningsvatbaarheid (art. 39 Sr)
Als je volledig ontoerekeningsvatbaar wordt verklaard kun je geen straf krijgen > ontslag van
alle rechtsvervolging (art. 352 lid 2 Sv)
Er kan wel een maatregel worden opgelegd, zoals tbs
Ontoerekenbaarheid (39 Sr)
- Gebrekkige ontwikkeling of ziekelijke stoornis geestvermogen
- Vraag naar toerekenbaarheid > vraag naar de verwijtbaarheid
- Het gaat om:
De vraag of iemand met beperkte of gestoorde geestelijke vermogens het
betreffende feit kan worden toegerekend (verwijtbaarheid)
Niet om een permanente eigenschap van de dader (causaal verband)
Relatie strafbaar feit en relevante stoornis
Maatregelen in geval van art. 39 Sr
Plaatsing in een PZ (psychiatrisch ziekenhuis) art. 37 Sr (voor mildere daders dan bij tbs)
- Max 1 jaar
- Alleen bij volledige ontoerekeningsvatbaarheid
- Dader verdwijnt uit juridisch circuit; arts neemt de beslissingen (bij tbs de rechter)
- Hij verdwijnt uit strafrecht
TBS (art. 37a Sr)
- In beginsel 2 jaar; mogelijkheid tot verlenging (art. 38d Sr)
- Kan zowel bij volledige als bij gedeeltelijke ontoerekeningsvatbaarheid
- Dader blijft in juridisch circuit; rechter neemt de beslissingen.
Verschillen zitten vooral in het termijn, in het veiligheidsrisico en over wie er zeggenschap
heeft.
,TBS art. 37a Sr
- Gebrekkige ontwikkeling/ ziekelijke stoornis van geestvermogen
- Tijdens begaan strafbare feit
- Begane feit = misdrijf waarop 4 jaar of meer staat
- Veiligheid van anderen dan wel algemene veiligheid personen eist opleggen
maatregel: maatschappij vraagt dus bescherming tegen dader
- Advies 2 gedragsdeskundige waarvan psychiater (art. 37 lid 2 Sr)
Causaliteit: delict < > stoornis < > recidivegevaar
TBS met bevel tot verpleging (art. 37b e.v. Sr)
- Rechter beveelt verpleging indien veiligheid samenleving dat vereist
- Dwangverpleging is geen dwangbehandeling (kan dus niet verplicht worden)
- Combinatie gevangenisstraf: 37b lid 2 Sr
- Duur = 2 jaar + verlengen 1 of 2 jaar tot max 4 jaar
- Echter: onbeperkt verlengen bij misdrijf tegen onaantastbaarheid lichaam
TBS met voorwaarden (38 – 38c Sr)
Rechter stelt voorwaarden:
- Opname in door rechter aangewezen inrichting
- Behandelen door rechter aangewezen deskundigen
- Medicatie innemen/toediening gedogen
Interne rechtspositie tbs met dwangverpleging
- Beginselenwet terbeschikkinggestelden (Bvt)
- Reglement verpleging ter beschikking gestelden
- Binnen de kliniek
Externe rechtspositie (art 509f – 509x Wetboek van Sv)
Voorwaarden m.b.t.
- Verlenging terbeschikkingstelling
- Voorwaardelijke beëindiging verpleging (wanneer tbs kan worden beëindigd)
- Omzetting van tbs met voorwaarden in tbs met dwangverpleging (art. 38c Sr en art.
38k Sr)
Wanneer moet iemand naar de rechter, wanneer beëindiging. Alleen weten waar het staat
- Buiten de kliniek
Juridische kaders tenuitvoerlegging
Straffen:
- De penitentiaire beginselenwet (PBW) (gevangenis)
- Kernartikel art. 2: doelstelling terugkeer in de samenleving
Maatregelen:
- Beginselenwet verpleging ter beschikking gestelden (BVT)
In tbs-klinieken worden cliënten ‘patiënten’ genoemd.
Doel van TBS is beveiliging van de maatschappij
, Art. 38e lid 1 Sr = Gemaximeerde TBS
Art. 39 Sr > Belangrijk wet > benoemen in de presentatie
College 2
Pro Justitia rapportage
Psychologisch onderzoek Pro Justitia rapportage
Dit onderzoek wordt gedaan in het Pieter Baan Centrum
Juridische status van het Pieter Baan Centrum > Huis van Bewaring (art. 77 penitentiaire
beginselenwet)
Opdrachtgever psychologisch onderzoek
Officier van Justitie > art. 150 Sv e.v. in belang onder zoek deskundige art. 51k Sv benoemen
om onderzoek te doen naar persoonlijkheid van de verdachte
Rechter-commissaris > at. 196 Sv naar geestvermogens van de verdachte in VH, op vordering
van de officier van Justitie of op verzoek van de verdachte zelf (Advocaat van de verdachte
kan ook aanraden tot onderzoek. Dit wordt wel steeds minder gedaan omdat de duur van de
tbs steeds langer duurt. Wanneer er minder tbs wordt opgelegd wordt de samenleving
steeds onveiliger)
Rechtbank > art. 317 Sv onderzoek naar geestvermogens van verdachte in VH. Schorsing van
de rechtszaak, eerst psychologisch onderzoek, dan door met het onderzoek.
Doel Pro Justitia rapportage (letterlijk uit latijn: voor justitie)
- Rechter krijgt inzicht in persoonsgebonden problematiek bij vermoeden ziekelijke
stoornis en/of gebrekkige ontwikkeling
- Rechter moet gaan kijken welke adviezen van deskundige het meest zwaarwegend
zijn
- Behandelperspectief in beeld brengen (is de patiënt wel te behandelen?)
- Detentiegeschiktheid (wel geschikt om in de gevangenis te gaan)
- Inschatting recidivegevaar
Rechterlijk beslismodel
3e vraag, is de verdachte strafbaar?
➢ Vraag naar verwijtbaarheid = vraag naar de toerekenbaarheid
➢ m.n. schulduitsluitingsgrond 38 Sr
e
4 vraag: welke straf/maatregel moet worden opgelegd?
➢ Persoon verdachte
➢ Bij verminderde toerekenbaarheid evt. combinatievonnis: straf + tbs
Soorten rapportages
Enkelvoudige rapportage
- Psychiater/psycholoog/andere gedragskundige
Dubbelrapportage (deze is minimaal nodig voor het opleggen van tbs)
- Psychiater + andere gedragskundige
Triplerapportage
College 1
Forensische psychiatrie
- Alle relaties tussen wetgeving en psychiatrie
- Term forensische psychiatrie vooral: in het kader van het straf(procesrecht, tevens
uitgangspunt van deze minor)
- Forensische patiënten in het strafrecht: behandeling gericht op voorkomen van
recidive
Rechterlijk beslismodel materiële vragen van 350 Sv
Bij forensische psychiatrie speelt de 3e materiële vraag een belangrijke rol.
Ontoerekeningsvatbaar, de schulduitsluitingsgrond art. 39 Sr
Schulduitsluitingsgronden
- Ontoerekeningsvatbaarheid (art. 39 Sr)
- Psychische overmacht (art. 40 Sr)
- Noodweerexces (art. 41 lid 2 Sr)
- Onbevoegd gegeven ambtelijk bevel (art. 43 lid 2 Sr)
Ontoerekeningsvatbaarheid (art. 39 Sr)
Als je volledig ontoerekeningsvatbaar wordt verklaard kun je geen straf krijgen > ontslag van
alle rechtsvervolging (art. 352 lid 2 Sv)
Er kan wel een maatregel worden opgelegd, zoals tbs
Ontoerekenbaarheid (39 Sr)
- Gebrekkige ontwikkeling of ziekelijke stoornis geestvermogen
- Vraag naar toerekenbaarheid > vraag naar de verwijtbaarheid
- Het gaat om:
De vraag of iemand met beperkte of gestoorde geestelijke vermogens het
betreffende feit kan worden toegerekend (verwijtbaarheid)
Niet om een permanente eigenschap van de dader (causaal verband)
Relatie strafbaar feit en relevante stoornis
Maatregelen in geval van art. 39 Sr
Plaatsing in een PZ (psychiatrisch ziekenhuis) art. 37 Sr (voor mildere daders dan bij tbs)
- Max 1 jaar
- Alleen bij volledige ontoerekeningsvatbaarheid
- Dader verdwijnt uit juridisch circuit; arts neemt de beslissingen (bij tbs de rechter)
- Hij verdwijnt uit strafrecht
TBS (art. 37a Sr)
- In beginsel 2 jaar; mogelijkheid tot verlenging (art. 38d Sr)
- Kan zowel bij volledige als bij gedeeltelijke ontoerekeningsvatbaarheid
- Dader blijft in juridisch circuit; rechter neemt de beslissingen.
Verschillen zitten vooral in het termijn, in het veiligheidsrisico en over wie er zeggenschap
heeft.
,TBS art. 37a Sr
- Gebrekkige ontwikkeling/ ziekelijke stoornis van geestvermogen
- Tijdens begaan strafbare feit
- Begane feit = misdrijf waarop 4 jaar of meer staat
- Veiligheid van anderen dan wel algemene veiligheid personen eist opleggen
maatregel: maatschappij vraagt dus bescherming tegen dader
- Advies 2 gedragsdeskundige waarvan psychiater (art. 37 lid 2 Sr)
Causaliteit: delict < > stoornis < > recidivegevaar
TBS met bevel tot verpleging (art. 37b e.v. Sr)
- Rechter beveelt verpleging indien veiligheid samenleving dat vereist
- Dwangverpleging is geen dwangbehandeling (kan dus niet verplicht worden)
- Combinatie gevangenisstraf: 37b lid 2 Sr
- Duur = 2 jaar + verlengen 1 of 2 jaar tot max 4 jaar
- Echter: onbeperkt verlengen bij misdrijf tegen onaantastbaarheid lichaam
TBS met voorwaarden (38 – 38c Sr)
Rechter stelt voorwaarden:
- Opname in door rechter aangewezen inrichting
- Behandelen door rechter aangewezen deskundigen
- Medicatie innemen/toediening gedogen
Interne rechtspositie tbs met dwangverpleging
- Beginselenwet terbeschikkinggestelden (Bvt)
- Reglement verpleging ter beschikking gestelden
- Binnen de kliniek
Externe rechtspositie (art 509f – 509x Wetboek van Sv)
Voorwaarden m.b.t.
- Verlenging terbeschikkingstelling
- Voorwaardelijke beëindiging verpleging (wanneer tbs kan worden beëindigd)
- Omzetting van tbs met voorwaarden in tbs met dwangverpleging (art. 38c Sr en art.
38k Sr)
Wanneer moet iemand naar de rechter, wanneer beëindiging. Alleen weten waar het staat
- Buiten de kliniek
Juridische kaders tenuitvoerlegging
Straffen:
- De penitentiaire beginselenwet (PBW) (gevangenis)
- Kernartikel art. 2: doelstelling terugkeer in de samenleving
Maatregelen:
- Beginselenwet verpleging ter beschikking gestelden (BVT)
In tbs-klinieken worden cliënten ‘patiënten’ genoemd.
Doel van TBS is beveiliging van de maatschappij
, Art. 38e lid 1 Sr = Gemaximeerde TBS
Art. 39 Sr > Belangrijk wet > benoemen in de presentatie
College 2
Pro Justitia rapportage
Psychologisch onderzoek Pro Justitia rapportage
Dit onderzoek wordt gedaan in het Pieter Baan Centrum
Juridische status van het Pieter Baan Centrum > Huis van Bewaring (art. 77 penitentiaire
beginselenwet)
Opdrachtgever psychologisch onderzoek
Officier van Justitie > art. 150 Sv e.v. in belang onder zoek deskundige art. 51k Sv benoemen
om onderzoek te doen naar persoonlijkheid van de verdachte
Rechter-commissaris > at. 196 Sv naar geestvermogens van de verdachte in VH, op vordering
van de officier van Justitie of op verzoek van de verdachte zelf (Advocaat van de verdachte
kan ook aanraden tot onderzoek. Dit wordt wel steeds minder gedaan omdat de duur van de
tbs steeds langer duurt. Wanneer er minder tbs wordt opgelegd wordt de samenleving
steeds onveiliger)
Rechtbank > art. 317 Sv onderzoek naar geestvermogens van verdachte in VH. Schorsing van
de rechtszaak, eerst psychologisch onderzoek, dan door met het onderzoek.
Doel Pro Justitia rapportage (letterlijk uit latijn: voor justitie)
- Rechter krijgt inzicht in persoonsgebonden problematiek bij vermoeden ziekelijke
stoornis en/of gebrekkige ontwikkeling
- Rechter moet gaan kijken welke adviezen van deskundige het meest zwaarwegend
zijn
- Behandelperspectief in beeld brengen (is de patiënt wel te behandelen?)
- Detentiegeschiktheid (wel geschikt om in de gevangenis te gaan)
- Inschatting recidivegevaar
Rechterlijk beslismodel
3e vraag, is de verdachte strafbaar?
➢ Vraag naar verwijtbaarheid = vraag naar de toerekenbaarheid
➢ m.n. schulduitsluitingsgrond 38 Sr
e
4 vraag: welke straf/maatregel moet worden opgelegd?
➢ Persoon verdachte
➢ Bij verminderde toerekenbaarheid evt. combinatievonnis: straf + tbs
Soorten rapportages
Enkelvoudige rapportage
- Psychiater/psycholoog/andere gedragskundige
Dubbelrapportage (deze is minimaal nodig voor het opleggen van tbs)
- Psychiater + andere gedragskundige
Triplerapportage
