Hoofdstuk 17 Biochemie
,
, Toets A
███ Opgave 1 Gif?
Het gilamonster is een giftige hagedis die voorkomt in de VS en in Mexico. De
werkzame stof in het gif is het eiwit exenatide. Het is een zogenoemd neurotoxine: het
eiwit heeft effect op het zenuwstelsel. Voor mensen is een beet van een gilamonster
vooral pijnlijk, maar niet schadelijk.
In 1992 ontdekte men dat exenatide lijkt op het menselijk eiwit GLP-1, één van de
eiwitten die de bloedsuikerspiegel reguleert. Sinds die tijd wordt exenatide synthetisch
gemaakt en wordt er veel onderzoek aan gedaan.
Het begin van de polypeptideketen van exenatide kan worden weergegeven als His-
Gly-Glu~.
2p a Geef de structuurformule van dit begin van de polypeptideketen.
3p b Geef een korte beschrijving van de wijze waarop eiwitten worden gesynthetiseerd door
levende wezens. Vermeld hierbij de namen van twee belangrijke processen die
verlopen tijdens de eiwitsynthese.
Voor het onderzoek naar de tertiaire structuur van het eiwit van het gif is het van groot
belang dat het eiwit niet denatureert.
2p c Leg uit waarom het eiwit niet mag denatureren tijdens het onderzoek.
2p d Leg uit welke maatregelen men kan nemen om te voorkomen dat een eiwit denatureert.
Diabetespatiënten (mensen met suikerziekte) hebben problemen met de
bloedsuikerregulatie. Exenatide blijkt relatief gemakkelijk te synthetiseren, waardoor het
interessant is als medicijn. Bloedsuiker-regulerende eiwitten zijn van belang om de
hoeveelheid glucose in het bloed op peil te houden. Het lichaam gebruikt glucose als
brandstof en maakt het onder andere uit koolhydraten die in het voedsel zitten.
3p e Geef de reactievergelijking in structuurformules voor de vorming van glucose uit
amylose. Gebruik voor het koolhydraat tenminste drie repeterende eenheden.
1p f Geef de algemene naam voor het type reactie waarbij koolhydraten worden omgezet in
glucose.
In 2005 is exenatide goedgekeurd als medicijn voor diabetici. Inmiddels verkrijgt men
het eiwit via chemische synthese op laboratoriumschaal.
Een molecuul exenatide is opgebouwd uit 39 aminozuur-moleculen. De chemische
synthese van exenatide uit de afzonderlijke aminozuren is niet eenvoudig.
2p g Geef een belangrijk verschil tussen de natuurlijke synthese van exenatide door het
gilamonster en de chemische synthese van exenatide.
4p h Leg uit waarom de chemische synthese van exenatide lastig is en vermeld een
oplossing hiervoor.
Exenatide kan als medicijn alleen geïnjecteerd worden, en niet als pil of drankje worden
ingenomen.
3p i Geef een mogelijke verklaring waarom exenatide niet via een pil of drankje kan worden
ingenomen, maar moet worden geïnjecteerd.
,
, Toets A
███ Opgave 1 Gif?
Het gilamonster is een giftige hagedis die voorkomt in de VS en in Mexico. De
werkzame stof in het gif is het eiwit exenatide. Het is een zogenoemd neurotoxine: het
eiwit heeft effect op het zenuwstelsel. Voor mensen is een beet van een gilamonster
vooral pijnlijk, maar niet schadelijk.
In 1992 ontdekte men dat exenatide lijkt op het menselijk eiwit GLP-1, één van de
eiwitten die de bloedsuikerspiegel reguleert. Sinds die tijd wordt exenatide synthetisch
gemaakt en wordt er veel onderzoek aan gedaan.
Het begin van de polypeptideketen van exenatide kan worden weergegeven als His-
Gly-Glu~.
2p a Geef de structuurformule van dit begin van de polypeptideketen.
3p b Geef een korte beschrijving van de wijze waarop eiwitten worden gesynthetiseerd door
levende wezens. Vermeld hierbij de namen van twee belangrijke processen die
verlopen tijdens de eiwitsynthese.
Voor het onderzoek naar de tertiaire structuur van het eiwit van het gif is het van groot
belang dat het eiwit niet denatureert.
2p c Leg uit waarom het eiwit niet mag denatureren tijdens het onderzoek.
2p d Leg uit welke maatregelen men kan nemen om te voorkomen dat een eiwit denatureert.
Diabetespatiënten (mensen met suikerziekte) hebben problemen met de
bloedsuikerregulatie. Exenatide blijkt relatief gemakkelijk te synthetiseren, waardoor het
interessant is als medicijn. Bloedsuiker-regulerende eiwitten zijn van belang om de
hoeveelheid glucose in het bloed op peil te houden. Het lichaam gebruikt glucose als
brandstof en maakt het onder andere uit koolhydraten die in het voedsel zitten.
3p e Geef de reactievergelijking in structuurformules voor de vorming van glucose uit
amylose. Gebruik voor het koolhydraat tenminste drie repeterende eenheden.
1p f Geef de algemene naam voor het type reactie waarbij koolhydraten worden omgezet in
glucose.
In 2005 is exenatide goedgekeurd als medicijn voor diabetici. Inmiddels verkrijgt men
het eiwit via chemische synthese op laboratoriumschaal.
Een molecuul exenatide is opgebouwd uit 39 aminozuur-moleculen. De chemische
synthese van exenatide uit de afzonderlijke aminozuren is niet eenvoudig.
2p g Geef een belangrijk verschil tussen de natuurlijke synthese van exenatide door het
gilamonster en de chemische synthese van exenatide.
4p h Leg uit waarom de chemische synthese van exenatide lastig is en vermeld een
oplossing hiervoor.
Exenatide kan als medicijn alleen geïnjecteerd worden, en niet als pil of drankje worden
ingenomen.
3p i Geef een mogelijke verklaring waarom exenatide niet via een pil of drankje kan worden
ingenomen, maar moet worden geïnjecteerd.
