Aantekeningen Hoorcolleges BOS (kwalitatief onderzoek)

Hoorcollege 1 – 04/09/2024
Kwalitatief onderzoek
Intuïtie is gekleurd door je ervaringen en je ervaringen heb je waarschijnlijk niet
genoeg, deze zijn beperkt om een fundering voor een onderzoek te vormen.
Je kunt ook niet blind vertrouwen om autoriteit of een enkele wetenschapper 
wetenschappelijk onderzoek. Hierdoor weet je zeker of iets klopt.
- Theorievormend  bouwt verder op kennis die er al is, focus op
wetenschappelijke artikels etc.
- Systematisch  vaste stappen en procedures volgen, zodat je die steeds
herhaald worden en een betrouwbare basis vormen.
- Controleerbaar  samenwerken en elkaars werk controleren. Er werkt
nooit 1 onderzoeker aan één onderzoek.
- Empirisch  gegevens verzamelen en op basis van die gegevens een
conclusie maken.
- Probabilistisch  conclusies die we trekken zijn gebonden aan een
bepaalde tijd en plaats, we gaan er niet van uit dat dit voor altijd de
waarheid zou zijn.
Producent  zelf actief wetenschappelijk onderzoek uitvoeren
Consument  resultaten van sociaal wetenschappelijk onderzoek kunnen lezen,
interpreteren, en analyseren.
De theorie data cyclus (uit het boek):




Kenmerken van een (goede) theorie:
- Ondersteund door data uit wetenschappelijk onderzoek
- Falsifieerbaar  met onderzoek kun je aantonen dat dei theorie niet klopt
- Spaarzaam (parsimonious)  gebruik maken van theorieën die zo simpel
mogelijk zijn.’

1

,Onderzoeksvragen:
- Fundamenteel (basic)  lossen een kennis probleem op, beantwoorden
iets dat we nog niet weten, meer kennis.
- Toegepast (applied)  lossen een praktijk probleem op.
- Translationeel (translational)  vormen de brug tussen toegepast en
fundamentele onderzoek, zorgt ervoor dat we fundamenteel onderzoek
kunnen gebruiken in de praktijk.
Voorbeeld:
fundamenteel  hoe werken de hersenen bij iemand die dyslectisch is.
translationeel  gebruikt deze kennis om een programma te ontwikkelen die die
kinderen kan helpen.
toegepast  onderzoekt het functioneren van zo’n programma, lost een praktijk
probleem. Wat is effectieve hulp?
De onderzoeksvraag leidt tot een onderzoeksontwerp, dit is een fase waar veel
keuzes gemaakt moeten worden.
Omgang met je respondenten:
- Beginsel van respect
Vrijwillige deelname aan je onderzoek, informed consent (geef ze
informatie over wat ze kunnen verwachten bij dit onderzoek), misleiding
aka deception (niet helemaal open zijn over je onderzoeksvraag),
debriefing (na afloop volledige uitleg geven).
- Beginsel van weldoen (beneficence)
Geen schade toebrengen, maatschappij moet er iets aan hebben,
anonimiteit en vertrouwelijkheid (geen namen gebruiken als je anonimiteit
belooft, letterlijke uitspraken niet gebruiken als je zo kan terugleiden wie
dat gezegd heeft).
- Beginsel van rechtvaardigheid (justice)
Balans tussen investering en opbrengst (hoeveel vraag je van mensen, en
is dat het waard).
Individueel: 5 dagen lang komen, brengt dat genoeg op?
Maatschappelijk: 5 miljoen, hoeveel levert het op?
Werkelijkheid:
- Wegingen van belangen:
Onderzoeker, participant, overige belanghebbende
- Binnen wetten en regels
Bepaalde zaken zijn echt verboden (ethische commissie beoordeelt je
onderzoeksvoorstel)
Omgang met je data:
- Data verzinnen
- Data vervalsen
- Plagiaat (het overnemen van informatie)




2

, Hoorcollege 2 06/09/2024
Voornaamste doel van kwalitatief onderzoek is:
- Sociale fenomenen te begrijpen vanuit hun natuurlijke context
- Om empirische patronen te vinden,
- waarmee we aan theorieën kunnen werken of nieuwe theorieën
ontwikkelen
 dit is in gesproken of geschreven teksten, observaties van gedrag en
interacties, vooral teksten.
Kenmerken kwalitatief onderzoek:
- De onderzoeker is geïnteresseerd in de natuurlijke omgeving van de
respondent
- De onderzoeker heeft een contextuele benadering
- Het perspectief van de respondenten staat centraal
- Via specifieke observaties probeert de onderzoeker
- de sociale werkelijkheid te omschrijven in al haar diversiteit
- naar algemeenheden te zoeken die nieuwe theorieën vormen of
bestaande theorieën aanpassen
Grounded theory:
- Systematische, kwalitatieve aanpak van onderzoek
- Theorie ontwikkelen ipv theorie testen/ hypothese toetsen
- Gebruik data om een theorie te ontwikkelen
- Onderzoekers zijn open-minded  werken vanuit de
gegevens die je verzamelt, op basis daarvan vormen we een
theorie
Verschillende type wetenschappelijk onderzoek
- Inductief onderzoek: past bij grounded theory, we gebruiken data om
een theorie te vormen, van concreet naar algemeen.
 Gebruikt data om een theorie te vormen
 Theorie vormend
- Deductief onderzoek: je begint bij algemene theorie, formuleert een
verwachting, om te zien of we vinden wat onze verwachting is en dan pas
data verzamelen
 Gebruikt theorie om hypothese te formuleren
 Theorie toetsend
- Abductief onderzoek: past bij grounded theory, maar maakt gebruik van
bestaande theorieën. Wat kunnen we al vinden over het onderwerpen? Hoe
kan ons dat inspireren, maar vervolgens wel alle gegevens om theorie te
vormen of uit te breiden.
 Tussenvorm deductief en inductief.
 Theorie vormend


3