Samenvatting thema 3 – psychische stoornissen

Thema 3 – psychische stoornissen


Geheugen is het vermogen van een mens of dier om informatie te onthouden. Het omvat
drie belangrijke aspecten:
1. opslag
2. vasthouden en bewaren
3. terugzoeken van informatie
Bij complexe herinneringen aan vaardigheden werken hersenstam en hersenschors samen.
Herinneringen aan vaardigheden die verband houden met geprogrammeerde gedragingen zoals eten,
worden in de corresponderende delen van hersenstam opgeslagen.
Herinneringen worden meestal ingedeeld aan de hand van de duur ervan:
- korte termijn herinneringen/ primaire herinneringen: kort van duur, maar terwijl ze aanwezig
zijn, kan de informatie onmiddellijk worden opgeroepen, zoals iemands naam of
telefoonnummer.
- lange termijn herinneringen: blijven veel langer aanwezig, in sommige gevallen gedurende
het hele leven.
o Omzetting van kortetermijn- naar langetermijngeheugen wordt geheugenconsolidatie
genoemd. Meeste gegevens worden opgeslagen in hersenschors.
o Bewuste motorische en sensorische herinneringen worden naar bijbehorende
associatiegebieden verplaatst.
 visuele herinneringen > verplaatst naar visuele associatiegebieden.
 willekeurige motorische activiteiten > verplaatst naar premotorische cortex.
 gezichten, stemmen en woorden > speciale gedeelte van occipitaal- en
temporaalkwabben.

Amnesie = geheugenverlies als gevolg van ziekte of verwonding. Het type geheugenverlies
hangt af van het specifieke gebied van de hersenen dat is aangedaan.


Geheugenproces: Input  Sensorisch geheugen  Korte termijn geheugen  Lange termijn
geheugen  Output
- Sensorisch geheugen: Slaat en filtert alle informatie op die wordt waargenomen en bruikbaar
is.
- Korte termijn geheugen (werkgeheugen): Opslaan informatie sensorisch geheugen en
ophalen informatie uit lange termijn geheugen. De meeste mensen kunnen 7 stukjes
informatie tegelijk onthouden.
- Lange termijn geheugen: Opgeslagen informatie die niet meer vergeten wordt. In principe
een onbeperkte hoeveelheid.
o Expliciet geheugen, bevat eerder opgeslagen informatie die je kan ophalen. (feiten,
indrukken, gebeurtenissen). Verkregen door de hippocampus
 Episodisch geheugen, autobiografische geheugen. (je eerste kus in
combinatie met de context, de ‘verliefdheid’ die je toen voelde.
 Semantisch geheugen, opslaan van algemene kennis (tafels basisschool)
o Impliciet geheugen, wordt geactiveerd zonder dat je daarbij na hoeft te denken.
routinematig handelen. Verkregen door de amygdala

De amygdala en hippocampus zijn twee componenten van het limbisch systeem welk
essentieel zijn voor geheugenconsolidatie. Beschadiging van de hippocampus zorgt ervoor
dat er een onvermogen ontstaat voor het omzetten van kortermijn herinneringen naar
lange termijn geheugen

1. Informatie komt binnen via de zintuigen gelegen in de cortex van het brein
2. De hippocampus verwerkt deze informatie en laat deze tijdelijk op als werkgeheugen


1

, Thema 3 – psychische stoornissen


3. Bij herhaling van de informatie wordt deze permanent opgeslagen in de cortex

Hippocampus - expliciet - verklarend:
- Vorming van expliciet geheugen (gebeurtenissen,
feiten, gebeurtenissen)
- Consolidatie en ophalen informatie uit lange
termijn geheugen
Amygdala - impliciet - procedureel:
- Vorming van lange termijn impliciet geheugen
(routine) inclusief emotioneel geheugen zoals het
herkennen van emoties in gezichten
- Procedurele handelingen zoals vaardigheden en
klassikale oefeningen.
Basale ganglia:
- Lange termijn procedurele geheugen
- Beweging
De basale ganglia spelen waarschijnlijk een rol in opslaan
en ophalen van geheugen. Beschadigingen van de nucleus leiden tot veranderingen in emotionele
status, geheugen en intellectueel functioneren. De meeste lange termijn herinneringen zijn
opgeslagen in de cerebrale cortex. Elk punt van een herinneringen in zijn eigen specifieke gebied. Als
1 van deze gebieden beschadigd is bijvoorbeeld visuele cortex dan is de herinnering niet meer
compleet.

Geheugen consolidatie op cellulair niveau zorgt voor anatomische veranderingen in neuronen en
synapsen. Er is een toegenomen neurotransmitter release; neuronen blijven bij regelmatige
stimulatie neurotransmitters afgeven in kleine hoeveelheden; er worden synaptische connecties
toegevoegd in het traject. Er ontstaat hierdoor een specifiek neuron circuit (geheugenspoor);
herhaling zal dit spoor versterken. De hippocampus speelt een essentiële rol in opslaan van
herinneringen.

Mechanisme is onbekend; maar lijkt verband te hebben met NMDA receptoren bij de
calciumkanalen. Glutamaat activeert de calciumkanalen. Blokkeren van NMDA receptoren
belemmert lange termijn geheugen


Gevolgen van veroudering voor de hersenen
Cognitieve veroudering duidt op de veranderingen in cognitieve functies tijdens de periode tussen
volwassenheid (vanaf 30jr) en ouderdom. Het betreft hier vooral de normale veranderingen.
- afname van tempo en efficiëntie van het denken en het reageren :
grotere traagheid van reageren en het maken van meer fouten. Voornamelijk aantasting
functies als concentratie, aandacht en het werkgeheugen
(= geheugen waarbij korte periode informatie moet vastgehouden).
- moeite met snel wisselen van aandacht voor een bepaald doel of handeling : valt onder
executieve functies.
- Geen achteruitgang in kennis (semantisch geheugen) en logisch redeneren.

Anatomische en fysiologische veranderingen in het zenuwstelsel als gevolg van veroudering
beginnen kort na het volwassen worden (30ste levensjaar) en nemen in de loop van de tijd toe.
Veelvoorkomende anatomische veranderingen als gevolg van veroudering zijn:
- Afname van omvang en gewicht van hersenen: voornamelijk het gevolg van afname van
volume van hersenschors. Hersenen van ouderen hebben smallere gyri en bredere sulci dan
die van jongere mensen.

2