Hs.1 Jagers en Boeren
1.1 Het leven van jager-verzamelaars
KA: De levenswijze van jager-verzamelaars
Prehistorie = Een periode waar geen schriftelijke bronnen van bestaan. Dit omvat de
langste tijd uit de geschiedenis van de mensheid.
= Tijd van jagers en boeren
→ Afhankelijk van ongeschreven bronnen: botresten, potscherven,
grotschilderingen, afdrukken etc.
→ Bestudeerd door de archeologie
→ Weten veel over hun leefwijze en cultuur, maar minder over hun denkwijze
→ Vrijwel niets bekend over individuele mensen of concrete gebeurtenissen
Het begin van de mensheid
- Evolutietheorie van Darwin (apen → homo sapiens = moderne mens = denkende,
ontstaan in Oost-Afrika)
- Geloof
In de loop van de jaren (50 000 - 15 000 v.C.) ging de mens zich verspreiden en andere
mensensoorten stierven uiteindelijk uit (minstens 5 andere).
Een bron zegt iets over het verleden, hoe de mensen toen leefden en dachten.
De sociale cohesie was sterker dan nu, omdat je elkaar nodig had voor overleving, alleen
was je niemand.
Mensen leefden in groepen = nomaden van 25-40 mensen, ze trokken rond telkens op zoek
naar water en voedsel.
- Geen vaste woonplek, rondtrekken
- Verplaatsen zodra de bestaansmiddelen daar uitgeput waren
- Weinig bezit, ze moesten alles kunnen dragen
Mannen → Samen op jacht, samenwerken, bescherming en strijden
Vrouwen → Kamp, huttendorp, eetbare planten/bessen/noten/wortels etc verzamelen
Dit tijdvak eindigde rond 3000 v.C. toen het schrift ontstond in het Midden-Oosten.
Tot 9000 v.C. leefden alle mensen van jagen en voedsel verzamelen.
Vanaf 50 000 v.C. maakten ze ingewikkelder werktuigen: vishaken, pijlen en bogen, naaiden
kleding, bouwden tenten en hutten → bestand tegen kou → konden zich verspreiden over
Europa in de ijstijd
, Vanaf 30 000 v.C brachten ze gedachten tot uiting in kunst → vrouwenbeeldjes en
wandschilderingen in grotten
→ laat zien dat hun cultuur ingewikkelder werd
→ mensen gingen denken in symbolen → met een tekening kon iets anders
worden bedoeld dan wat zichtbaar was (= voor het schrift)
Born to run?
- Amerikaanse evolutionair bioloog Daniël Lieberman, boek
- Menselijk lichaam is geschikt om te lopen, niet zitten (kijk naar jagers-verzamelaars)
- Zittende leefwijze is pas een eeuw oud → leidt tot chronische rugpijn en ziekten
- Moet hun leefwijze vaker een voorbeeld zijn voor ons?
1.1 Het leven van jager-verzamelaars
KA: De levenswijze van jager-verzamelaars
Prehistorie = Een periode waar geen schriftelijke bronnen van bestaan. Dit omvat de
langste tijd uit de geschiedenis van de mensheid.
= Tijd van jagers en boeren
→ Afhankelijk van ongeschreven bronnen: botresten, potscherven,
grotschilderingen, afdrukken etc.
→ Bestudeerd door de archeologie
→ Weten veel over hun leefwijze en cultuur, maar minder over hun denkwijze
→ Vrijwel niets bekend over individuele mensen of concrete gebeurtenissen
Het begin van de mensheid
- Evolutietheorie van Darwin (apen → homo sapiens = moderne mens = denkende,
ontstaan in Oost-Afrika)
- Geloof
In de loop van de jaren (50 000 - 15 000 v.C.) ging de mens zich verspreiden en andere
mensensoorten stierven uiteindelijk uit (minstens 5 andere).
Een bron zegt iets over het verleden, hoe de mensen toen leefden en dachten.
De sociale cohesie was sterker dan nu, omdat je elkaar nodig had voor overleving, alleen
was je niemand.
Mensen leefden in groepen = nomaden van 25-40 mensen, ze trokken rond telkens op zoek
naar water en voedsel.
- Geen vaste woonplek, rondtrekken
- Verplaatsen zodra de bestaansmiddelen daar uitgeput waren
- Weinig bezit, ze moesten alles kunnen dragen
Mannen → Samen op jacht, samenwerken, bescherming en strijden
Vrouwen → Kamp, huttendorp, eetbare planten/bessen/noten/wortels etc verzamelen
Dit tijdvak eindigde rond 3000 v.C. toen het schrift ontstond in het Midden-Oosten.
Tot 9000 v.C. leefden alle mensen van jagen en voedsel verzamelen.
Vanaf 50 000 v.C. maakten ze ingewikkelder werktuigen: vishaken, pijlen en bogen, naaiden
kleding, bouwden tenten en hutten → bestand tegen kou → konden zich verspreiden over
Europa in de ijstijd
, Vanaf 30 000 v.C brachten ze gedachten tot uiting in kunst → vrouwenbeeldjes en
wandschilderingen in grotten
→ laat zien dat hun cultuur ingewikkelder werd
→ mensen gingen denken in symbolen → met een tekening kon iets anders
worden bedoeld dan wat zichtbaar was (= voor het schrift)
Born to run?
- Amerikaanse evolutionair bioloog Daniël Lieberman, boek
- Menselijk lichaam is geschikt om te lopen, niet zitten (kijk naar jagers-verzamelaars)
- Zittende leefwijze is pas een eeuw oud → leidt tot chronische rugpijn en ziekten
- Moet hun leefwijze vaker een voorbeeld zijn voor ons?
