Kennisclips - week 8 (Eigendom)
Privaat eigendom = vrije beschikking over het goed, zelf kunnen bepalen
> juridische, sociale en economische creatie eigen aan de moderne tijd (geen natuurlijk element)
- noodzakelijk: vrije markt, vrijheid, kapitalistische economie
!! Bezitting is niet hetzelfde als eigendom
Historische dimensie privaat eigendom:
- verschillende economische systemen
- andere eigendomsverhoudingen
- historisch, niet natuurlijk
- legitimatieprobleem
Magna Carta (1215) = Waarborgt individuele vrijheden en rechten
(overeenkomst tussen Jan zonder land en edellieden)
1. Geen belastingheffing zonder algemene instemming
2. Geen willekeurige arrestatie vrije man, of gevangenschap
3. Geen ontzegging van recht
Charter of the Forest (1217) = Toevoeging aan de magna carta over eigendomsbepaling
- inperken koninklijk domein
- algemene toegang tot ‘bossen/natuur’ > basisbehoefte werd gratis (agrarisch)
- herbevestiging en codificering oud gebruik/recht
!! Tegenwoordig: bevrediging van basisbehoefte niet meer gratis maar via de geldmarkt
Commons = gemeenschappelijk eigendom, collectieve regels en rechten
(werd vooral vroeger grotendeels gebruikt, was de dominante eigendomsvorm)
Enclosures = verschuiving van gemeenschappelijk eigendom naar privaat eigendom
(gewelddadig proces, schending van de wet)
Enclosures bij sociale crisis:
armoede, vagebonden en struikrovers, migratie naar steden, revolte,
repressie (great confinement, heksenvervolgingen)
Enclosures bij kolonialisme:
plantages, conflicterende opvattingen eigendom, ontwrichting
Commons en enclosures VANDAAG:
- landgrabbing
- multinationals, overheden (familiebedrijven geen juridisch eigendom)
- grondstoffen, landbouw (bossen van niemand wordt gekapt en privaat)
- etnische conflicten (inheemse bevolking verliest huis/gronden)
- slums en aangroei steden (noodgedwongen migratie)
- migratie
- ecologie
, Kapitalisme = privaat eigendom van productiemiddelen (geen waardeoordeel)
Eigendomsvormen:
1. Privaat eigendom bv. kleding
2. Gemeenschappelijk eigendom (commons) bv. Gedeelde groeps-auto
3. Publiek eigendom (staatseigendom) bv. Treinen, wegen
> leidt tot legitimatieproblemen
Legitimatieproblemen; drie klasse van filosofisch legitimeren van privaat eigendom:
1) First occupation theorie
2) Labor theory
3) Utilitaristische theorie
1. First occupation theory Hugo Grotius Puffendorf
= staat toe dat een persoon bezit en eigendom van iets bezit of neemt en eenvoudigweg wordt
gerechtvaardigd door het feit dat hij het eigendom vóór iemand anders kreeg.
2. Labor theory John Locke
= eigendom komt tot stand komt door de uitoefening van arbeid op natuurlijke bronnen.
Toe-eigening door arbeid. Wanneer een persoon werkt, komt die arbeid in het object. Het object
wordt dus het eigendom van die persoon.
- natuurrecht = aangeboren rechten waarop alle mensen van nature, in gelijke mate
aanspraak op hebben zoals het recht op leven, vrijheid en bezittingen
Kritiek op Locke:
- (on)productieven
- Individualisme
- Zwakte natuurrechtelijke opvatting
3. Utilitarian theory Jeremy Bentham
= grootste geluk voor het grootst aantal mensen. Afweging tussen pijn en plezier
> privaat eigendom = grootste geluk
- individueel en collectief
Kritiek op Bentham:
- Gebrek aan visie op genese eigendom
- onteigening, angst van verlies en onzekerheid
- pijn van verlies
- productiviteit
Communisme, tegen privaat eigendom Karl Marx
= Gemeenschappelijk is publiek eigendom, privaat eigendom afgeschaft
- Vrije associatie van vrije individuen
> Commons en communisme
Privaat eigendom = vrije beschikking over het goed, zelf kunnen bepalen
> juridische, sociale en economische creatie eigen aan de moderne tijd (geen natuurlijk element)
- noodzakelijk: vrije markt, vrijheid, kapitalistische economie
!! Bezitting is niet hetzelfde als eigendom
Historische dimensie privaat eigendom:
- verschillende economische systemen
- andere eigendomsverhoudingen
- historisch, niet natuurlijk
- legitimatieprobleem
Magna Carta (1215) = Waarborgt individuele vrijheden en rechten
(overeenkomst tussen Jan zonder land en edellieden)
1. Geen belastingheffing zonder algemene instemming
2. Geen willekeurige arrestatie vrije man, of gevangenschap
3. Geen ontzegging van recht
Charter of the Forest (1217) = Toevoeging aan de magna carta over eigendomsbepaling
- inperken koninklijk domein
- algemene toegang tot ‘bossen/natuur’ > basisbehoefte werd gratis (agrarisch)
- herbevestiging en codificering oud gebruik/recht
!! Tegenwoordig: bevrediging van basisbehoefte niet meer gratis maar via de geldmarkt
Commons = gemeenschappelijk eigendom, collectieve regels en rechten
(werd vooral vroeger grotendeels gebruikt, was de dominante eigendomsvorm)
Enclosures = verschuiving van gemeenschappelijk eigendom naar privaat eigendom
(gewelddadig proces, schending van de wet)
Enclosures bij sociale crisis:
armoede, vagebonden en struikrovers, migratie naar steden, revolte,
repressie (great confinement, heksenvervolgingen)
Enclosures bij kolonialisme:
plantages, conflicterende opvattingen eigendom, ontwrichting
Commons en enclosures VANDAAG:
- landgrabbing
- multinationals, overheden (familiebedrijven geen juridisch eigendom)
- grondstoffen, landbouw (bossen van niemand wordt gekapt en privaat)
- etnische conflicten (inheemse bevolking verliest huis/gronden)
- slums en aangroei steden (noodgedwongen migratie)
- migratie
- ecologie
, Kapitalisme = privaat eigendom van productiemiddelen (geen waardeoordeel)
Eigendomsvormen:
1. Privaat eigendom bv. kleding
2. Gemeenschappelijk eigendom (commons) bv. Gedeelde groeps-auto
3. Publiek eigendom (staatseigendom) bv. Treinen, wegen
> leidt tot legitimatieproblemen
Legitimatieproblemen; drie klasse van filosofisch legitimeren van privaat eigendom:
1) First occupation theorie
2) Labor theory
3) Utilitaristische theorie
1. First occupation theory Hugo Grotius Puffendorf
= staat toe dat een persoon bezit en eigendom van iets bezit of neemt en eenvoudigweg wordt
gerechtvaardigd door het feit dat hij het eigendom vóór iemand anders kreeg.
2. Labor theory John Locke
= eigendom komt tot stand komt door de uitoefening van arbeid op natuurlijke bronnen.
Toe-eigening door arbeid. Wanneer een persoon werkt, komt die arbeid in het object. Het object
wordt dus het eigendom van die persoon.
- natuurrecht = aangeboren rechten waarop alle mensen van nature, in gelijke mate
aanspraak op hebben zoals het recht op leven, vrijheid en bezittingen
Kritiek op Locke:
- (on)productieven
- Individualisme
- Zwakte natuurrechtelijke opvatting
3. Utilitarian theory Jeremy Bentham
= grootste geluk voor het grootst aantal mensen. Afweging tussen pijn en plezier
> privaat eigendom = grootste geluk
- individueel en collectief
Kritiek op Bentham:
- Gebrek aan visie op genese eigendom
- onteigening, angst van verlies en onzekerheid
- pijn van verlies
- productiviteit
Communisme, tegen privaat eigendom Karl Marx
= Gemeenschappelijk is publiek eigendom, privaat eigendom afgeschaft
- Vrije associatie van vrije individuen
> Commons en communisme
