Geschiedenis Samenvatting - Katern Duitsland Hoofdstuk 2 – HAVO 5
Inhoudsopgave
Hoofdstuk 2 – Duitsland (1871 – 1945) ........................................................................................................... 2
Paragraaf 2.1 – Het Duitse Keizerrijk (1871 – 1919) .......................................................................................... 2
Paragraaf 2.2 – De Republiek van Weimar (1919 - 1933) .................................................................................. 4
Paragraaf 2.3 – Nazi-Duitsland (1933-1945) ..................................................................................................... 6
1
, Hoofdstuk 2 – Duitsland (1871 – 1945)
Paragraaf 2.1 – Het Duitse Keizerrijk (1871 – 1919)
Leidende vraag: “Wat betekende de vorming van het Duitse Keizerrijk voor het
machtsevenwicht tussen de Europese grootmachten?”
Vanaf 1871 was het Duitse Keizerrijk de sterkste mogendheid op het Europese continent.
Rijkskanselier Bismarck voerde een voorzichtig buitenlands beleid. Nadat hij in 1890 door
keizer Wilhelm II was ontslagen, wilde Duitsland meer aanzien van de wereld. De rivaliteit
tussen de grote mogendheden leidde tot de Eerste Wereldoorlog.
Het ontstaan van het Duitse Keizerrijk
Vanaf de tijd van Lodewijk XIV was Frankrijk lange tijd de machtigste mogendheid op het
Europese continent. Maar in de loop van de 19e eeuw werd Frankrijk ingehaald door
Pruisen. Op het Congres van Wenen in 1814/1815 kreeg Pruisen er grote gebieden in West-
Duitsland bij. Toch was het nog lang niet zo sterk als Frankrijk. Frankrijk was economisch veel
beter ontwikkeld en had veel meer inwoners. Op een gegeven moment sloeg het om en
groeide de economie en de inwoners razendsnel.
Rond 1865 produceerde Pruisen al veel meer kolen en staal dan Frankrijk. Hierdoor kon het
een sterk leger en een sterke wapenindustrie opbouwen.
Naast Pruisen waren er tientallen andere Duitse staatjes, maar Duitse nationalisten wilden
één groot Duitsland. De Pruisische kanselier Otto von Bismarck maakte hiervan gebruik. In
1870 wakkerde hij het nog verder aan door een oorlog met Frankrijk uit te lokken. Frankrijk
werd verpletterend verslagen. ® Frans-Duitse Oorlog (1870-1871)
Terwijl het Duitse leger Parijs bezet hielt, liet Bismarck de Duitse vorsten naar Versailles
komen. In de Spiegelzaal, het vroegere paleis van Lodewijk XIV riepen ze op 18 januari 1871
het Duitse Keizerrijk uit en kroonden ze de koning van Pruisen tot keizer Wilhelm I.
Duitsland onder Bismarck
De Frans-Duitse oorlog maakte duidelijk dat nu het Duitse Keizerrijk de machtigste
grootmacht was op het Europese continent. Ze waren op politiek, militair en economisch de
sterkste mogendheid. Duitsland was alleen niet sterker dan de andere drie grootmachten
samen: Oostenrijk-Hongarije, Rusland en Frankrijk.
Bismarck was van 1871 tot 1890 rijkskanselier van Duitsland, maar hij wilde niet dat
Duitsland verder uit zou breiden. Bismarck was vooral bang dat Frankrijk een
bondgenootschap zou sluiten met Oostenrijk-Hongarije of Rusland en dat Duitsland dan in
een oorlog er alleen voor zou staan. Hierdoor hield hij zowel Oostenrijk-Hongarije als
Rusland te vriend. Met beide landen sloot hij allianties, bondgenootschappen waarbij ze
beloofden elkaar in een oorlog te helpen of neutraal te blijven.
Duitsland onder Wilhelm II
In 1888 overleed Wilhelm I. Omdat zijn zoon kort daarna ook overleed, kwam nog hetzelfde
jaar zijn kleinzoon als keizer Wilhelm II op de troon. Wilhelm I had de leiding van Bismarck
steeds geaccepteerd, maar Wilhelm II wilde zelf de leiding hebben. Ook was hij niet tevreden
2
Inhoudsopgave
Hoofdstuk 2 – Duitsland (1871 – 1945) ........................................................................................................... 2
Paragraaf 2.1 – Het Duitse Keizerrijk (1871 – 1919) .......................................................................................... 2
Paragraaf 2.2 – De Republiek van Weimar (1919 - 1933) .................................................................................. 4
Paragraaf 2.3 – Nazi-Duitsland (1933-1945) ..................................................................................................... 6
1
, Hoofdstuk 2 – Duitsland (1871 – 1945)
Paragraaf 2.1 – Het Duitse Keizerrijk (1871 – 1919)
Leidende vraag: “Wat betekende de vorming van het Duitse Keizerrijk voor het
machtsevenwicht tussen de Europese grootmachten?”
Vanaf 1871 was het Duitse Keizerrijk de sterkste mogendheid op het Europese continent.
Rijkskanselier Bismarck voerde een voorzichtig buitenlands beleid. Nadat hij in 1890 door
keizer Wilhelm II was ontslagen, wilde Duitsland meer aanzien van de wereld. De rivaliteit
tussen de grote mogendheden leidde tot de Eerste Wereldoorlog.
Het ontstaan van het Duitse Keizerrijk
Vanaf de tijd van Lodewijk XIV was Frankrijk lange tijd de machtigste mogendheid op het
Europese continent. Maar in de loop van de 19e eeuw werd Frankrijk ingehaald door
Pruisen. Op het Congres van Wenen in 1814/1815 kreeg Pruisen er grote gebieden in West-
Duitsland bij. Toch was het nog lang niet zo sterk als Frankrijk. Frankrijk was economisch veel
beter ontwikkeld en had veel meer inwoners. Op een gegeven moment sloeg het om en
groeide de economie en de inwoners razendsnel.
Rond 1865 produceerde Pruisen al veel meer kolen en staal dan Frankrijk. Hierdoor kon het
een sterk leger en een sterke wapenindustrie opbouwen.
Naast Pruisen waren er tientallen andere Duitse staatjes, maar Duitse nationalisten wilden
één groot Duitsland. De Pruisische kanselier Otto von Bismarck maakte hiervan gebruik. In
1870 wakkerde hij het nog verder aan door een oorlog met Frankrijk uit te lokken. Frankrijk
werd verpletterend verslagen. ® Frans-Duitse Oorlog (1870-1871)
Terwijl het Duitse leger Parijs bezet hielt, liet Bismarck de Duitse vorsten naar Versailles
komen. In de Spiegelzaal, het vroegere paleis van Lodewijk XIV riepen ze op 18 januari 1871
het Duitse Keizerrijk uit en kroonden ze de koning van Pruisen tot keizer Wilhelm I.
Duitsland onder Bismarck
De Frans-Duitse oorlog maakte duidelijk dat nu het Duitse Keizerrijk de machtigste
grootmacht was op het Europese continent. Ze waren op politiek, militair en economisch de
sterkste mogendheid. Duitsland was alleen niet sterker dan de andere drie grootmachten
samen: Oostenrijk-Hongarije, Rusland en Frankrijk.
Bismarck was van 1871 tot 1890 rijkskanselier van Duitsland, maar hij wilde niet dat
Duitsland verder uit zou breiden. Bismarck was vooral bang dat Frankrijk een
bondgenootschap zou sluiten met Oostenrijk-Hongarije of Rusland en dat Duitsland dan in
een oorlog er alleen voor zou staan. Hierdoor hield hij zowel Oostenrijk-Hongarije als
Rusland te vriend. Met beide landen sloot hij allianties, bondgenootschappen waarbij ze
beloofden elkaar in een oorlog te helpen of neutraal te blijven.
Duitsland onder Wilhelm II
In 1888 overleed Wilhelm I. Omdat zijn zoon kort daarna ook overleed, kwam nog hetzelfde
jaar zijn kleinzoon als keizer Wilhelm II op de troon. Wilhelm I had de leiding van Bismarck
steeds geaccepteerd, maar Wilhelm II wilde zelf de leiding hebben. Ook was hij niet tevreden
2
