Critical statement
OWE 5: Waarde(n)volle zorg
Naam:
Studentennummer:
Klas:
Leerjaar: 2
Studie: Verpleegkunde
School: HAN Nijmegen
Datum:
Examinator:
,Inhoud
Inleiding........................................................................................................................................................ 1
KNMG-stappenplan....................................................................................................................................... 2
Stap 1: Dilemma verkennen........................................................................................................................... 3
Eigen geraaktheid en persoonlijke waarden........................................................................................................4
Botsende waarden volgens de waardenkaart van Haidt.....................................................................................5
Kwaliteit...........................................................................................................................................................6
Hiërarchie.........................................................................................................................................................6
Stap 2: Morele vraag formuleren.................................................................................................................... 7
Niveau zorgsituatie..............................................................................................................................................8
Perspectieven.......................................................................................................................................................8
Verpleegkundig................................................................................................................................................8
Medisch..........................................................................................................................................................11
Juridisch.........................................................................................................................................................11
Ethisch............................................................................................................................................................12
Stap 3: Betrokkenen betrekken en argumenten analyseren..........................................................................14
Betrokkenen.......................................................................................................................................................14
Uitkomsten teamdialoog....................................................................................................................................15
Stap 4: Argumenten afwegen....................................................................................................................... 18
Overzicht argumenten en betrokkenen per waarde..........................................................................................18
Afwegingen van de argumenten........................................................................................................................18
Stap 5: Besluit nemen.................................................................................................................................. 19
Besluit.................................................................................................................................................................19
Gedragslijnen en handelingsopties....................................................................................................................19
Gevolgen van keuze............................................................................................................................................19
Mogelijke afspraken...........................................................................................................................................19
Stap 6: Proces evalueren.............................................................................................................................. 20
Ervaring KNMG-stappenplan:............................................................................................................................20
Eigen professionele reflectie over stage:............................................................................................................20
Reflectie op ontwikkeling morele sensitiviteit:...................................................................................................20
Bronnenlijst................................................................................................................................................. 22
Inleiding
Beste lezer,
1
,Voor u ligt mijn critical statement over mijn moreel-ethisch dilemma dat ik ben tegengekomen
tijdens mijn stage op de afdeling dagbehandeling in het ziekenhuis Bernhoven in Uden.
De afgelopen 8 weken heb ik hier stage gelopen. De dagbehandeling bezit 37 brancards en
10 behandelplekken op de zogenaamde huiskamer. De afdeling is iedere werkdag geopend
van 7.00 uur tot en met 20.30 uur. Patiënten van laag tot complexe zorgsituaties, voor bijna
alle specialisten, worden op deze afdeling verpleegd. In principe is de maximale
verpleegduur, voor operatie/behandeling 1 dag. Mocht er een verlengde opname nodig zijn
dan wordt er voor de patiënt een passende oplossing gezocht. Hierbij kun je denken aan een
overplaatsing naar een andere afdeling. De afdeling dagbehandeling is gevestigd binnen het
Ambulant Centrum. Dit is een gedeelte binnen het ziekenhuis waar je de dagbehandeling
oncologie, de hartkatheterisatie kamer, de scopie kamers, de poliklinische behandelkamers
en de dagbehandeling vindt.
Alle operatiepatiënten hebben vóór opname een intakegesprek gehad, op de afdeling P.P.O.
(Polikliniek Preoperatief Onderzoek), met een anesthesist en een verpleegkundige. Hier
worden alle gegevens besproken die van toepassing zijn voor de operatie.
Tijdens deze stage ben ik door middel van een casus een moreel-ethisch dilemma
tegengekomen. In dit critical statement beschrijf ik welke positieve waarden tegenover elkaar
staan en licht ik deze toe. Ik zal het KNMG-stappenplan volgen om dit dilemma zorgvuldig te
verkennen, de morele vraag te formuleren, betrokkenen te betrekken, argumenten af te
wegen, een besluit te nemen en het proces te evalueren. Door deze systematische aanpak
hoop ik tot een weloverwogen en ethisch verantwoorde oplossing te komen voor dit dilemma.
KNMG-stappenplan
2
, Ik heb verschillende modellen bestudeerd om mijn moreel-ethisch dilemma uit te werken.
Het CURA-stappenplan is vooral specifiek gericht op ‘lastige situaties’ in de palliatieve zorg,
wat in mijn casus niet van toepassing is (Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland
[V&VN], z.d.). Hierdoor vond ik dit stappenplan minder geschikt voor mijn situatie.
De Socratische methode gaat over het voeren van gemeenschappelijke gesprekken waarin
er onderzocht wordt wat iedereen denkt en waarom. Het houdt in dat iedereen hun oordeel
geeft en nauwkeurig luistert naar elkaar om gezamenlijk tot wijsheid te komen (Het
Socratisch Gesprek, 2023). Omdat het lastig is op mijn afdeling gesprekken te voeren met
een groot deel van het team vond ik deze methode niet praktisch. Ook de stappen vond ik
wat onduidelijker waardoor ik deze minder geschikt vond.
Ik koos daarom uiteindelijk voor het KNMG-stappenplan omdat ik het model het meest
begrijpelijk en georganiseerd vond. Ik geloof ook dat het mij zal helpen om mijn dilemma zo
volledig mogelijk uit te werken.
Het doel van het KNMG-stappenplan is om een moreel-ethisch dilemma te analyseren en
een juiste beslissing te nemen. Het KNMG-stappenplan kan worden gebruikt voor zowel
groepsdiscussies als eigen denkprocessen (Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot
bevordering der Geneeskunst [KNMG], 2024). Dit stappenplan is het meest geschikt voor
mijn casus omdat het de zorgverlener helpt het dilemma grondig te onderzoeken, de
gevolgen te overwegen en een verstandige beslissing te nemen. Het KNMG-stappenplan
biedt een georganiseerde aanpak om het dilemma aan te pakken en ervoor te zorgen dat de
beslissing ethisch verantwoord is.
Het KNMG-stappenplan bestaat uit de onderstaande zes stappen die ik ga uitwerken:
1. Het dilemma verkennen
2. De morele vraag formuleren
3. De betrokkenen en argumenten analyseren
4. De gevonden argumenten afwegen
5. Het besluit vormen
6. Het proces evalueren
Stap 1: Dilemma verkennen
3
OWE 5: Waarde(n)volle zorg
Naam:
Studentennummer:
Klas:
Leerjaar: 2
Studie: Verpleegkunde
School: HAN Nijmegen
Datum:
Examinator:
,Inhoud
Inleiding........................................................................................................................................................ 1
KNMG-stappenplan....................................................................................................................................... 2
Stap 1: Dilemma verkennen........................................................................................................................... 3
Eigen geraaktheid en persoonlijke waarden........................................................................................................4
Botsende waarden volgens de waardenkaart van Haidt.....................................................................................5
Kwaliteit...........................................................................................................................................................6
Hiërarchie.........................................................................................................................................................6
Stap 2: Morele vraag formuleren.................................................................................................................... 7
Niveau zorgsituatie..............................................................................................................................................8
Perspectieven.......................................................................................................................................................8
Verpleegkundig................................................................................................................................................8
Medisch..........................................................................................................................................................11
Juridisch.........................................................................................................................................................11
Ethisch............................................................................................................................................................12
Stap 3: Betrokkenen betrekken en argumenten analyseren..........................................................................14
Betrokkenen.......................................................................................................................................................14
Uitkomsten teamdialoog....................................................................................................................................15
Stap 4: Argumenten afwegen....................................................................................................................... 18
Overzicht argumenten en betrokkenen per waarde..........................................................................................18
Afwegingen van de argumenten........................................................................................................................18
Stap 5: Besluit nemen.................................................................................................................................. 19
Besluit.................................................................................................................................................................19
Gedragslijnen en handelingsopties....................................................................................................................19
Gevolgen van keuze............................................................................................................................................19
Mogelijke afspraken...........................................................................................................................................19
Stap 6: Proces evalueren.............................................................................................................................. 20
Ervaring KNMG-stappenplan:............................................................................................................................20
Eigen professionele reflectie over stage:............................................................................................................20
Reflectie op ontwikkeling morele sensitiviteit:...................................................................................................20
Bronnenlijst................................................................................................................................................. 22
Inleiding
Beste lezer,
1
,Voor u ligt mijn critical statement over mijn moreel-ethisch dilemma dat ik ben tegengekomen
tijdens mijn stage op de afdeling dagbehandeling in het ziekenhuis Bernhoven in Uden.
De afgelopen 8 weken heb ik hier stage gelopen. De dagbehandeling bezit 37 brancards en
10 behandelplekken op de zogenaamde huiskamer. De afdeling is iedere werkdag geopend
van 7.00 uur tot en met 20.30 uur. Patiënten van laag tot complexe zorgsituaties, voor bijna
alle specialisten, worden op deze afdeling verpleegd. In principe is de maximale
verpleegduur, voor operatie/behandeling 1 dag. Mocht er een verlengde opname nodig zijn
dan wordt er voor de patiënt een passende oplossing gezocht. Hierbij kun je denken aan een
overplaatsing naar een andere afdeling. De afdeling dagbehandeling is gevestigd binnen het
Ambulant Centrum. Dit is een gedeelte binnen het ziekenhuis waar je de dagbehandeling
oncologie, de hartkatheterisatie kamer, de scopie kamers, de poliklinische behandelkamers
en de dagbehandeling vindt.
Alle operatiepatiënten hebben vóór opname een intakegesprek gehad, op de afdeling P.P.O.
(Polikliniek Preoperatief Onderzoek), met een anesthesist en een verpleegkundige. Hier
worden alle gegevens besproken die van toepassing zijn voor de operatie.
Tijdens deze stage ben ik door middel van een casus een moreel-ethisch dilemma
tegengekomen. In dit critical statement beschrijf ik welke positieve waarden tegenover elkaar
staan en licht ik deze toe. Ik zal het KNMG-stappenplan volgen om dit dilemma zorgvuldig te
verkennen, de morele vraag te formuleren, betrokkenen te betrekken, argumenten af te
wegen, een besluit te nemen en het proces te evalueren. Door deze systematische aanpak
hoop ik tot een weloverwogen en ethisch verantwoorde oplossing te komen voor dit dilemma.
KNMG-stappenplan
2
, Ik heb verschillende modellen bestudeerd om mijn moreel-ethisch dilemma uit te werken.
Het CURA-stappenplan is vooral specifiek gericht op ‘lastige situaties’ in de palliatieve zorg,
wat in mijn casus niet van toepassing is (Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland
[V&VN], z.d.). Hierdoor vond ik dit stappenplan minder geschikt voor mijn situatie.
De Socratische methode gaat over het voeren van gemeenschappelijke gesprekken waarin
er onderzocht wordt wat iedereen denkt en waarom. Het houdt in dat iedereen hun oordeel
geeft en nauwkeurig luistert naar elkaar om gezamenlijk tot wijsheid te komen (Het
Socratisch Gesprek, 2023). Omdat het lastig is op mijn afdeling gesprekken te voeren met
een groot deel van het team vond ik deze methode niet praktisch. Ook de stappen vond ik
wat onduidelijker waardoor ik deze minder geschikt vond.
Ik koos daarom uiteindelijk voor het KNMG-stappenplan omdat ik het model het meest
begrijpelijk en georganiseerd vond. Ik geloof ook dat het mij zal helpen om mijn dilemma zo
volledig mogelijk uit te werken.
Het doel van het KNMG-stappenplan is om een moreel-ethisch dilemma te analyseren en
een juiste beslissing te nemen. Het KNMG-stappenplan kan worden gebruikt voor zowel
groepsdiscussies als eigen denkprocessen (Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot
bevordering der Geneeskunst [KNMG], 2024). Dit stappenplan is het meest geschikt voor
mijn casus omdat het de zorgverlener helpt het dilemma grondig te onderzoeken, de
gevolgen te overwegen en een verstandige beslissing te nemen. Het KNMG-stappenplan
biedt een georganiseerde aanpak om het dilemma aan te pakken en ervoor te zorgen dat de
beslissing ethisch verantwoord is.
Het KNMG-stappenplan bestaat uit de onderstaande zes stappen die ik ga uitwerken:
1. Het dilemma verkennen
2. De morele vraag formuleren
3. De betrokkenen en argumenten analyseren
4. De gevonden argumenten afwegen
5. Het besluit vormen
6. Het proces evalueren
Stap 1: Dilemma verkennen
3
