Psychologie blok 1.4
Perspectieven
- Biologisch perspectief: hebben bepaalde mensen een bepaalde ‘aanleg’
waardoor ze beter bestand zijn tegen stress. Genetisch beter met stress
om kunnen gaan dan anderen.
- Behavioristisch perspectief: is het mogelijk dat bepaalde
stressreacties, effectief of ineffectief, zijn aangeleerd? Kan je het aanleren
of afleren?
- Ontwikkelingsperspectief: gaan ouderen effectiever of minder effectief
met stress om dan jongeren? Door er goed naar te kijken kunnen jongeren
ook van ouderen leren?
- Cognitief perspectief: interpreteren bepaalde mensen stress anders dan
anderen? Wat gebeurd er in het hoofd. Dat kan aangepast worden en zo
misschien kan je zo beter met stress omgaan.
- Perspectief van de gehele persoon: kan een gezondere wijze van
coping worden voorspeld aan de hand van bepaalde
persoonlijkheidstrekken? Hoe je als persoon bent, bepaald dat hoe je
omgaat met stress?
- Sociaal-cultureel perspectief: komen bepaalde stressreacties in
bepaalde culturen meer voor dan in anderen?
Wat veroorzaakt stress?
Stressor (iets waar je stress door krijgt)
- Cognitieve beoordeling. Om te bepalen of je daar stress van krijgt. Als het
6:59 voor 7:00 en je bus gaat 7:00 dan krijg je stress dus dan is de tijd de
cognitieve beoordeling.
Trauma
- Brengt geestelijke of lichamelijke veiligheid in gevaar.
- PTSS. Door een eenmalige heftige gebeurtenis, of herhaalt. Dat is een
continue stressprikkel. Door kleine prikkel angst je doorspoelt. Meestal
door een gebeurtenis. Trauma therapie dan word de emotie ontladen zodat
je minder snel geprikkeld word.
- Rouw. Verlies van iemand of iets niet meer kan in de toekomst of ziekte of
baan of relatie. Dat gaat gepaard met stress. Het is een standaard reactie
iedereen rouwt anders.
Shock: verrassing of shock na de gebeurtenis
Ontkenning: ongeloof, zoeken
naar bewijs dat het niet waar is.
Frustratie: beseffen dat het
leven veranderd is; soms boos,
soms verdrietig etc.
Depressie: een sombere
stemming; gebrek aan energie.
Experiment: eerste pogingen
om te gaan met de nieuwe
situatie
Besluit: leren om te gaan met
de nieuwe situatie; een
positiever gevoel.
, Integratie: veranderingen worden geïntegreerd; een hernieuwd
persoon.
Chronische stressoren (altijd stress, het lichaam staat altijd op scherp.
Bijvoorbeeld bij armoede) Als iemand wat wil veranderen moet er eerst ruimte
komen in het hoofd.
- Compassiemoeheid. Mensen die vaak te maken krijgen met mensen met
problemen. Dat op een gegeven moment te veel gevraagd word gaat de
stress omhoog. Dan krijg je teveel van je sociale werk.
- Burn-out. Eerst raak je overspannen en vervolgens zit je stress niveau te
hoog. Alles is teveel. Prikkels, werk en geluid. Meestal is het om werk,
maar er kunnen ook meerdere dingen spelen.
Lichamelijke effecten van stress:
- Fight-or-flight: Fight ga je erop in of flight vlucht je? Je gaat dan heel
heftig inademen, hart gaat sneller kloppen door adrenaline. Wat helpt is je
ademhaling op orde krijgt. Het heeft invloed op je darmen. Komt door
stress reactie. Samen met klamme handjes, zweet, trillen. Dat zijn reactie
van fight-or-flight. Presenteren, mening van andere mensen, iets
spannends op de plannen. Je gaat denken dat je daar bang voor bent. Ze
proberen met mensen met paniekstoornissen. Waar reageer je op voor de
reactie. Wat is dit voor stressor. Zakjes blazen helpt om anders te
ademhalen zo gaat de fysieke reactie naar beneden en dan word de
verdere reactie minder.
- Tend-and-befriend: Dat is een reactie als erge dingen gebeuren
(vrouwen) dat die niet gaan vlechten of vluchten, maar dat ze de vijand
gaat richten met vriendschap. Als er gevaar is en je rent weg dan is kans
voor kinderen geen overleven hetzelfde geld voor vechten. Als je linkt met
mensen die gevaarlijk zijn dan heb je meer kans op overleven. Dat komt er
oxide vrij (knuffelhormoon) in plaats van adrenaline.
Stress schema moderatoren
Vaak veroorzaken stressoren
stress die vervolgens tot ziekte
kan leiden. Er zijn elementen
waardoor sommige mensen een
stressor als stress ervaren en
andere mensen daar minder last
van hebben. Wat zorgt ervoor dat
de een meer of minder stress
ervaart dat noemen we
moderatoren. Coping kan je
omgaan met stress.
Drie categorieën psychologische
reacties kunnen echter
interveniëren in de relatie tussen
stress en ziekte: moderatoren
kunnen helpen voorkomen dat stress oren stress veroorzaken, coping strategieën
Perspectieven
- Biologisch perspectief: hebben bepaalde mensen een bepaalde ‘aanleg’
waardoor ze beter bestand zijn tegen stress. Genetisch beter met stress
om kunnen gaan dan anderen.
- Behavioristisch perspectief: is het mogelijk dat bepaalde
stressreacties, effectief of ineffectief, zijn aangeleerd? Kan je het aanleren
of afleren?
- Ontwikkelingsperspectief: gaan ouderen effectiever of minder effectief
met stress om dan jongeren? Door er goed naar te kijken kunnen jongeren
ook van ouderen leren?
- Cognitief perspectief: interpreteren bepaalde mensen stress anders dan
anderen? Wat gebeurd er in het hoofd. Dat kan aangepast worden en zo
misschien kan je zo beter met stress omgaan.
- Perspectief van de gehele persoon: kan een gezondere wijze van
coping worden voorspeld aan de hand van bepaalde
persoonlijkheidstrekken? Hoe je als persoon bent, bepaald dat hoe je
omgaat met stress?
- Sociaal-cultureel perspectief: komen bepaalde stressreacties in
bepaalde culturen meer voor dan in anderen?
Wat veroorzaakt stress?
Stressor (iets waar je stress door krijgt)
- Cognitieve beoordeling. Om te bepalen of je daar stress van krijgt. Als het
6:59 voor 7:00 en je bus gaat 7:00 dan krijg je stress dus dan is de tijd de
cognitieve beoordeling.
Trauma
- Brengt geestelijke of lichamelijke veiligheid in gevaar.
- PTSS. Door een eenmalige heftige gebeurtenis, of herhaalt. Dat is een
continue stressprikkel. Door kleine prikkel angst je doorspoelt. Meestal
door een gebeurtenis. Trauma therapie dan word de emotie ontladen zodat
je minder snel geprikkeld word.
- Rouw. Verlies van iemand of iets niet meer kan in de toekomst of ziekte of
baan of relatie. Dat gaat gepaard met stress. Het is een standaard reactie
iedereen rouwt anders.
Shock: verrassing of shock na de gebeurtenis
Ontkenning: ongeloof, zoeken
naar bewijs dat het niet waar is.
Frustratie: beseffen dat het
leven veranderd is; soms boos,
soms verdrietig etc.
Depressie: een sombere
stemming; gebrek aan energie.
Experiment: eerste pogingen
om te gaan met de nieuwe
situatie
Besluit: leren om te gaan met
de nieuwe situatie; een
positiever gevoel.
, Integratie: veranderingen worden geïntegreerd; een hernieuwd
persoon.
Chronische stressoren (altijd stress, het lichaam staat altijd op scherp.
Bijvoorbeeld bij armoede) Als iemand wat wil veranderen moet er eerst ruimte
komen in het hoofd.
- Compassiemoeheid. Mensen die vaak te maken krijgen met mensen met
problemen. Dat op een gegeven moment te veel gevraagd word gaat de
stress omhoog. Dan krijg je teveel van je sociale werk.
- Burn-out. Eerst raak je overspannen en vervolgens zit je stress niveau te
hoog. Alles is teveel. Prikkels, werk en geluid. Meestal is het om werk,
maar er kunnen ook meerdere dingen spelen.
Lichamelijke effecten van stress:
- Fight-or-flight: Fight ga je erop in of flight vlucht je? Je gaat dan heel
heftig inademen, hart gaat sneller kloppen door adrenaline. Wat helpt is je
ademhaling op orde krijgt. Het heeft invloed op je darmen. Komt door
stress reactie. Samen met klamme handjes, zweet, trillen. Dat zijn reactie
van fight-or-flight. Presenteren, mening van andere mensen, iets
spannends op de plannen. Je gaat denken dat je daar bang voor bent. Ze
proberen met mensen met paniekstoornissen. Waar reageer je op voor de
reactie. Wat is dit voor stressor. Zakjes blazen helpt om anders te
ademhalen zo gaat de fysieke reactie naar beneden en dan word de
verdere reactie minder.
- Tend-and-befriend: Dat is een reactie als erge dingen gebeuren
(vrouwen) dat die niet gaan vlechten of vluchten, maar dat ze de vijand
gaat richten met vriendschap. Als er gevaar is en je rent weg dan is kans
voor kinderen geen overleven hetzelfde geld voor vechten. Als je linkt met
mensen die gevaarlijk zijn dan heb je meer kans op overleven. Dat komt er
oxide vrij (knuffelhormoon) in plaats van adrenaline.
Stress schema moderatoren
Vaak veroorzaken stressoren
stress die vervolgens tot ziekte
kan leiden. Er zijn elementen
waardoor sommige mensen een
stressor als stress ervaren en
andere mensen daar minder last
van hebben. Wat zorgt ervoor dat
de een meer of minder stress
ervaart dat noemen we
moderatoren. Coping kan je
omgaan met stress.
Drie categorieën psychologische
reacties kunnen echter
interveniëren in de relatie tussen
stress en ziekte: moderatoren
kunnen helpen voorkomen dat stress oren stress veroorzaken, coping strategieën
