Hoorcollegeaantekeningen MCO week 7-12

Masterclass Ondernemingsrecht Hoorcollegeaantekeningen
Week 7 – Week 12



Week 7 – Jaarrekeningenrecht


Functies van de jaarrekening
a. inzicht: economische functie
b. rekening en verantwoording: juridische functie
 Bestuursverslag en jaarrekening om verantwoording af te leggen bij de AVA over wat er is
gedaan. Vervolgens kan de AVA decharge verlenen.
 HR Ellem: indien decharge verleend kan dit ook voor handelen die opzettelijk
zijn gedaan en nadeel hebben toegebracht aan de vennootschap, zolang de
decharge maar is verleend door de toen bestaande AVA.
 HR De Rouw: met de aard van het ontslag van aansprakelijkheid dat
voortvloeit uit de bedoelde decharge is immers in overeenstemming dat
zodanige decharge zich niet uitstrekt tot frauduleuze onttrekkingen die door
manipulatie van de boeken niet uit de jaarrekeningen en verslaggeving
kenbaar zijn. Dat sprake is van een indirect enig aandeelhouder en enig
bestuurder maakt dit niet anders.
c. kapitaalbescherming; juridische en economische functie
 Hierbij denken aan herwaarderingsreserves: voornamelijk van belang voor dividenduitkering en
voorkomen dat het vermogen van de onderneming wordt uitgehold. Bij BV een balanstest, art.
2:216 BW: bestuur moet goedkeuren voor dividend uitkeren (winst uitkeren).


Richtlijnen voor de jaarverslaggeving:
1. Raad voor de Jaarverslaggeving (RJ-richtlijnen)
2. Maatschappelijke normen/ontwikkelingen (NL GAAP)
3. Internationale verslaggevingsstandaarden (IFRS)


Hoofdregels:
1. Administratieplicht, art. 2:10 BW
2. Balansplicht, art. 2:10 lid 2 BW
3. Boekjaar, art. 2:10a BW
4. Dochter, groep, deelneming, art. 2:24a-d BW
5. Jaarrekeningenplicht, art. 2:210/2:361 BW
6. Grensbedragen: hoe groter hoe meer publiceren in de jaarrekening. 2 jaar achtereenvolgend aan de
grootcriteria voldoen dan balanstotaal, netto-omzet boekjaar en gemiddeld aantal werknemers. Nieuwe




1

,richtlijn waarbij bedragen omhoog, zodat de kleinere ondernemingen niet vallen onder de richtlijn met
betrekking tot duurzaamheid. (zie art. 2:395a-2:397 BW)


Jaarrekeningenrecht, titel 9 boek 2 BW:
- Toepassingsbereik, art. 2:360 BW.
 Indien beursgenoteerd dan vaak ook voldoen aan de internationale standaarden (IFRS).
Deze regels gelden dan naast het NL recht. Voor NL recht is nader uitgewerkt in de RJ-
richtlijnen.
 BV + NV
 Coöperatie + onderling waarborgmaatschappij
 Commerciële stichting + vereniging (staat niet in de CSRD-richtlijn dat deze ook aan
duurzaamheid in bestuursverslag moeten voldoen)
 Buitenlandse kapitaalvennootschappen (SE + WFBV)
 Personenvennootschappen (In beginsel niet want als crediteur verhaal op het
vermogen van de vennoot en van de vennootschap, maar als VOF/CV met uitsluitend
buitenlandse kapitaalvennootschappen met beherend vennoot en die aansprakelijk).
- Onderdelen: bestuursverslag, jaarrekening (art. 2:361 BW) en overige gegevens.
 Bestuursverslag moet een schriftelijk verslag zijn. Nieuw hierin is duurzaamheid van de
onderneming weergeven (art. 2:391a BW: verplicht voor BV/NV, OOB/beursfonds). De inhoud
van het bestuursverslag is o.a. uitleg verwachtingen bestuur, uitleg risico’s en onzekerheden en
diversiteitsbeleid (art. 2:391 BW).
 Ook een controleverklaring toevoegen van de accountant: externe onafhankelijke accountant
dat de jaarrekening is gecontroleerd en goed is.
o Enkelvoudige jaarrekening: balans, winst- en verliesrekening en een toelichting.
o Geconsolideerde jaarrekening = groepsjaarrekening (art. 2:405 BW).
 Consolidatieplicht = plicht tot opmaken van geconsolideerde jaarrekening
 Consolidatiekring = welke in consolidatie te betrekken maatschappijen (art. 2:406
BW).


1) Tussenhoudstervrijstelling, art. 2:408 BW: verwijzen naar de consolidatie
indien onderneming deel van een groep, dan voldaan aan de verplichting. Dan
vaak een enkelvoudige jaarrekening maken en publiceren en dan hierin verwijzen.
Indien een beursgenoteerde vennootschap dan kan het niet bij tussenholding en
dan altijd een geconsolideerde en enkelvoudige opmaken (lid 4). Kan wel slechts
onder bepaalde voorwaarde, zoals controle door accountant en openbaar maken
(lid 1).
 Wel altijd zelf een enkelvoudige opstellen, alleen niet een
geconsolideerde jaarrekening ook opstellen en openbaar maken.


2

, 2) Groepsvrijstelling, art. 2:403 BW: indien moeder de jaarrekening opneemt van
dochter en indien moeder aansprakelijkheid ervaart, dan dochter vrijgesteld van
de publicatieplicht. Voorwaarden neergelegd in lid 1. Dit kan niet indien sprake is
van een beursgenoteerde vennootschap of bij een groepsmaatschappij die een
OOB is. De moedermaatschappij moet zich wel bevinden in lidstaat van de
EU/EER. Dit betreft een gehele vrijstelling van de jaarrekeningenplicht, dus ook
niet verplicht tot opstellen van een enkelvoudige jaarrekening.
 Aansprakelijkheid kan worden ingetrokken van de moeder, art. 2:404
BW. Wel voldoen aan alle voorwaarden die in dit artikel zijn opgenomen.


 HR Akzonobel/ING Bank: art. 2:403 BW is een eenzijdig gerichte
rechtshandeling op grond waarvan aansprakelijkheid door moeder
wordt aanvaard, de schuldeiser kan dan ook slechts een recht
ontlenen aan de verklaring en niet aan art. 2:403 BW. Het is geen
afhankelijk recht, waardoor geen pandrecht is gevestigd op
vorderingen van dochter op moeder. Het pandrecht blijft na
intrekking bij de dochter bestaan, dus geen overblijvende
aansprakelijkheid.


- Indien jaarrekening klaar, dan deponeren bij de KvK, art. 2:394 BW (publicatieplicht).
 Indien sprake is van een beursgenoteerde onderneming dan jaarrekening deponeren bij AFM.


 Jaarrekening opmaken is de verantwoordelijkheid van het bestuur, art. 2:210 lid 1 BW.
Opmaaktermijn is 5 maanden na afloop van het boekjaar. Er is een verlenging
mogelijk van 5 maanden (in verband met bijzondere omstandigheden). De
jaarrekening moet worden ondertekend door alle leden van het bestuur en de RvC.
 Jaarrekeningcontrole is benodigd door een externe/openbare accountant die een
vergunning heeft van de AFM. Intrekken van de wettelijke controleopdracht melden
bij de AFM, art. 2:393 lid 2 BW.
 Jaarrekening inhoud: vormvoorschriften, onderdelen (art. 2:361 BW), vereiste inzicht
(art. 2:361 BW), enkelvoudige en geconsolideerde jaarrekening, in maatschappelijk
verkeer aanvaardbare normen, waarderingsgrondslagen BW/besluit actuele waarde,
nadere duiding/uitleg in RJ-richtlijnen.


 IFRS wettelijk verplicht die genoteerd is aan een gereglementeerde beurs
EU/EER in geconsolideerde jaarrekening. Andere kunnen wel vrijwillig IFRS




3

, toepassen, dan niet meer de vrijstelling toepassen dus dan wel accountant laten
controleren en aan de volledige regels voldoen.


 Jaarrekening moet voldoende inzicht bieden, art. 2:362 BW
 HR KPN: of sprake is van voldoende inzicht moet worden bepaald aan de hand van de
normen die in het maatschappelijk verkeer betamelijk zijn. Hierbij kan worden
gekeken naar de normen van de RJ-richtlijnen. Indien de normen van deze richtlijnen
zijn gevolgd, kan dit een sterke indicatie vormen dat voldoende inzicht is verschaft.
Daarnaast geeft art. 2:387 lid 4 BW geen berekening voor de waardering.


Jaarrekening vaststellen:
 Bevoegdheid van de AVA. Dit moet nog worden gedaan na openbaarmaking. Vaststelling moet zo snel
mogelijk na openbaarmaking, maar uiterste termijn in art. 2:394 lid 2 BW. Indien de jaarrekening niet is
vastgesteld dan kan dit bij NV tot gevolg hebben dat er geen dividend kan worden uitgekeerd.
 Indien DGA-BV dan vaststelling jaarrekening door middel van ondertekening bestuurders,
omdat de bestuurder dan ook aandeelhouder is van de vennootschap.


 Verantwoordelijkheid van het bestuur. Beursgenoteerde vennootschap moet onverwijld de
jaarrekening openbaar maken. Bij ‘normale’ vennootschap deponering bij de KvK na vaststelling
hiervoor 8 dagen en de uiterste deponeringstermijn bij de KvK is 12 maanden. Indien niet uiterste
deponeringstermijn dan onverwijld deponeren van de niet-vastgestelde jaarrekening. Bij een
beursgenoteerde vennootschap is de deponeringstermijn 4 maanden bij de AFM.


 Indien overtreding van de wettelijke vereisten:
 Niet tijdig opmaken
 Niet tijdig benomen accountant
 Niet tijdig deponeren bij KvK: risico bestuurdersaansprakelijkheid na
faillissement, art. 2:248 BW, onbehoorlijke taakvervulling.
 Openbaar maken onware/misleidende jaarrekening bestuurdersaansprakelijkheid
voor schade, art. 2:249 BW.


 Indien jaarrekening is vastgesteld dan is deze definitief: een jaarrekening kan niet worden herzien door
bestuur, RvC, AVA. Alleen de OK kan de jaarrekening herzien door een procedure te starten. Het is aan de
rechter om een oordeel te vellen of de jaarrekening moet worden herzien. Dus als AFM stelt onjuist dan
ook deze als belanghebbenden procedure starten bij de OK. Intrekken van een jaarrekening is ook niet
mogelijk.
 Belanghebbende in een jaarrekeningenprocedure, art. 2:337 BW




4