Staatsrecht samenvatting
H1| De Nederlandse staat en zijn bewoners
1.1 De Nederlandse staat
1.2 Nederlanders en vreemdelingen
1.3 Bronnen van staatsrecht
1.1 De Nederlandse staat
Kenmerken van een staat:
hoogste gezag | gemeenschap | grondgebied | erkenning door andere staten
Geweldsmonopolie: Alleenrecht voor het hoogste gezag in de staat om geweld toe te
passen.
Soeverein: Zelfstandig en ondeelbaar, het hoogste gezag dragend.
De staat zorgt voor de bescherming van de burgers en dat het algemeen
belang wordt gediend.
Hoofdlijnen van het staatsrecht:
- Inrichting van de staat en verdeling van bevoegdheden.
- Handhaving individuele vrijheden van de burger.
- Rechtspraak en rechtsbescherming tegen de overheid.
- Totstandkoming, gelding en handhaving van het recht.
Koninkrijk der Nederlanden
17e eeuw: Europese landen veroverden gebieden elders in de wereld die
rijk waren aan grondstoffen en koloniseerde door ze onder Nederlands
staatsgezag te brengen. | Nederlands-Indië, Aruba, Bonaire, Curaçao,
Saba, Sint-Eustatius en Sint-Maarten.
2008: Nederland sluit akkoord met staatsrechtelijke partners over nieuwe
staatkundige verhoudingen binnen het Koninkrijk der Nederlanden. Aruba,
Sint-Maarten en Curaçao zijn zelfstandige staten binnen het Koninkrijk.
Bonaire, Sint-Eustatius en Saba zijn openbare lichamen in de zin van art.
134 Grondwet: overzeese gemeenten.
1.2 Nederlanders en Vreemdelingen
Burgers die tot het Koninkrijk der Nederlanden behoren, hebben de
Nederlandse Nationaliteit: het Nederlanderschap.
Gevolgen van het Nederlanderschap:
- Toegang tot Nederland en vrij verblijf.
- Het Nederlands wetboek van Strafrecht is van toepassing op
Nederlanders die buiten het territorium misdrijven hebben gepleegd
(art. 5 Sr) | exterritoriale werking
- Nederlander die in het buitenland gevangengenomen wordt, heeft
diplomatieke bescherming. Nederlanders mogen straf uitzitten in
Nederland, en je wordt vertegenwoordigd.
, - Nederlanders worden niet aan andere staten uitgeleverd, als niet
zeker is dat zij na hun veroordeling hun straf mogen uitzitten (art. 4
Uitleveringswet)
- Actief en Passief kiesrecht (art. 4 Grondwet)
- Sommige openbare functies worden alleen door Nederlanders
vervuld | burgemeester, rechter, ambtenaar
- Voorzieningen, uitkeringen, bijstand, kinderbijslag, huurtoeslag
Vreemdeling (art. 1 lid 1 onder e van het Rijkswet op het
Nederlanderschap RWN) heeft alleen recht op het laatste punt, als hij
rechtmatig in Nederland verblijft.
Wie krijgt Nederlanderschap?
- Kinderen van Nederlandse ouders.
- Derde generatie | kinderen van niet-Nederlandse ouders geboren in
Koninkrijk (art. 3 RWN)
- Adoptie (art. 5 RWN)
- Neutralisatie (art. 7 RWN)
Art. 1 Wet identificatieplicht Wid geeft aan met welk document iemand zijn
nationaliteit kan tonen. NL vormt met 27 landen de EU. EU-burgers mogen
vrij door het land.
Een Nederlander die in Nederland niet de noodzakelijke kosten van het
bestaan kan voorzien, heeft volgens art. 11 lid 1 Participatiewet recht op
bijstand van overheidswege.
Voor Vreemdelingen geldt het Koppelingsbeginsel. (Art. 10 lid 1 Vw)
Vreemdeling die niet rechtmatig in Nederland verblijft, krijgt geen
toekenning van verstrekkingen, zoals een bijstandsuitkering. De rechten
van een vreemdeling zijn gekoppeld aan zijn rechtmatig verblijf.
Visum
Verleent Nederland toestemming aan een Vreemdeling om een gedurende
korte tijd in Nederland te verblijven. Vrije termijn beginsel is maximaal 3
maanden. Voor een langer verblijf, moet je aan de Nederlandse
Ambassade een machtiging tot voorlopig verblijf aanvragen. Daarna kan je
een verblijfsvergunning regulier aanvragen (art. 14 Vw). Vreemdelingen uit
EU-landen gelden minder strenge regels: geen visum, en vrije termijn is 6
maanden.
Verblijfsvergunning Asiel
Vluchten wegens bedreigende situatie of economische omstandigheden,
gelden andere regels dan reguliere vreemdelingen. Verblijfsvergunning
asiel aanvragen in een Nederlands aanmeldcentrum (art. 28 Vw).
Asielzoekers die via Schiphol komen, zijn in gevangenschap. Asielzoekers
die vreest voor vervolging in eigen land, geldt het Vluchtelingenverdrag
van Geneve, 1951.
Verblijfsvergunning (art. 13 Vw) wordt alleen verleend als:
, - Op grond van het Vluchtelingenverdrag, een asielzoeker als
vluchteling wordt aangemerkt.
- Met de aanwezigheid van de vreemdeling, een wezenlijk Nederlands
belang is gediend (trouwen met Nederlander of voor je baan)
- Klemmende redenen van humanitaire aard (ziekte of hereniging met
kind)
Inburgeringsplicht
Vreemdelingen moeten als volwaardig lid van de Nederlandse
samenleving functioneren (art. 3 Wet inburgering) Wi.
Grondrechten
Regels van de grondrechten zijn vastgelegd in de Grondwet (Gw). Aan
niemand mag het willekeurig het recht worden ontnomen, naar zijn eigen
land te keren (art. 12 lid 4 Internationaal Verdrag burgerrechten en
politieke rechten BUPO).
1.3 Bronnen van staatsrecht
De rechtsregels die het staatsgezag en de organisatie van de staat
vastleggen, worden constitutie of staatsregeling genoemd | Grondwet |
Statuut voor het Koninkrijk | verdragen | gewoonterecht.
Statuut voor het Koninkrijk der Nederlanden.
Het Statuut regelt de organisatie van het Koninkrijk en de onderlinge
verhoudingen en een samenwerking tussen Nederland en de overzeese
delen van het koninkrijk. De rechtsmacht van de Hoge raad der
Nederlanden, mogen ten aanzien van rechtszaken in de overzeese delen
van het Koninkrijk, wordt geregeld bij Rijkswet. (Art. 23 Statuut)
Grondwet
Regelt de inrichting en het functioneren van de Nederlandse staat | de
staatsorganen | verdeling van de staatsmacht. De regering wordt gevormd
door de Koning en de Ministers (art. 42 lid 1 Gw). De regering en de
Staten-Generaal stellen wetten gezamenlijk vast. (Art. 81 Gw). Wet in de
formele zin.
Organieke wetten
Wanneer de Grondwet bepaalt dat iets geregeld moet worden in een wet
in formele zin, is het een organieke wet.
Gewoonterecht
Omdat het staatsrecht zich ontwikkelt, spreken we ook van ongeschreven
regels in gewoonterecht. Vertrouwensregel is een gewoontewet. Staat niet
in een wet, maar wordt toegepast.
Verdragen en Europese Maatregelen
Regels in verdragen zijn rechtstreeks van toepassing in Nederland, en
bronnen van staatsrecht.
Jurisprudentie
H1| De Nederlandse staat en zijn bewoners
1.1 De Nederlandse staat
1.2 Nederlanders en vreemdelingen
1.3 Bronnen van staatsrecht
1.1 De Nederlandse staat
Kenmerken van een staat:
hoogste gezag | gemeenschap | grondgebied | erkenning door andere staten
Geweldsmonopolie: Alleenrecht voor het hoogste gezag in de staat om geweld toe te
passen.
Soeverein: Zelfstandig en ondeelbaar, het hoogste gezag dragend.
De staat zorgt voor de bescherming van de burgers en dat het algemeen
belang wordt gediend.
Hoofdlijnen van het staatsrecht:
- Inrichting van de staat en verdeling van bevoegdheden.
- Handhaving individuele vrijheden van de burger.
- Rechtspraak en rechtsbescherming tegen de overheid.
- Totstandkoming, gelding en handhaving van het recht.
Koninkrijk der Nederlanden
17e eeuw: Europese landen veroverden gebieden elders in de wereld die
rijk waren aan grondstoffen en koloniseerde door ze onder Nederlands
staatsgezag te brengen. | Nederlands-Indië, Aruba, Bonaire, Curaçao,
Saba, Sint-Eustatius en Sint-Maarten.
2008: Nederland sluit akkoord met staatsrechtelijke partners over nieuwe
staatkundige verhoudingen binnen het Koninkrijk der Nederlanden. Aruba,
Sint-Maarten en Curaçao zijn zelfstandige staten binnen het Koninkrijk.
Bonaire, Sint-Eustatius en Saba zijn openbare lichamen in de zin van art.
134 Grondwet: overzeese gemeenten.
1.2 Nederlanders en Vreemdelingen
Burgers die tot het Koninkrijk der Nederlanden behoren, hebben de
Nederlandse Nationaliteit: het Nederlanderschap.
Gevolgen van het Nederlanderschap:
- Toegang tot Nederland en vrij verblijf.
- Het Nederlands wetboek van Strafrecht is van toepassing op
Nederlanders die buiten het territorium misdrijven hebben gepleegd
(art. 5 Sr) | exterritoriale werking
- Nederlander die in het buitenland gevangengenomen wordt, heeft
diplomatieke bescherming. Nederlanders mogen straf uitzitten in
Nederland, en je wordt vertegenwoordigd.
, - Nederlanders worden niet aan andere staten uitgeleverd, als niet
zeker is dat zij na hun veroordeling hun straf mogen uitzitten (art. 4
Uitleveringswet)
- Actief en Passief kiesrecht (art. 4 Grondwet)
- Sommige openbare functies worden alleen door Nederlanders
vervuld | burgemeester, rechter, ambtenaar
- Voorzieningen, uitkeringen, bijstand, kinderbijslag, huurtoeslag
Vreemdeling (art. 1 lid 1 onder e van het Rijkswet op het
Nederlanderschap RWN) heeft alleen recht op het laatste punt, als hij
rechtmatig in Nederland verblijft.
Wie krijgt Nederlanderschap?
- Kinderen van Nederlandse ouders.
- Derde generatie | kinderen van niet-Nederlandse ouders geboren in
Koninkrijk (art. 3 RWN)
- Adoptie (art. 5 RWN)
- Neutralisatie (art. 7 RWN)
Art. 1 Wet identificatieplicht Wid geeft aan met welk document iemand zijn
nationaliteit kan tonen. NL vormt met 27 landen de EU. EU-burgers mogen
vrij door het land.
Een Nederlander die in Nederland niet de noodzakelijke kosten van het
bestaan kan voorzien, heeft volgens art. 11 lid 1 Participatiewet recht op
bijstand van overheidswege.
Voor Vreemdelingen geldt het Koppelingsbeginsel. (Art. 10 lid 1 Vw)
Vreemdeling die niet rechtmatig in Nederland verblijft, krijgt geen
toekenning van verstrekkingen, zoals een bijstandsuitkering. De rechten
van een vreemdeling zijn gekoppeld aan zijn rechtmatig verblijf.
Visum
Verleent Nederland toestemming aan een Vreemdeling om een gedurende
korte tijd in Nederland te verblijven. Vrije termijn beginsel is maximaal 3
maanden. Voor een langer verblijf, moet je aan de Nederlandse
Ambassade een machtiging tot voorlopig verblijf aanvragen. Daarna kan je
een verblijfsvergunning regulier aanvragen (art. 14 Vw). Vreemdelingen uit
EU-landen gelden minder strenge regels: geen visum, en vrije termijn is 6
maanden.
Verblijfsvergunning Asiel
Vluchten wegens bedreigende situatie of economische omstandigheden,
gelden andere regels dan reguliere vreemdelingen. Verblijfsvergunning
asiel aanvragen in een Nederlands aanmeldcentrum (art. 28 Vw).
Asielzoekers die via Schiphol komen, zijn in gevangenschap. Asielzoekers
die vreest voor vervolging in eigen land, geldt het Vluchtelingenverdrag
van Geneve, 1951.
Verblijfsvergunning (art. 13 Vw) wordt alleen verleend als:
, - Op grond van het Vluchtelingenverdrag, een asielzoeker als
vluchteling wordt aangemerkt.
- Met de aanwezigheid van de vreemdeling, een wezenlijk Nederlands
belang is gediend (trouwen met Nederlander of voor je baan)
- Klemmende redenen van humanitaire aard (ziekte of hereniging met
kind)
Inburgeringsplicht
Vreemdelingen moeten als volwaardig lid van de Nederlandse
samenleving functioneren (art. 3 Wet inburgering) Wi.
Grondrechten
Regels van de grondrechten zijn vastgelegd in de Grondwet (Gw). Aan
niemand mag het willekeurig het recht worden ontnomen, naar zijn eigen
land te keren (art. 12 lid 4 Internationaal Verdrag burgerrechten en
politieke rechten BUPO).
1.3 Bronnen van staatsrecht
De rechtsregels die het staatsgezag en de organisatie van de staat
vastleggen, worden constitutie of staatsregeling genoemd | Grondwet |
Statuut voor het Koninkrijk | verdragen | gewoonterecht.
Statuut voor het Koninkrijk der Nederlanden.
Het Statuut regelt de organisatie van het Koninkrijk en de onderlinge
verhoudingen en een samenwerking tussen Nederland en de overzeese
delen van het koninkrijk. De rechtsmacht van de Hoge raad der
Nederlanden, mogen ten aanzien van rechtszaken in de overzeese delen
van het Koninkrijk, wordt geregeld bij Rijkswet. (Art. 23 Statuut)
Grondwet
Regelt de inrichting en het functioneren van de Nederlandse staat | de
staatsorganen | verdeling van de staatsmacht. De regering wordt gevormd
door de Koning en de Ministers (art. 42 lid 1 Gw). De regering en de
Staten-Generaal stellen wetten gezamenlijk vast. (Art. 81 Gw). Wet in de
formele zin.
Organieke wetten
Wanneer de Grondwet bepaalt dat iets geregeld moet worden in een wet
in formele zin, is het een organieke wet.
Gewoonterecht
Omdat het staatsrecht zich ontwikkelt, spreken we ook van ongeschreven
regels in gewoonterecht. Vertrouwensregel is een gewoontewet. Staat niet
in een wet, maar wordt toegepast.
Verdragen en Europese Maatregelen
Regels in verdragen zijn rechtstreeks van toepassing in Nederland, en
bronnen van staatsrecht.
Jurisprudentie
