Introductie tot Management accounting
Management accounting: taal die economische informatie aan managers communiceert
• Proces van het voorbereiden en verstrekken van actuele informatie aan managers van
een entiteit
• Gebruik van deze informatie door managers voor besluitvormingsdoeleinden
Een kost- en management accounting systeem
heeft er meestal 3 fundamenteel doeleinden:
1. Toewijzen van kosten aan kostprijs verkopen (COGS) en voorraden voor interne en externe
winstrapportage
2. Voorzien van relevante informatie om managers te helpen om betere beslissingen te maken
3. Het geven van informatie voor planning, controle, prestatiemeting en continu verbetering
Kosten in verschillende soorten organisaties
Enkele moeilijkheden bij productiebedrijven:
• Meestal is niet elk product volledig afgewerkt aan het einde van de (boekhoudkundige) periode
, • Wat is de waarde van de producten die intern worden gemaakt? (<-> gekocht voor
wederverkoop)
• Wat is de waarde van de voorraad als er voorraden onderhanden werk zijn, voorraden
grondstoffen en voorraden gereed producten is die (nog) niet verkocht zijn?
Kostprijs van geproduceerde goederen (COGM/costs of goods manufactured): kosten in verband met
de vervaardiging van producten in de periode
Kostenterminologie
Kostenobject/kostendrager (cost object): elk item of activiteit waarvoor kosten afzonderlijk
worden gemeten
• Hoeft niet perse een product te zijn, maar kan ook afdelingen, (groepen) klanten,
complete productlijnen, projecten zijn!
2 categorieën van kosten die aan kostenobjecten toegewezen kunnen worden:
1. Directe kosten: kosten die specifiek en exclusief worden toegewezen aan een bepaald
kostenobject
2. Indirecte kosten (overheads): kosten die niet specifiek en exclusief worden toegewezen
aan een bepaald kostenobject
• Kosten worden gemaakt voor meer dan 1 kostenobject
Of een kost direct of indirect is, hangt af van het kostenobject!
Product en periodekosten:
- Productkosten (product costs): kosten die kunnen worden geïdentificeerd met
aangekochte goederen of goederen gemaakt voor (her)verkoop
• Totale productkosten: direct arbeidskosten + direct materiaalkosten + indirecte
fabricagekosten
- Periodekosten (period costs) : kosten die niet kunnen worden geïdentificeerd met
aangekochte goederen of goederen gemaakt voor (her)verkoop
,Formules voor COGM en COGS:
COGM = beginvoorraad WIP + totale productiekosten (DM + DL + MOH) – eindvoorraad WIP
COGS = beginvoorraad afgewerkte goederen + COGM – eindvoorraad afgewerkte goederen
Hoe de totale kosten variëren met de activiteitsniveaus binnen het relevante bereik met de relatie tot
output:
• Variabele kosten (variable costs): veranderen proportioneel met de activiteit van de
onderneming
• Vaste kosten (fixed costs): veranderen niet in directe verhouding tot de activiteit
Belangrijk: op de lange termijn zijn alle kosten variabel. De kosten staan vast voor een specifieke
activiteit en/of voor een bepaalde periode.
, Kostentracering vs kostentoerekening
Kostentracering
Directe kosten zijn direct te traceren/herleiden tot kostenobjecten (= direct cost tracing)
Kostentoerekening
Indirecte kosten (indirecte fabricagekosten) wijzen we toe aan kostenobjecten door middel van
kosten allocatie.
• Hiervoor gebruiken we overheadtarief (overhead rate)
• Allocatiebasis/toewijzingsbasis (allocation base): basis om kosten toe te wijzen aan
kostenobjecten
Indien een toewijzingsbasis wordt gebruikt die een belangrijke determinant van de indirecte
fabricagekosten vormt: causaliteitsallocatie (cause-and-effect cost allocation)
Indien een toewijzingsbasis wordt gebruikt die geen belangrijke determinant van de indirecte
fabricagekosten vormt: willekeurige allocatie (arbitrary allocation)
Uniform tarief vs tarief per afdeling
Uniform tarief (plant-wide overhead rate/blanket overhead rate): het gebruik van 1 enkel
overheadtarief om alle overheadkosten toe te wijzen aan producten
Tarief per afdeling (departmental overhead rate): het gebruik van meerdere overheadtarieven
om overheadkosten toe te wijzen aan producten
Management accounting: taal die economische informatie aan managers communiceert
• Proces van het voorbereiden en verstrekken van actuele informatie aan managers van
een entiteit
• Gebruik van deze informatie door managers voor besluitvormingsdoeleinden
Een kost- en management accounting systeem
heeft er meestal 3 fundamenteel doeleinden:
1. Toewijzen van kosten aan kostprijs verkopen (COGS) en voorraden voor interne en externe
winstrapportage
2. Voorzien van relevante informatie om managers te helpen om betere beslissingen te maken
3. Het geven van informatie voor planning, controle, prestatiemeting en continu verbetering
Kosten in verschillende soorten organisaties
Enkele moeilijkheden bij productiebedrijven:
• Meestal is niet elk product volledig afgewerkt aan het einde van de (boekhoudkundige) periode
, • Wat is de waarde van de producten die intern worden gemaakt? (<-> gekocht voor
wederverkoop)
• Wat is de waarde van de voorraad als er voorraden onderhanden werk zijn, voorraden
grondstoffen en voorraden gereed producten is die (nog) niet verkocht zijn?
Kostprijs van geproduceerde goederen (COGM/costs of goods manufactured): kosten in verband met
de vervaardiging van producten in de periode
Kostenterminologie
Kostenobject/kostendrager (cost object): elk item of activiteit waarvoor kosten afzonderlijk
worden gemeten
• Hoeft niet perse een product te zijn, maar kan ook afdelingen, (groepen) klanten,
complete productlijnen, projecten zijn!
2 categorieën van kosten die aan kostenobjecten toegewezen kunnen worden:
1. Directe kosten: kosten die specifiek en exclusief worden toegewezen aan een bepaald
kostenobject
2. Indirecte kosten (overheads): kosten die niet specifiek en exclusief worden toegewezen
aan een bepaald kostenobject
• Kosten worden gemaakt voor meer dan 1 kostenobject
Of een kost direct of indirect is, hangt af van het kostenobject!
Product en periodekosten:
- Productkosten (product costs): kosten die kunnen worden geïdentificeerd met
aangekochte goederen of goederen gemaakt voor (her)verkoop
• Totale productkosten: direct arbeidskosten + direct materiaalkosten + indirecte
fabricagekosten
- Periodekosten (period costs) : kosten die niet kunnen worden geïdentificeerd met
aangekochte goederen of goederen gemaakt voor (her)verkoop
,Formules voor COGM en COGS:
COGM = beginvoorraad WIP + totale productiekosten (DM + DL + MOH) – eindvoorraad WIP
COGS = beginvoorraad afgewerkte goederen + COGM – eindvoorraad afgewerkte goederen
Hoe de totale kosten variëren met de activiteitsniveaus binnen het relevante bereik met de relatie tot
output:
• Variabele kosten (variable costs): veranderen proportioneel met de activiteit van de
onderneming
• Vaste kosten (fixed costs): veranderen niet in directe verhouding tot de activiteit
Belangrijk: op de lange termijn zijn alle kosten variabel. De kosten staan vast voor een specifieke
activiteit en/of voor een bepaalde periode.
, Kostentracering vs kostentoerekening
Kostentracering
Directe kosten zijn direct te traceren/herleiden tot kostenobjecten (= direct cost tracing)
Kostentoerekening
Indirecte kosten (indirecte fabricagekosten) wijzen we toe aan kostenobjecten door middel van
kosten allocatie.
• Hiervoor gebruiken we overheadtarief (overhead rate)
• Allocatiebasis/toewijzingsbasis (allocation base): basis om kosten toe te wijzen aan
kostenobjecten
Indien een toewijzingsbasis wordt gebruikt die een belangrijke determinant van de indirecte
fabricagekosten vormt: causaliteitsallocatie (cause-and-effect cost allocation)
Indien een toewijzingsbasis wordt gebruikt die geen belangrijke determinant van de indirecte
fabricagekosten vormt: willekeurige allocatie (arbitrary allocation)
Uniform tarief vs tarief per afdeling
Uniform tarief (plant-wide overhead rate/blanket overhead rate): het gebruik van 1 enkel
overheadtarief om alle overheadkosten toe te wijzen aan producten
Tarief per afdeling (departmental overhead rate): het gebruik van meerdere overheadtarieven
om overheadkosten toe te wijzen aan producten
