Toegepaste Ethologie van de Hond
Module 1a-63
Dogvision 2023
Opleiding: Gedragstherapie bij honden
Opleiding: Kynologisch instructeur
Definitie Ethologie = gedragsbiologie
Behandelt 4 vragen:
- oorzaak=prikkel+motivatie (waardoor?)
- functie (waarom?)
- ontwikkeling van gedrag (waarheen?)
- evolutie, ontstaansgeschiedenis (waar vandaan?)
Wolf = Canis lupus
Domesticatie
Hond = Canis lupus Familiaris
Klasse Zoogdieren> Orde Carnivoren> Geslacht Canis> Grijze wolf> Hond
430 fenotype rashonden, 294 in NL
1.4 M honden in NL, Top 3 NL: 1 Labrador, 2 Golden retriever, 3 Duitse herder
FCI indeling honden
https://www.houdenvanhonden.nl/
FCI Groep 1 – Herdershonden en Veedrijvers
FCI Groep 2 – Pinschers en Schnauzers, Molossers(=dogs), Zwitserse Sennenhonden
FCI Groep 3 – Terriers
FCI Groep 4 – Dashonden of Teckel
FCI Groep 5 – Spitsen en oertypes
FCI Groep 6 – Lopende honden – zweethonden en verwante rassen (brakken)
FCI Groep 7 – Staande honden
FCI Groep 8 – Retrievers, Spaniels en Waterhonden
FCI Groep 9 – Gezelschapshonden
FCI Groep 10 – Windhonden
FCI Groep 1 – Herdershonden (sheep) en Veedrijvers (cattle)
Gefokt om de mens te helpen bij het houden en hoeden van vee/schapen.
a) Schepershonden, schapen hoeden (Duitse herder, Border collie)
Duitse, Hollandse, Zwitserse witte, Picardische (Frans), Pyreneese, Schotse (Collie, langhaar=’Lassie’), Miniature
American Shepherd, Australian Shephard en Belgische Herder.
Belgische: Groenendaeler, Laekense herder, Mechelse herder en Tervuerense herder.
b) Veedrijvers (Bouvier)
,c) Bewakende honden (Kuvasz)
FCI Groep 2 – Pinschers en Schnauzers, Molossers(=dogs), Zwitserse Sennenhonden
Gefokt voor ongedierteverdelging en erf- en veebewaking
a) Pinschers en Schnauzers (Dobermann, Middenslag Schnauzer)
Pinscher
b) Molossers (Bordeaux Dog, Mastiff, Duitse Dog)
c) Zwitserse Sennenhonden (Berner Sennenhond)
FCI Groep 3 – Terriers
Gefokt voor ondergronds/bovengronds jacht
a) American Staffordshire Terrier, Jack Russell Terrier, Cairn Terrier
,FCI Groep 4 – Dashonden of Teckel
Gefokt voor de ondergrondse jacht op dassen (en vossen).
a) 9 soorten door 3 groottes en 3 haarsoorten (kort, lang, ruw)
FCI Groep 5 – Spitsen en oertypes
Verzameling oerhonden, oorsprong verschillende gebieden, ogen heel natuurlijk en gaan terug op oude rassen
en typen.
a) Poolhonden: vredelievend, jachtpassie (Siberische Husky)
b) Noordse honden: veehoeders en jachthonden. (Noorse Elandhond).
c) Jachthonden uit het verre oosten: geharde honden. (Thai Ridgeback).
,d) Keesachtigen: hofhond en waker. (Keeshond)
e) Oertypen: (Mexicaanse Naakthond uit Midden- en Zuid-Amerika) en (Pharaohond, Halfwindhonden uit
Middellandse-Zeegebied)
FCI Groep 6 – Lopende honden – zweethonden en verwante rassen
70 jachthondenrassen (‘brakken’), goed reukvermogen. Meutehonden en daarom verdraagzaam voor mens
en dier. Vereisen veel ruimte en beweging.
a) Beagle, Basset Hound, Rhodesian Ridgeback
FCI Groep 7 – Staande honden
Staande honden wijzen de jager het wild aan door er zoveel mogelijk roerloos voor te blijven staan.
a) Stabijhoun, Drentsche Patrijshond, Heidewachtel
,FCI Groep 8 – Retrievers, Spaniels en Waterhonden
a) Labrador Retriever, Golden Retriever. Retrievers zijn gefokt op het apporteren van wild.
b) Engelse Cocker Spaniel. De Spaniels stoten het wild op.
c) Spaanse en Portugese Waterhond, Wetterhoun. De Waterhonden apporteren het wild uit het water.
FCI Groep 9 – Gezelschapshonden
Ze willen de mens plezieren met hun aanwezigheid. Daarnaast zijn deze honden over het algemeen
bescheiden van formaat maar daarentegen groot van karakter.
a) Chihuahua
b) Franse Bulldog
,c) Cavalier King Charles Spaniel
FCI Groep 10 – Windhonden
Zelfbewuste honden met een felle jachtpassie. Intelligent, zelfstandig en onafhankelijk. Jagen voornamelijk op
het zicht.
a) Whippet
b) Ierse Wolfshond
c) Afghaanse Windhond
, Dag 1 Beschrijven van gedrag (Tab 4)
Gedrag = alle uiterlijke waarneembare spier en klier activiteit
Gedrag = stroom van gedragselementen en gedragsketens
Ethogram = lijst objectieve beschrijvingen van gedragselementen
Indeling 3 groepen:
a) Houding lichaam is context afhankelijk, moet sprake zijn van contact/communicatie.
Stand van: staart (bepalend), oren, kop/romp/rug/poten
- XH is alles hoog (XH en geen stress = zeker, anders onzeker, staart hoog, oren voren/hoog)
- HN is hoger dan neutraal maar niet alles (onzeker, staart hoog, oren naar voren geeft rimpels)
- NE is neutraal, referentie houding (onzeker)
- LN is lager dan neutraal maar niet alles XL (onzeker, submissief, staart laag, oren naar achteren)
- XL alles laag en rug gekromd (angstig, extreem submissief, staart tussen benen, oren naar achteren)
b) Gedragselementen (excl. spanningssignalen), wat doet de hond, komt voort uit motivatiefactoren:
Gedragselementen bij rangorde, submissief:
- Mondhoek likken
- Onder kop doorlopen
- Vluchten = angst
- Wegkijken = vermijding
- Wijken / deinzen
Gedragselementen bij rangorde, dominant:
- Kop opleggen
- Overstaan
- Over snuit bijten
- Poot opleggen
Angst gedragselementen bij rangorde:
- Aanstaren
- Bijten
- Grommen = agressie
- Tanden ontbloten
- Uitvallen
- Verstarren
Gedrag bij spel:
- bijtrem
- kontstoten
- losse kwispel
- najagen
- overdreven motoriek
- poot opleggen
- rolwisseling
- spelboog
- spelgezicht-
Module 1a-63
Dogvision 2023
Opleiding: Gedragstherapie bij honden
Opleiding: Kynologisch instructeur
Definitie Ethologie = gedragsbiologie
Behandelt 4 vragen:
- oorzaak=prikkel+motivatie (waardoor?)
- functie (waarom?)
- ontwikkeling van gedrag (waarheen?)
- evolutie, ontstaansgeschiedenis (waar vandaan?)
Wolf = Canis lupus
Domesticatie
Hond = Canis lupus Familiaris
Klasse Zoogdieren> Orde Carnivoren> Geslacht Canis> Grijze wolf> Hond
430 fenotype rashonden, 294 in NL
1.4 M honden in NL, Top 3 NL: 1 Labrador, 2 Golden retriever, 3 Duitse herder
FCI indeling honden
https://www.houdenvanhonden.nl/
FCI Groep 1 – Herdershonden en Veedrijvers
FCI Groep 2 – Pinschers en Schnauzers, Molossers(=dogs), Zwitserse Sennenhonden
FCI Groep 3 – Terriers
FCI Groep 4 – Dashonden of Teckel
FCI Groep 5 – Spitsen en oertypes
FCI Groep 6 – Lopende honden – zweethonden en verwante rassen (brakken)
FCI Groep 7 – Staande honden
FCI Groep 8 – Retrievers, Spaniels en Waterhonden
FCI Groep 9 – Gezelschapshonden
FCI Groep 10 – Windhonden
FCI Groep 1 – Herdershonden (sheep) en Veedrijvers (cattle)
Gefokt om de mens te helpen bij het houden en hoeden van vee/schapen.
a) Schepershonden, schapen hoeden (Duitse herder, Border collie)
Duitse, Hollandse, Zwitserse witte, Picardische (Frans), Pyreneese, Schotse (Collie, langhaar=’Lassie’), Miniature
American Shepherd, Australian Shephard en Belgische Herder.
Belgische: Groenendaeler, Laekense herder, Mechelse herder en Tervuerense herder.
b) Veedrijvers (Bouvier)
,c) Bewakende honden (Kuvasz)
FCI Groep 2 – Pinschers en Schnauzers, Molossers(=dogs), Zwitserse Sennenhonden
Gefokt voor ongedierteverdelging en erf- en veebewaking
a) Pinschers en Schnauzers (Dobermann, Middenslag Schnauzer)
Pinscher
b) Molossers (Bordeaux Dog, Mastiff, Duitse Dog)
c) Zwitserse Sennenhonden (Berner Sennenhond)
FCI Groep 3 – Terriers
Gefokt voor ondergronds/bovengronds jacht
a) American Staffordshire Terrier, Jack Russell Terrier, Cairn Terrier
,FCI Groep 4 – Dashonden of Teckel
Gefokt voor de ondergrondse jacht op dassen (en vossen).
a) 9 soorten door 3 groottes en 3 haarsoorten (kort, lang, ruw)
FCI Groep 5 – Spitsen en oertypes
Verzameling oerhonden, oorsprong verschillende gebieden, ogen heel natuurlijk en gaan terug op oude rassen
en typen.
a) Poolhonden: vredelievend, jachtpassie (Siberische Husky)
b) Noordse honden: veehoeders en jachthonden. (Noorse Elandhond).
c) Jachthonden uit het verre oosten: geharde honden. (Thai Ridgeback).
,d) Keesachtigen: hofhond en waker. (Keeshond)
e) Oertypen: (Mexicaanse Naakthond uit Midden- en Zuid-Amerika) en (Pharaohond, Halfwindhonden uit
Middellandse-Zeegebied)
FCI Groep 6 – Lopende honden – zweethonden en verwante rassen
70 jachthondenrassen (‘brakken’), goed reukvermogen. Meutehonden en daarom verdraagzaam voor mens
en dier. Vereisen veel ruimte en beweging.
a) Beagle, Basset Hound, Rhodesian Ridgeback
FCI Groep 7 – Staande honden
Staande honden wijzen de jager het wild aan door er zoveel mogelijk roerloos voor te blijven staan.
a) Stabijhoun, Drentsche Patrijshond, Heidewachtel
,FCI Groep 8 – Retrievers, Spaniels en Waterhonden
a) Labrador Retriever, Golden Retriever. Retrievers zijn gefokt op het apporteren van wild.
b) Engelse Cocker Spaniel. De Spaniels stoten het wild op.
c) Spaanse en Portugese Waterhond, Wetterhoun. De Waterhonden apporteren het wild uit het water.
FCI Groep 9 – Gezelschapshonden
Ze willen de mens plezieren met hun aanwezigheid. Daarnaast zijn deze honden over het algemeen
bescheiden van formaat maar daarentegen groot van karakter.
a) Chihuahua
b) Franse Bulldog
,c) Cavalier King Charles Spaniel
FCI Groep 10 – Windhonden
Zelfbewuste honden met een felle jachtpassie. Intelligent, zelfstandig en onafhankelijk. Jagen voornamelijk op
het zicht.
a) Whippet
b) Ierse Wolfshond
c) Afghaanse Windhond
, Dag 1 Beschrijven van gedrag (Tab 4)
Gedrag = alle uiterlijke waarneembare spier en klier activiteit
Gedrag = stroom van gedragselementen en gedragsketens
Ethogram = lijst objectieve beschrijvingen van gedragselementen
Indeling 3 groepen:
a) Houding lichaam is context afhankelijk, moet sprake zijn van contact/communicatie.
Stand van: staart (bepalend), oren, kop/romp/rug/poten
- XH is alles hoog (XH en geen stress = zeker, anders onzeker, staart hoog, oren voren/hoog)
- HN is hoger dan neutraal maar niet alles (onzeker, staart hoog, oren naar voren geeft rimpels)
- NE is neutraal, referentie houding (onzeker)
- LN is lager dan neutraal maar niet alles XL (onzeker, submissief, staart laag, oren naar achteren)
- XL alles laag en rug gekromd (angstig, extreem submissief, staart tussen benen, oren naar achteren)
b) Gedragselementen (excl. spanningssignalen), wat doet de hond, komt voort uit motivatiefactoren:
Gedragselementen bij rangorde, submissief:
- Mondhoek likken
- Onder kop doorlopen
- Vluchten = angst
- Wegkijken = vermijding
- Wijken / deinzen
Gedragselementen bij rangorde, dominant:
- Kop opleggen
- Overstaan
- Over snuit bijten
- Poot opleggen
Angst gedragselementen bij rangorde:
- Aanstaren
- Bijten
- Grommen = agressie
- Tanden ontbloten
- Uitvallen
- Verstarren
Gedrag bij spel:
- bijtrem
- kontstoten
- losse kwispel
- najagen
- overdreven motoriek
- poot opleggen
- rolwisseling
- spelboog
- spelgezicht-
