1
2019
Samenvatting
OP II Inhoudsanalyse
A. Stam
, 2
Onderzoekspracticum Inhoudsanalyse OPII – HC1
Wat is inhoudsanalyse?
Een onderzoeksmethode waarmee kenmerken van geregistreerde inhoud van
communicatie worden geanalyseerd.
o Kwantitatief: het analyseren gebeurt op een systematische (elke keer op
dezelfde manier), objectieve, repliceerbare manier.
o Soorten inhoud: manifest en/of latent, maar altijd meetbaar en
kwantificeerbaar.
Grondleggers en goeroes kwantitatieve inhoudsanalyse:
o Bernard Barelson: content analysis in communication research
o Ole Holsti: Content analysis for the social sciences and humanities
o Klaus Krippendorff: content analysis: an introduction to its methodology
Inhoudsanalyse gaat over vertegenwoordiging:
o Etniciteit, politiek, geslacht, gezondheid, organisaties, inhoud voor
kinderen…
Waarom inhoudsanalyse?
Inhoud staat centraal binnen communicatieprocessen
o Oorzaak van (én voorwaarde voor) media-effecten
o Uitkomst van mediaproductie en omgevingsfactoren. (Het kan beïnvloed
worden door de totstandkoming van de media)
o Bv. er moet geweld in de media zijn, voordat je kunt spreken over effecten
van die inhoud.
o Inhoudsanalyse is dus het fundament voor theorievorming in de
communicatiewetenschap. (We moeten de relaties in toenemende mate
gaan leggen, om de theorie binnen communicatiewetenschap te
ontwikkelen.)
Content analysis is crucial to any theory dealing with the impact or antecedents of
content. One cannot study mass communication without studying content. Absent
knowledge of the relevant content, all questions about the processes generating
that content or the effects that content produces are meaningless.
Data uit inhoudsanalyse kun je linken aan data uit enquête.
o Relevante media-inhoud is dé onafhankelijk variabele in studies over
media-impact
o Als meting van (mogelijkheid tot) blootstelling is inhoud superieur aan
zelfrapportage respondent.
o Inhoud meten = media-impact duiden niet meten = speculeren.
o (Je hoeft niet altijd meer aan mensen te vragen waaraan ze zijn
blootgesteld, want mensen zijn imperfecte wezens en weten dit nooit
100% zeker. Als je gewoon de inhoud bestudeerd weet je in algemene zin
wat de media op een gegeven moment hebben aangeboden)
o Als je inhoud meet, dan ben je veel beter in staat om de effecten
verklaren. Alleen een survey verklaart niet waar de effecten vandaan
komen.
o Als je de inhoud niet meeneemt, dan is het alleen maar speculatie.
o Inhoudsdata linken aan enquêtes is waardevol.
o Je kunt ook inhoudsdata linken aan experimenten. Je kunt eerst een
inhoudsanalyse doen, om te kijken wat representatieve mediaberichten
zijn, waaruit je vervolgens kunt sampelen, om daarna een experiment te
doen.
Inhoudsanalyse biedt inzicht in (en roept vragen op over) onze
gemedieerde realiteit.
o Hoe compleet, accuraat, realistisch is media-inhoud? Media
performance
o Hoe komt media-inhoud tot stand? Wiens realiteit? Machtsverhoudingen
Voordelen (ten opzichte van andere methoden):
o Toegankelijk (qua data, kosten)
, 3
o Niet opdringerig (je hoeft mensen niet lastig te vallen, geen non-respons)
o Non-reactief (controle)
Vooral bij manifeste inhoud
Met de interpretatie is er wel een klein beetje reactiviteit: dezelfde
inhoud kan verschillende interpretaties oproepen bij verschillende
mensen
Longitudinaal in no time
Retroperspectief een tijdmachine
o De mogelijkheden zijn eindeloos
Stappenplan inhoudsanalyse:
1. Onderzoeksvragen (met hypothesen) opstellen
2. Steekproef trekken (meestal)
3. Codeboek met codeerschema maken
4. Codeertraining doen (met codeboek)
5. Betrouwbaarheid van coderingen testen.
6. Stap 4 en 5 herhalen
7. Coderen van materiaal steekproef (data verzamelen)
8. Data analyseren (onderzoeksvragen beantwoorden)
9. Studie rapporteren
Onderzoeksvragen:
- Beschrijvende vragen: beschrijven (variatie in) de aanwezigheid van
kenmerken van media-inhoud in een bepaalde periode.
Hoe is de media op een bepaald moment?
Wat is er in de media?
= nog altijd dominant in wetenschappelijke inhoudsanalyses
= in praktijkgerichte inhoudsanalyses dominant periodiek: monitoring
trendonderzoek
Beschrijvende vragen roepen waaromvragen op, maar beantwoorden die
niet. Dus je kan wel zeggen dat iets op een bepaalde manier is, maar
waarom is dat eigenlijk?
Maar beschrijvende vragen stimuleren wel tot nieuwsgierigheid. Je wilt
mogelijke oorzaken en gevolgen weten.
- Verklarende vragen: verklaren variatie in (a) de aanwezigheid van kenmerken
van media-inhoud in een periode of (b) kenmerken van gebruikers van media-
inhoud.
- Deze vragen gaan over (causale) relaties, zoals tussen:
1. 2 inhoudskenmerken onderling
2. 1 inhouds- en 1 productie-gerelateerd kenmerk.
3. 1 inhouds- en 1 gebruikerskenmerk
- Bv:
Is nieuws dat melding maakt van slachtoffers van een oorlog kritischer
over die oorlog dan nieuws zonder referentie aan slachtoffers?
Is de frequentie van nieuws over slachtoffers van een oorlog negatief
gerelateerd aan de publieke steun voor die oorlog?
Is de frequentie van nieuws over oorlogsslachtoffers positief gerelateerd
aan het daadwerkelijke aantal oorlogsslachtoffers?
- Media-inhoud kan dus verklaard worden, maar ook een verklaring zijn.
, 4
Als je een vergelijkende onderzoeksvraag stelt kom je iets meer op het spoor van een
verklaring, ondanks dat je formeel gezien nog steeds beschrijvend bezig bent. Ze geven
niet antwoord op de waarom vraag, maar gaan wel verder dan beschrijvende vragen.
Vergelijkend (comparatief) onderzoek maakt beschrijvende onderzoeksvragen
minder beschrijvend en meer verklarend (dus meer wetenschappelijk) van aard.
Mogelijke vergelijkingen in inhoudsanalyse:
o Mediacategorieën (Europa vs. Amerika, verschillende staten, soort krant)
o Kenmerken van media-inhoud (verschillen tussen politici)
o Tijdsperioden (periode Obama vs. Trump)
o Issuecontexten (Aanslagen Madrid vs. Aanslagen Brussel
Vergelijken is zinspelen (inspelen/doelen) op oorzaken (of gevolgen) van
verschillende in media-inhoud. (Je leert meer door die vergelijking te maken)
Steekproeftrekking:
- Populatie (universum): alle eenheden waarover de inhoudsanalyse een uitspraak
wil doen.
- Census: alle eenheden in populatie worden onderzocht.
- De hele populatie onderzoeken: (a) meestal onmogelijk, (b) onnodig mits de
steekproef representatief is.
Sampling:
- Aselecte steekproeven: puur op basis van toeval samengesteld, waarbij elk lig
van de populatie een gelijke kans heeft om geselecteerd te worden.
= in principe representatief voor de populatie waaruit die is getrokken:
een kenmerk van media-inhoud is hetzelfde verdeeld in de steekproef als
in de populatie externe validiteit
Vereist volledig zicht op populatie, dus een steekproefkader.
Steekproefkader: lijst met alle (genummerde) eenheden in de populatie
die beschikbaar zijn voor selectie voor de steekproef.
- Selecte steekproeven: géén toevalstrekking, géén gelijke kans; onderzoeker
kiest
- leden van populatie
Selecte steekproeven:
2019
Samenvatting
OP II Inhoudsanalyse
A. Stam
, 2
Onderzoekspracticum Inhoudsanalyse OPII – HC1
Wat is inhoudsanalyse?
Een onderzoeksmethode waarmee kenmerken van geregistreerde inhoud van
communicatie worden geanalyseerd.
o Kwantitatief: het analyseren gebeurt op een systematische (elke keer op
dezelfde manier), objectieve, repliceerbare manier.
o Soorten inhoud: manifest en/of latent, maar altijd meetbaar en
kwantificeerbaar.
Grondleggers en goeroes kwantitatieve inhoudsanalyse:
o Bernard Barelson: content analysis in communication research
o Ole Holsti: Content analysis for the social sciences and humanities
o Klaus Krippendorff: content analysis: an introduction to its methodology
Inhoudsanalyse gaat over vertegenwoordiging:
o Etniciteit, politiek, geslacht, gezondheid, organisaties, inhoud voor
kinderen…
Waarom inhoudsanalyse?
Inhoud staat centraal binnen communicatieprocessen
o Oorzaak van (én voorwaarde voor) media-effecten
o Uitkomst van mediaproductie en omgevingsfactoren. (Het kan beïnvloed
worden door de totstandkoming van de media)
o Bv. er moet geweld in de media zijn, voordat je kunt spreken over effecten
van die inhoud.
o Inhoudsanalyse is dus het fundament voor theorievorming in de
communicatiewetenschap. (We moeten de relaties in toenemende mate
gaan leggen, om de theorie binnen communicatiewetenschap te
ontwikkelen.)
Content analysis is crucial to any theory dealing with the impact or antecedents of
content. One cannot study mass communication without studying content. Absent
knowledge of the relevant content, all questions about the processes generating
that content or the effects that content produces are meaningless.
Data uit inhoudsanalyse kun je linken aan data uit enquête.
o Relevante media-inhoud is dé onafhankelijk variabele in studies over
media-impact
o Als meting van (mogelijkheid tot) blootstelling is inhoud superieur aan
zelfrapportage respondent.
o Inhoud meten = media-impact duiden niet meten = speculeren.
o (Je hoeft niet altijd meer aan mensen te vragen waaraan ze zijn
blootgesteld, want mensen zijn imperfecte wezens en weten dit nooit
100% zeker. Als je gewoon de inhoud bestudeerd weet je in algemene zin
wat de media op een gegeven moment hebben aangeboden)
o Als je inhoud meet, dan ben je veel beter in staat om de effecten
verklaren. Alleen een survey verklaart niet waar de effecten vandaan
komen.
o Als je de inhoud niet meeneemt, dan is het alleen maar speculatie.
o Inhoudsdata linken aan enquêtes is waardevol.
o Je kunt ook inhoudsdata linken aan experimenten. Je kunt eerst een
inhoudsanalyse doen, om te kijken wat representatieve mediaberichten
zijn, waaruit je vervolgens kunt sampelen, om daarna een experiment te
doen.
Inhoudsanalyse biedt inzicht in (en roept vragen op over) onze
gemedieerde realiteit.
o Hoe compleet, accuraat, realistisch is media-inhoud? Media
performance
o Hoe komt media-inhoud tot stand? Wiens realiteit? Machtsverhoudingen
Voordelen (ten opzichte van andere methoden):
o Toegankelijk (qua data, kosten)
, 3
o Niet opdringerig (je hoeft mensen niet lastig te vallen, geen non-respons)
o Non-reactief (controle)
Vooral bij manifeste inhoud
Met de interpretatie is er wel een klein beetje reactiviteit: dezelfde
inhoud kan verschillende interpretaties oproepen bij verschillende
mensen
Longitudinaal in no time
Retroperspectief een tijdmachine
o De mogelijkheden zijn eindeloos
Stappenplan inhoudsanalyse:
1. Onderzoeksvragen (met hypothesen) opstellen
2. Steekproef trekken (meestal)
3. Codeboek met codeerschema maken
4. Codeertraining doen (met codeboek)
5. Betrouwbaarheid van coderingen testen.
6. Stap 4 en 5 herhalen
7. Coderen van materiaal steekproef (data verzamelen)
8. Data analyseren (onderzoeksvragen beantwoorden)
9. Studie rapporteren
Onderzoeksvragen:
- Beschrijvende vragen: beschrijven (variatie in) de aanwezigheid van
kenmerken van media-inhoud in een bepaalde periode.
Hoe is de media op een bepaald moment?
Wat is er in de media?
= nog altijd dominant in wetenschappelijke inhoudsanalyses
= in praktijkgerichte inhoudsanalyses dominant periodiek: monitoring
trendonderzoek
Beschrijvende vragen roepen waaromvragen op, maar beantwoorden die
niet. Dus je kan wel zeggen dat iets op een bepaalde manier is, maar
waarom is dat eigenlijk?
Maar beschrijvende vragen stimuleren wel tot nieuwsgierigheid. Je wilt
mogelijke oorzaken en gevolgen weten.
- Verklarende vragen: verklaren variatie in (a) de aanwezigheid van kenmerken
van media-inhoud in een periode of (b) kenmerken van gebruikers van media-
inhoud.
- Deze vragen gaan over (causale) relaties, zoals tussen:
1. 2 inhoudskenmerken onderling
2. 1 inhouds- en 1 productie-gerelateerd kenmerk.
3. 1 inhouds- en 1 gebruikerskenmerk
- Bv:
Is nieuws dat melding maakt van slachtoffers van een oorlog kritischer
over die oorlog dan nieuws zonder referentie aan slachtoffers?
Is de frequentie van nieuws over slachtoffers van een oorlog negatief
gerelateerd aan de publieke steun voor die oorlog?
Is de frequentie van nieuws over oorlogsslachtoffers positief gerelateerd
aan het daadwerkelijke aantal oorlogsslachtoffers?
- Media-inhoud kan dus verklaard worden, maar ook een verklaring zijn.
, 4
Als je een vergelijkende onderzoeksvraag stelt kom je iets meer op het spoor van een
verklaring, ondanks dat je formeel gezien nog steeds beschrijvend bezig bent. Ze geven
niet antwoord op de waarom vraag, maar gaan wel verder dan beschrijvende vragen.
Vergelijkend (comparatief) onderzoek maakt beschrijvende onderzoeksvragen
minder beschrijvend en meer verklarend (dus meer wetenschappelijk) van aard.
Mogelijke vergelijkingen in inhoudsanalyse:
o Mediacategorieën (Europa vs. Amerika, verschillende staten, soort krant)
o Kenmerken van media-inhoud (verschillen tussen politici)
o Tijdsperioden (periode Obama vs. Trump)
o Issuecontexten (Aanslagen Madrid vs. Aanslagen Brussel
Vergelijken is zinspelen (inspelen/doelen) op oorzaken (of gevolgen) van
verschillende in media-inhoud. (Je leert meer door die vergelijking te maken)
Steekproeftrekking:
- Populatie (universum): alle eenheden waarover de inhoudsanalyse een uitspraak
wil doen.
- Census: alle eenheden in populatie worden onderzocht.
- De hele populatie onderzoeken: (a) meestal onmogelijk, (b) onnodig mits de
steekproef representatief is.
Sampling:
- Aselecte steekproeven: puur op basis van toeval samengesteld, waarbij elk lig
van de populatie een gelijke kans heeft om geselecteerd te worden.
= in principe representatief voor de populatie waaruit die is getrokken:
een kenmerk van media-inhoud is hetzelfde verdeeld in de steekproef als
in de populatie externe validiteit
Vereist volledig zicht op populatie, dus een steekproefkader.
Steekproefkader: lijst met alle (genummerde) eenheden in de populatie
die beschikbaar zijn voor selectie voor de steekproef.
- Selecte steekproeven: géén toevalstrekking, géén gelijke kans; onderzoeker
kiest
- leden van populatie
Selecte steekproeven:
