14.1 Chemie in je lichaam
Herhaling van alle stof die je moet weten wat betreft naamgeving van de
verschillende stoffen.
Isomerie: is het verschijnsel dat verschillende stoffen dezelfde molecuulformule
hebben, maar verschillende structuurformules.
Systematische naamgeving: De naamgeving voor koolwaterstoffen die in de hele
wereld wordt gebruikt.
Naamgeving van onvertakte alkanen: Leer voor het gemak de eerste 10 alkanen uit
je hoofd en alkylgroepen vertakkingen.
Stamnaam / hoofdketen: methaan, ethaan, propaan enz.
Alkylgroepen (vertakkingen)
1) Methyl
2) Ethyl
3) Propyl
4) 1-methylethyl of isopropyl
Regels voor naamgeving van Alkanen:
1) Zoek de langste onvertakte keten C-atomen op dit wordt de hoofdketen
2) De stamnaam van het alkaan wordt de naam van het onvertakte alkaan, dat
evenveel C-atomen heeft als de hoofdketen
3) Nummer de C-atomen van de langste keten om de plaats te bepalen van de
zijgroepen. Het nummeren van de hoofdketen kan van rechts naar links of
omgekeerd
4) De nummer hangt af van de zijgroepen, de zijgroepen hebben altijd een zo
laag mogelijk getal.
5) Elke zijgroep wordt vóór de naam van de hoofdketen vermeld, voorafgaand
door het nummer van het C-atoom waaraan deze vastzit. De namen van de
zijgroepen hangt af van het aantal c’tjes
6) Komt een zijgroep vaker voor, dan gebruik je de voorvoegsels di (2keer), tri(3
keer), tetra (4 keer) enzovoort.
7) Bij meerdere zijgroepen wordt de alfabetische volgorde aangehouden. (Ethyl-
gaat voor methyl)
8) In de naam van het alkaan worden getallen gescheiden door een komma en
tussen een getal en een letter komt een streepje
Alkenen:
1) De uitgang van de naam is niet aan , maar een
2) De plaats van de dubbele binding wordt aangegeven met een cijfer.
3) Let op: Het toekennen van een zo’n laag mogelijk plaats nummer van de
dubbele binding heeft ‘voorrang’’ boven de regels die gelden bij het nummeren
van zijgroepen.
, Alkadiënen:
Alkadieen: als er twee dubbele bindingen in het molecuul optreden. CnH2n-2
De dubbele bindingen moeten in de hoofdketen voorkomen. Dat hoeft niet
altijd de langste keten te zijn.
Naamgeving:
1) ………….dieen (afhankelijk aantal c’tjes)
2) Nummer de C-atomen van de langste keten, begin aan de kant waar je het
eerst een dubbele binding tegenkomt.
3) Geef ook nog de plaats aan van de zijketens
Alkynen
Alkynen: een koolwaterstof met één drievoudige binding in het molecuul noem je
alkyn. CnH2n-2
De uitgang van het molecuul wordt -yn
De regels van de alkenen zijn van toepassing
Het is een isomeer met alkadiënen en cycloalkenen
Naamgeving Cycloalkanen:
1) Zoek de ring van C-atomen op. De stamnaam van het cycloalkaan: is het
aantal cyclo + aantal c’t jes (bijvoorbeeld cyclopentaan)
2) Nummer de c-atomen van de ring. Begin bij een zijgroep en nummer in de
richitng waarin je eerst een volgende zijgroep tegenkomt.
3) Noteer de zijgroepen zoals je dat bij alkanen hebt geleerd
Naamgeving Cycloalkenen:
Cycloalkeen: is een cyclische verbinding waarin een dubbel binding voorkomt. De
naamgeving volgt de regels van de cycloalkanen. CnHn-2
Aromaten:
Aromaten waarvan de moleculen één benzeen ring bevatten, hebben de
stamnaam benzeen.
Een benzeenring als zijgroep heet fenyl
Ethers:
Ethers klassieke groep -c-o-c.
Geen achtervoegsel, de groep vormt altijd een zijgroep en krijgen dus in de
naam een voorvoegsel.
Alkoxyalkanen: ethers met alleen H-atomen of Alkylgroepen aan de C-
atomen.
Naamgeving De zijgroep wordt niet meegeteld met aantal c’tjes. Aantal
alkoxyalkanen wordt aangegeven met meth, eth, prop, but enzovoort.
Herhaling van alle stof die je moet weten wat betreft naamgeving van de
verschillende stoffen.
Isomerie: is het verschijnsel dat verschillende stoffen dezelfde molecuulformule
hebben, maar verschillende structuurformules.
Systematische naamgeving: De naamgeving voor koolwaterstoffen die in de hele
wereld wordt gebruikt.
Naamgeving van onvertakte alkanen: Leer voor het gemak de eerste 10 alkanen uit
je hoofd en alkylgroepen vertakkingen.
Stamnaam / hoofdketen: methaan, ethaan, propaan enz.
Alkylgroepen (vertakkingen)
1) Methyl
2) Ethyl
3) Propyl
4) 1-methylethyl of isopropyl
Regels voor naamgeving van Alkanen:
1) Zoek de langste onvertakte keten C-atomen op dit wordt de hoofdketen
2) De stamnaam van het alkaan wordt de naam van het onvertakte alkaan, dat
evenveel C-atomen heeft als de hoofdketen
3) Nummer de C-atomen van de langste keten om de plaats te bepalen van de
zijgroepen. Het nummeren van de hoofdketen kan van rechts naar links of
omgekeerd
4) De nummer hangt af van de zijgroepen, de zijgroepen hebben altijd een zo
laag mogelijk getal.
5) Elke zijgroep wordt vóór de naam van de hoofdketen vermeld, voorafgaand
door het nummer van het C-atoom waaraan deze vastzit. De namen van de
zijgroepen hangt af van het aantal c’tjes
6) Komt een zijgroep vaker voor, dan gebruik je de voorvoegsels di (2keer), tri(3
keer), tetra (4 keer) enzovoort.
7) Bij meerdere zijgroepen wordt de alfabetische volgorde aangehouden. (Ethyl-
gaat voor methyl)
8) In de naam van het alkaan worden getallen gescheiden door een komma en
tussen een getal en een letter komt een streepje
Alkenen:
1) De uitgang van de naam is niet aan , maar een
2) De plaats van de dubbele binding wordt aangegeven met een cijfer.
3) Let op: Het toekennen van een zo’n laag mogelijk plaats nummer van de
dubbele binding heeft ‘voorrang’’ boven de regels die gelden bij het nummeren
van zijgroepen.
, Alkadiënen:
Alkadieen: als er twee dubbele bindingen in het molecuul optreden. CnH2n-2
De dubbele bindingen moeten in de hoofdketen voorkomen. Dat hoeft niet
altijd de langste keten te zijn.
Naamgeving:
1) ………….dieen (afhankelijk aantal c’tjes)
2) Nummer de C-atomen van de langste keten, begin aan de kant waar je het
eerst een dubbele binding tegenkomt.
3) Geef ook nog de plaats aan van de zijketens
Alkynen
Alkynen: een koolwaterstof met één drievoudige binding in het molecuul noem je
alkyn. CnH2n-2
De uitgang van het molecuul wordt -yn
De regels van de alkenen zijn van toepassing
Het is een isomeer met alkadiënen en cycloalkenen
Naamgeving Cycloalkanen:
1) Zoek de ring van C-atomen op. De stamnaam van het cycloalkaan: is het
aantal cyclo + aantal c’t jes (bijvoorbeeld cyclopentaan)
2) Nummer de c-atomen van de ring. Begin bij een zijgroep en nummer in de
richitng waarin je eerst een volgende zijgroep tegenkomt.
3) Noteer de zijgroepen zoals je dat bij alkanen hebt geleerd
Naamgeving Cycloalkenen:
Cycloalkeen: is een cyclische verbinding waarin een dubbel binding voorkomt. De
naamgeving volgt de regels van de cycloalkanen. CnHn-2
Aromaten:
Aromaten waarvan de moleculen één benzeen ring bevatten, hebben de
stamnaam benzeen.
Een benzeenring als zijgroep heet fenyl
Ethers:
Ethers klassieke groep -c-o-c.
Geen achtervoegsel, de groep vormt altijd een zijgroep en krijgen dus in de
naam een voorvoegsel.
Alkoxyalkanen: ethers met alleen H-atomen of Alkylgroepen aan de C-
atomen.
Naamgeving De zijgroep wordt niet meegeteld met aantal c’tjes. Aantal
alkoxyalkanen wordt aangegeven met meth, eth, prop, but enzovoort.
