4 Over de grenzen van het klimaat
1Het klimaat verandert
Vraag 1: Waarom is de mens de oorzaak van de huidige klimaatverandering?
Vier belangrijkste natuurlijke broeikasgassen.
Waterdamp (H₂O), koolstofdioxide (CO₂), methaan (CH₄), lachgas (N₂O)
Het weer is de toestand van de atmosfeer op een bepaalde plaats en een
bepaald moment. Het wordt bepaald door land, oceanen en ijskappen. Het
klimaat is het gemiddelde van de weersomstandigheden in een bepaald gebied,
over een periode van 30 tot 40 jaar.
Zie filmpje
Black carbon heeft grotere impact op klimaatverandering dan eerder gedacht. Bij het verbranden van fossiele
brandstof en komen roetdeeltjes vrij, black carbon of dieselroet genoemd. Roetdeeltjes blijven enkele dagen
tot weken in de atmosfeer. De meeste roetdeeltjes hebben een koelend effect doordat ze meer reflectie
veroorzaken. Onderzoek wijst uit dat zwarte roetdeeltjes net minder reflectie van zonlicht toelaten en op die
manier opwarming in de hand werken. Enkel CO₂ en methaan hebben een grotere impact dan black carbon.
Wanneer zwarte roetdeeltjes op ijs neervallen, versnellen ze het smelten ervan. Daarnaast veranderen
roetdeeltjes de vorming, ontwikkeling en kenmerken van wolken. Roetdeeltjes gaan verschillende soorten
bindingen aan in de atmosfeer waardoor wolkenvorming beïnvloed wordt. In sommige gevallen blijven er
weinig lage wolken over waardoor er meer kortgolvige straling van de zon de aarde bereikt. In andere gevallen
worden dikkere wolken gevormd die minder doorgankelijk zijn voor de langgolvige straling van de aarde,
waardoor de warmte bij de aarde blijft. Samen veroorzaken ze een opwarming van 0,4 tot 0,5 °C. Als een
De mens zorgt voor een toename van broeikasgassen (CO₂, N₂O, methaan …) in de atmosfeer, wat het
gevolg hiervan versnelt de waterkringloop en neemt de neerslag globaal toe (hogere temperatuur -> meer
broeikaseffect versterkt. Wanneer er meer broeikasgassen in de atmosfeer aanwezig zijn, blijft er meer door
de aarde uitgestraalde warmte in de atmosfeer en wordt meer warmte naar de aarde terug gestraald.
Hierdoor komt er meer waterdamp in de atmosfeer wat het effect versterkt. Daarnaast veroorzaakt de mens
de uitstoot van roetdeeltjes (black carbon) die zonlicht absorberen en wolkenvorming beïnvloeden. Het effect
hiervan is dat de temperatuur wereldwijd toeneemt.
, Natuurlijke bronne van broeikasgassen
- Verdamping ( waterdamp)
- Vulkanen ( koolstofdioxide )
- Moerassen (CH4)
- Aademhaling ( CO2)
- Vertering ( CH4)
- Prossesen in de bodem ( N2O)
Vraag 2: Waar zijn de antropogene bronnen van broeikasgassen te vinden?
Antropogene bron van broeikasgas = broeikasgas afkomstig van menselijke
activiteiten zoals de verbranding van fossiele brandstof en, landbouw,
landgebruik, afvalverwerking en industrie
De mens produceert in allerlei processen (industrie, landbouw, energieproductie,
transport ...) CO₂, methaan, lachgas, enz. Overal in de wereld worden broeikasgassen
uitgestoten. De uitstoot is het hoogste in de VS en China. In de meeste Afrikaanse landen
ligt de uitstoot een stuk lager dan in de rest van de wereld. Rijkere landen zorgen door
hun grote vraag naar consumptiegoederen voor een hogere uitstoot van broeikasgassen
in producerende landen.
Met het akkoord van Parijs, afgesloten op 12 december 2015, zijn 195 landen
overeengekomen dat de globale temperatuurstijging beperkt moet blijven tot ruim onder
2 °C, als het enigszins kan zelfs tot 1,5 °C in vergelijking met het pre-industriële niveau.
Op de VN-top in Glasgow bevestigden 197 landen het doel van 1,5 °C. Hoe groot de
impact precies is, is nog onzeker, maar wetenschappers vermoeden dat de impact van de
mens op de koolstofkringloop groter is dan gedacht. Door fossiele brandstof en te
verbranden, landgebruik te veranderen en kalksteen te gebruiken om beton te maken,
komen aanzienlijke hoeveelheden koolstof in de atmosfeer terecht en in de oceanen. Uit
een klimaatupdate van de Wereld Meteorologische Organisatie in 2022 blijkt dat de kans
steeds groter wordt dat de aarde nog vóór 2027 al 1,5 °C graad warmer zal zijn. Die kans
wordt in 2022 ingeschat op 48%, terwijl men er de jaren voordien nog van uitging dat die
kans klein was.
Koolstofdioxide
- Verbranden fossiele brandstoffen
- Productie cement
- Ontbossing
- Bodemdegradatie
Methaan
- Uitstoten tijdens productie en het transport van oliegas en steenkool
- Landbouw
1Het klimaat verandert
Vraag 1: Waarom is de mens de oorzaak van de huidige klimaatverandering?
Vier belangrijkste natuurlijke broeikasgassen.
Waterdamp (H₂O), koolstofdioxide (CO₂), methaan (CH₄), lachgas (N₂O)
Het weer is de toestand van de atmosfeer op een bepaalde plaats en een
bepaald moment. Het wordt bepaald door land, oceanen en ijskappen. Het
klimaat is het gemiddelde van de weersomstandigheden in een bepaald gebied,
over een periode van 30 tot 40 jaar.
Zie filmpje
Black carbon heeft grotere impact op klimaatverandering dan eerder gedacht. Bij het verbranden van fossiele
brandstof en komen roetdeeltjes vrij, black carbon of dieselroet genoemd. Roetdeeltjes blijven enkele dagen
tot weken in de atmosfeer. De meeste roetdeeltjes hebben een koelend effect doordat ze meer reflectie
veroorzaken. Onderzoek wijst uit dat zwarte roetdeeltjes net minder reflectie van zonlicht toelaten en op die
manier opwarming in de hand werken. Enkel CO₂ en methaan hebben een grotere impact dan black carbon.
Wanneer zwarte roetdeeltjes op ijs neervallen, versnellen ze het smelten ervan. Daarnaast veranderen
roetdeeltjes de vorming, ontwikkeling en kenmerken van wolken. Roetdeeltjes gaan verschillende soorten
bindingen aan in de atmosfeer waardoor wolkenvorming beïnvloed wordt. In sommige gevallen blijven er
weinig lage wolken over waardoor er meer kortgolvige straling van de zon de aarde bereikt. In andere gevallen
worden dikkere wolken gevormd die minder doorgankelijk zijn voor de langgolvige straling van de aarde,
waardoor de warmte bij de aarde blijft. Samen veroorzaken ze een opwarming van 0,4 tot 0,5 °C. Als een
De mens zorgt voor een toename van broeikasgassen (CO₂, N₂O, methaan …) in de atmosfeer, wat het
gevolg hiervan versnelt de waterkringloop en neemt de neerslag globaal toe (hogere temperatuur -> meer
broeikaseffect versterkt. Wanneer er meer broeikasgassen in de atmosfeer aanwezig zijn, blijft er meer door
de aarde uitgestraalde warmte in de atmosfeer en wordt meer warmte naar de aarde terug gestraald.
Hierdoor komt er meer waterdamp in de atmosfeer wat het effect versterkt. Daarnaast veroorzaakt de mens
de uitstoot van roetdeeltjes (black carbon) die zonlicht absorberen en wolkenvorming beïnvloeden. Het effect
hiervan is dat de temperatuur wereldwijd toeneemt.
, Natuurlijke bronne van broeikasgassen
- Verdamping ( waterdamp)
- Vulkanen ( koolstofdioxide )
- Moerassen (CH4)
- Aademhaling ( CO2)
- Vertering ( CH4)
- Prossesen in de bodem ( N2O)
Vraag 2: Waar zijn de antropogene bronnen van broeikasgassen te vinden?
Antropogene bron van broeikasgas = broeikasgas afkomstig van menselijke
activiteiten zoals de verbranding van fossiele brandstof en, landbouw,
landgebruik, afvalverwerking en industrie
De mens produceert in allerlei processen (industrie, landbouw, energieproductie,
transport ...) CO₂, methaan, lachgas, enz. Overal in de wereld worden broeikasgassen
uitgestoten. De uitstoot is het hoogste in de VS en China. In de meeste Afrikaanse landen
ligt de uitstoot een stuk lager dan in de rest van de wereld. Rijkere landen zorgen door
hun grote vraag naar consumptiegoederen voor een hogere uitstoot van broeikasgassen
in producerende landen.
Met het akkoord van Parijs, afgesloten op 12 december 2015, zijn 195 landen
overeengekomen dat de globale temperatuurstijging beperkt moet blijven tot ruim onder
2 °C, als het enigszins kan zelfs tot 1,5 °C in vergelijking met het pre-industriële niveau.
Op de VN-top in Glasgow bevestigden 197 landen het doel van 1,5 °C. Hoe groot de
impact precies is, is nog onzeker, maar wetenschappers vermoeden dat de impact van de
mens op de koolstofkringloop groter is dan gedacht. Door fossiele brandstof en te
verbranden, landgebruik te veranderen en kalksteen te gebruiken om beton te maken,
komen aanzienlijke hoeveelheden koolstof in de atmosfeer terecht en in de oceanen. Uit
een klimaatupdate van de Wereld Meteorologische Organisatie in 2022 blijkt dat de kans
steeds groter wordt dat de aarde nog vóór 2027 al 1,5 °C graad warmer zal zijn. Die kans
wordt in 2022 ingeschat op 48%, terwijl men er de jaren voordien nog van uitging dat die
kans klein was.
Koolstofdioxide
- Verbranden fossiele brandstoffen
- Productie cement
- Ontbossing
- Bodemdegradatie
Methaan
- Uitstoten tijdens productie en het transport van oliegas en steenkool
- Landbouw
