Samenvatting sportkunde Gezond werken 1, fysieke belasting

Bijeenkomst 1, inleiding module en soorten belasting


 Een groot deel v/d tijd wordt besteed aan werk
- Dag: ± 16 uur wakker, waarvan 8 uur aan het werkActiviteiten op het werk en
woon-werk verkeer bepalen in

 grote mate de (in)activiteit van een persoon gedurende de dag
- Beroepswerkzaamheden belangrijk voor gezondheid
- Fysiek, mentaal en sociaal
- Zowel activiteit als inactiviteit kan schadelijk zijn

 Ontwikkelen en uitvoeren van preventieprogramma’s
- Privé en werksituatie
- Leefstijl advies op maat
- Advies t.a.v. bewegen tijdens en naast het werk
- Noodzakelijk om kennis te hebben van verschillende vormen van
- fysieke belasting tijdens het werk
-
Beroepsziekten

• Beroepsziekten zijn aandoeningen die worden
veroorzaakt door werk of arbeidsomstandigheden.
• Beroepsziekten leiden in 70 procent van de
gevallen tot tijdelijke of blijvende
arbeidsongeschiktheid.
• Melden van een beroepsziekte verplicht, maar forse onderrapportage.
• Psychische aandoeningen en aandoeningen van het bewegingsapparaat zijn de meest
gemelde gevallen van beroepsziekte.

 Beroepsziekten zijn verantwoordelijk voor omvangrijke gezondheidsschade en hoge
maatschappelijke kosten.
 Grootste deel schade is vermijdbaar > goede preventie en zorg.
 Door een strikter beleid t.a.v. arbeidsongeschiktheid kan de financiële schade voor
slachtoffers van beroepsziekten aanzienlijk zijn.
 Slachtoffers komen minder snel in aanmerking voor een uitkering (WIA / WAO)
 Beroepsziekten aan het houding- en bewegingsapparaat één v/d belangrijkste
redenen voor verzuim en arbeidsongeschiktheid in NL.
- Komen vooral veel voor in de bouw, ‘landbouw, bosbouw en visserij’,industrie
en ‘vervoer en opslag’.
 Top 3 meest gemelde beroepsziekten bewegingsapparaat 2016:
- RSI van de schouder of bovenarm
- Tenniselleboog
- Chronische aspecifieke lage rugpijn
-

,Fysieke belasting
= belasting van het bewegingsapparaat (spieren, pezen, botten, gewrichten, ligamenten)

Onder belasting
 Fysieke prikkels niet voldoende
 Lichaam past zich aan aan verminderde
belasting
 Ook mogelijk op mentaal vlak (routinewerk of
niet op niveau)
 Gevolg: belastbaarheid neemt af
Overbelasting
 Fysieke prikkels herhaaldelijk sterk
 Lichaam herstelt niet voldoende
 Ook mogelijk op mentaal vlak (‘op tenen lopen’, niveau niet aankunnen)
 Gevolg: belastbaarheid neemt af
Mechanische belasting
 Lokale problematiek
 Belasting tijdens houding en beweging door samenspel van botten, spieren en
gewrichten
Overbelasting: anatomische en fysiologische grenzen overschreden door langdurige arbeid
met enkele lichaamsdelen


Energetische belasting
 Uithoudingsvermogen van het gehele lichaam wordt aangesproken
Overbelasting: anatomische en fysiologische grenzen overschreden door langdurige arbeid
met grote delen van het lichaam.


Statische belasting
 Lichaamsdeel / lichaamsdelen: meer dan 4 seconden zelfde houding ->
drukverhoging spier -> bloedstroom omlaag -> klachten
Dynamische belasting:
 Tijdens arbeid steeds houdingsveranderingen -> verbetering -> bloeddoorstroom ->
vaak positief
NB: vallen beide onder mechanische en energetische belasting
• Mechanisch - statisch/dynamisch

,• Energetisch - statisch/dynamisch
Vormen fysieke belasting
 Tillen en dragen
 Duwen en trekken
 Trillen en schokken
 Statische werkhoudingen
 Repeterende bewegingen
 Energetische belasting


Wettelijke Regels fysieke belasting op het werk?

• Mechanische belasting
• tillen en dragen
• duwen en trekken
• ongunstige houdingen
• repeterende bewegingen
• Energetische belasting




Doelen
 is op de hoogte van de werkwijze en inhoud van de cursus;
 kent de plaats van het thema fysieke belasting in de studie en kan deze onder
woorden brengen;
 is bekend met de gevolgen van te veel of te weinig fysieke belasting op het werk;
 kan in eigen woorden omschrijven welke soorten en vormen fysieke belasting er
bestaan;
 kan in eigen woorden omschrijven wat de gevolgen zijn van fysieke onder- en
overbelasting voor werknemers;
 kan uit een omschrijving van een arbeidssituatie afleiden van welke soorten en
vormen van fysieke belasting er sprake is;
 kan in eigen woorden omschrijven welke wettelijke regels gebonden zijn aan fysieke
belasting op het werk.

(Lees H1 en H7.4 uit Arbeid en gezondheid van Kuiper e.a. )

,Bijeenkomst 2, Model belasting-belastbaarheid en normen


Belasting / Draaglast = Wat van het individu
gevraagd wordt

- factoren -> stress, milieu, werken,
sporten, slechte voeding

Belastbaarheid / Draagkracht = Wat het
individu aankan

- factoren-> beweging, ontspanning,
gezonde voeding

Deze 2 begrippen moeten in evenwicht zijn.

Model belasting-belastbaarheid




Belastende factoren

“De combinatie van fysieke, psychosociale en omgevingsfactoren op het werk”

• Arbeidsinhoud
(bv. het soort van taken dat medewerkers moeten verrichten, de mate van
autonomie)
• Arbeidsomstandigheden
(bv. omgevingsfactoren, lichamelijke belasting tijdens het werk)
• Arbeidsvoorwaarden
(bv. regelingen omtrent loon, arbeidstijden, etc.)
• Arbeidsverhoudingen
(bv. mogelijkheden tot inspraak en medezeggenschap)

, Regelmogelijkheden

“Mogelijkheden van de taakuitvoerder om veranderingen aan te brengen in belastende
factoren”

• Veranderen arbeidsomstandigheden
• Bepalen/veranderen van werkvolgorde
• Gebruik van hulpmiddelen

Belasting verschijnselen

“Alle tijdens arbeid waarneembare indicatoren van belasting en de tijdelijke na-effecten”

• Toename hartslag
• Tijdelijke vermoeidheid
• Geprikkeldheid

Belasting gevolgen

“Na-effecten met een meer permanent karakter”

Zowel positieve als negatieve gevolgen

• Conditieverbetering (positief)
• Meer beroepsvaardigheden (positief)
• Oververmoeidheid (negatief)
• Ziekteverzuim (negatief)

Verwerkingsvermogen

“Concept waarbinnen de werknemer actief reageert op de omgeving en de inzet van beschikbare
capaciteiten aanpast aan de omstandigheden”

Onderscheid in:

• Fysieke aspecten
• Cognitieve aspecten
• Mentale aspecten

En:

• Vaststaande aspecten, bv. geslacht en leeftijd
• Veranderlijke aspecten: bv. vermoeidheid en motivatie