BIOPSYCHOLOGIE
HOORCOLLEGE 1: INLEIDING – FUNCTIONELE INDELING & NEUROANA TOMIE
WAT IS BIOPSYCHOLOGIE
• Bestudeerd de biologische mechanismen van gedrag .
• Invloeden nature/nurture via complexe neurobiologie
o Puur nature: bv oogkleur of bloedgroep
o Puur nurture: muziekstijl
o Tussen nurture en nature: schizofrenie
• Biopsychologie is een beetje de vervaging van biologische en psychologische aspecten
o Waarom hebben we een bepaald karakter
• Aan alle gedragingen zit een biologische oorsprong
• Heel veel pathologie zit tussen je oren omdat er biologische in je hersenen bv: depressie = stoornis
tussen neuronen
10 PRINCIPES VAN HET ZENUWSTELSEL
1. Neuronale circuits zijn de functionele eenheden van het zenuwstelsel
2. Het zenuwstelsel is ingedeeld in een sensorisch (waarnemen) en een motorisch (bewegen) gedeelte
3. Het centraal zenuwstelsel functioneert op meerdere niveaus en is zowel hiërarchisch (in een bepaalde
volgorde/met bepaalde waarden of normen die eerst komen) als parallel (alles tegelijkertijd)
georganiseerd.
4. Veel hersen circuits zijn gekruist (contralateraal) (=is de plaatsaanduiding van een lichaamsonderdeel
dat in vergelijking met een gelijkaardig lichaamsonderdeel aan de andere kant ligt ten opzichte van
een gezamenlijk referentiepunt. Zo ligt de rechterarm contralateraal (aan de andere kant) van de
linkerarm.)
5. Hersenfuncties liggen gelokaliseerd (= op een bepaalde vaste plek in de hersenen) en verspreid (= op
meerdere onderdelen van de hersenen / hebben niet een specifieke plek)
6. De hersenen zijn symmetrisch (linker en rechterkwab doen hetzelfde) en asymmetrisch (= wat aan de
rechterkwab is, is niet aan de linker of omgekeerd)
7. Het zenuwstelsel werkt door de balans tussen excitatie (werkt stimulerend) en inhibitie (werkt
afremmend)
8. De hersenen scheiden de sensorische input voor objectherkenning en –beweging
9. Het zenuwstelsel leidt tot motoriek in een perceptuele wereld die de hersenen construeren
(internalisatie van de werkelijkheid) (we reageren vanuit onze perceptie op de werkelijkheid)
10. Neuroplasticiteit (het blijven ontwikkelen van de brein/nieuwe synapsen(verbindingen) aanmaken) is
het kenmerk van een functionerend zenuwstelsel
11. De hersenen onthouden alle karaktertrekken herinneringen en emoties van een persoon bij. Als een
persoon sterft dan heb je al die dingen vast maar doordat de hersenen mee gestorven zijn kun je er
geen informatie over deze kenmerken uithalen)
ANATOMIE EN FYSIOLOGIE VAN HET ZENUWSTELSEL
FUNCTIONELE INDELING VAN HET ZENUWSTELSEL
, • Afferent zenuwstelsel = stijgend (van receptoren naar hersenen)
o Somatisch = bewust (zintuigen) / lichaamsgevoel en de positie van je lichaam in de ruimte
o Visceraal = onbewust = bloeddruk/ph
• Efferent zenuwstelsel = dalend (van hersenen naar spieren)
o Somatisch = bewuste beweging
o Autonoom = geen bewuste controle
▪ Parasympatisch = zen = ontspannen, rest and digest rust en verteer
▪ (ortho)sympatisch = fight or flight / stress of gevaar
• Dit is het integrerend of het verwerkend deel
• Anatomie indeling:
o Centraal zenuwstelsel
o Perifeer zenuwstelsel (=alles wat aftakt van het centraal zenuwstelsel)
NEUROANATOMIE
MACROANATOMIE VAN HET ZENUWSTELSEL
PERIFEER ZENUWSTELSEL
, • Alles wat blauw is op de bovenstaande tekening = perifeer zenuwstelsel
o Deel dat instaat voor het opvangen en het doorgeven van prikkels
o Ligt minder beschermd tussen de perifere delen van het lichaam
HERSENEN – OF CRANIALE ZENUWEN (12 PAAR)
• algemene functies:
o sensibel (bijv. reukzenuw)– motorisch (bijv. n. oculomotorius) – gemengd (bijv. n. facialis
→ propioreceptoren in de aangezichtsspieren en gelaatsuitdrukkingen
o somatisch (bijv. voor gelaatsuitdrukkingen)– autonoom (n. vagus → regulering
ademhaling )
o Bezenuwen hoofd en hals
o Belangrijke zintuiglijke functie (zicht, gehoor, reuk, smaak)
• Specifieke functies
, o Nervus olfactorius (I)
▪ De n. olfactorius is een zuiver sensorische zenuw verbonden met het cerebrum
(grote hersenen). Ze leiden sensorische informatie van de geursensoren vanuit
de neus doorheen de schedelbasis (meer bepaald de zeefplaat in het os
ethmoidale) naar de reukcentra in de hersenen.
o Nervus opticus (II)
▪ De n. opticus is een zuiver sensorische zenuw die visuele informatie
transporteert via het chiasma opticum en de thalamus naar de occipitale
hersenkwab.
o Nervus oculomotorius (III)
▪ De n. oculomotorius is één van de 3 craniale zenuwen die de verschillende
(extrinsieke) oogspieren aanstuurt, en zo zorgt voor de bewegingen van het oog.
Verder worden ook de intrinsieke oogspieren aangestuurd, die de iris en de lens
van vorm kunnen doen veranderen, om zo de hoeveelheid licht die het oog
binnenkomt te regelen. Deze zenuw is zuiver motorisch.
o Nervus trochlearis (IV)
▪ De n. trochlearis is één van de 3 craniale zenuwen die de verschillende
(extrinsieke) oogspieren aanstuurt, en zo zorgt voor de bewegingen van het oog.
Deze zenuw is zuiver motorisch.
o Nervus trigeminus (V)
▪ De n. trigeminus is een gemengde zenuw. Het sensorisch gedeelte geleidt
sensorische (tactiele) informatie van het hoofd een aangezicht naar de
hersenen. Het motorisch gedeelte stuurt verschillende kauwspieren aan. Deze
zenuw bestaat uit 3 takken (vandaar de naam); de n. ophtalmicus (sensorische
info vanuit het bovenste deel van het aangezicht), de n. maxillaris9 (sensorische
info vanuit het middelste deel van het aangezicht) en de n. mandibularis
(sensorische info vanuit het onderste deel van het aangezicht en motorische info
naar de kauwspieren).
o Nervus abducens (VI)
HOORCOLLEGE 1: INLEIDING – FUNCTIONELE INDELING & NEUROANA TOMIE
WAT IS BIOPSYCHOLOGIE
• Bestudeerd de biologische mechanismen van gedrag .
• Invloeden nature/nurture via complexe neurobiologie
o Puur nature: bv oogkleur of bloedgroep
o Puur nurture: muziekstijl
o Tussen nurture en nature: schizofrenie
• Biopsychologie is een beetje de vervaging van biologische en psychologische aspecten
o Waarom hebben we een bepaald karakter
• Aan alle gedragingen zit een biologische oorsprong
• Heel veel pathologie zit tussen je oren omdat er biologische in je hersenen bv: depressie = stoornis
tussen neuronen
10 PRINCIPES VAN HET ZENUWSTELSEL
1. Neuronale circuits zijn de functionele eenheden van het zenuwstelsel
2. Het zenuwstelsel is ingedeeld in een sensorisch (waarnemen) en een motorisch (bewegen) gedeelte
3. Het centraal zenuwstelsel functioneert op meerdere niveaus en is zowel hiërarchisch (in een bepaalde
volgorde/met bepaalde waarden of normen die eerst komen) als parallel (alles tegelijkertijd)
georganiseerd.
4. Veel hersen circuits zijn gekruist (contralateraal) (=is de plaatsaanduiding van een lichaamsonderdeel
dat in vergelijking met een gelijkaardig lichaamsonderdeel aan de andere kant ligt ten opzichte van
een gezamenlijk referentiepunt. Zo ligt de rechterarm contralateraal (aan de andere kant) van de
linkerarm.)
5. Hersenfuncties liggen gelokaliseerd (= op een bepaalde vaste plek in de hersenen) en verspreid (= op
meerdere onderdelen van de hersenen / hebben niet een specifieke plek)
6. De hersenen zijn symmetrisch (linker en rechterkwab doen hetzelfde) en asymmetrisch (= wat aan de
rechterkwab is, is niet aan de linker of omgekeerd)
7. Het zenuwstelsel werkt door de balans tussen excitatie (werkt stimulerend) en inhibitie (werkt
afremmend)
8. De hersenen scheiden de sensorische input voor objectherkenning en –beweging
9. Het zenuwstelsel leidt tot motoriek in een perceptuele wereld die de hersenen construeren
(internalisatie van de werkelijkheid) (we reageren vanuit onze perceptie op de werkelijkheid)
10. Neuroplasticiteit (het blijven ontwikkelen van de brein/nieuwe synapsen(verbindingen) aanmaken) is
het kenmerk van een functionerend zenuwstelsel
11. De hersenen onthouden alle karaktertrekken herinneringen en emoties van een persoon bij. Als een
persoon sterft dan heb je al die dingen vast maar doordat de hersenen mee gestorven zijn kun je er
geen informatie over deze kenmerken uithalen)
ANATOMIE EN FYSIOLOGIE VAN HET ZENUWSTELSEL
FUNCTIONELE INDELING VAN HET ZENUWSTELSEL
, • Afferent zenuwstelsel = stijgend (van receptoren naar hersenen)
o Somatisch = bewust (zintuigen) / lichaamsgevoel en de positie van je lichaam in de ruimte
o Visceraal = onbewust = bloeddruk/ph
• Efferent zenuwstelsel = dalend (van hersenen naar spieren)
o Somatisch = bewuste beweging
o Autonoom = geen bewuste controle
▪ Parasympatisch = zen = ontspannen, rest and digest rust en verteer
▪ (ortho)sympatisch = fight or flight / stress of gevaar
• Dit is het integrerend of het verwerkend deel
• Anatomie indeling:
o Centraal zenuwstelsel
o Perifeer zenuwstelsel (=alles wat aftakt van het centraal zenuwstelsel)
NEUROANATOMIE
MACROANATOMIE VAN HET ZENUWSTELSEL
PERIFEER ZENUWSTELSEL
, • Alles wat blauw is op de bovenstaande tekening = perifeer zenuwstelsel
o Deel dat instaat voor het opvangen en het doorgeven van prikkels
o Ligt minder beschermd tussen de perifere delen van het lichaam
HERSENEN – OF CRANIALE ZENUWEN (12 PAAR)
• algemene functies:
o sensibel (bijv. reukzenuw)– motorisch (bijv. n. oculomotorius) – gemengd (bijv. n. facialis
→ propioreceptoren in de aangezichtsspieren en gelaatsuitdrukkingen
o somatisch (bijv. voor gelaatsuitdrukkingen)– autonoom (n. vagus → regulering
ademhaling )
o Bezenuwen hoofd en hals
o Belangrijke zintuiglijke functie (zicht, gehoor, reuk, smaak)
• Specifieke functies
, o Nervus olfactorius (I)
▪ De n. olfactorius is een zuiver sensorische zenuw verbonden met het cerebrum
(grote hersenen). Ze leiden sensorische informatie van de geursensoren vanuit
de neus doorheen de schedelbasis (meer bepaald de zeefplaat in het os
ethmoidale) naar de reukcentra in de hersenen.
o Nervus opticus (II)
▪ De n. opticus is een zuiver sensorische zenuw die visuele informatie
transporteert via het chiasma opticum en de thalamus naar de occipitale
hersenkwab.
o Nervus oculomotorius (III)
▪ De n. oculomotorius is één van de 3 craniale zenuwen die de verschillende
(extrinsieke) oogspieren aanstuurt, en zo zorgt voor de bewegingen van het oog.
Verder worden ook de intrinsieke oogspieren aangestuurd, die de iris en de lens
van vorm kunnen doen veranderen, om zo de hoeveelheid licht die het oog
binnenkomt te regelen. Deze zenuw is zuiver motorisch.
o Nervus trochlearis (IV)
▪ De n. trochlearis is één van de 3 craniale zenuwen die de verschillende
(extrinsieke) oogspieren aanstuurt, en zo zorgt voor de bewegingen van het oog.
Deze zenuw is zuiver motorisch.
o Nervus trigeminus (V)
▪ De n. trigeminus is een gemengde zenuw. Het sensorisch gedeelte geleidt
sensorische (tactiele) informatie van het hoofd een aangezicht naar de
hersenen. Het motorisch gedeelte stuurt verschillende kauwspieren aan. Deze
zenuw bestaat uit 3 takken (vandaar de naam); de n. ophtalmicus (sensorische
info vanuit het bovenste deel van het aangezicht), de n. maxillaris9 (sensorische
info vanuit het middelste deel van het aangezicht) en de n. mandibularis
(sensorische info vanuit het onderste deel van het aangezicht en motorische info
naar de kauwspieren).
o Nervus abducens (VI)
