Denk- en verklaringsmodellen in de psychiatrie:
- Ontstaan van psychiatrische stoornissen:
Predisponerende factoren:
o Bepaalde kwetsbaarheid van te voren, die predisponerend is geweest
waardoor iemand makkelijk een psychiatrische aandoening ontwikkeld dan
een ander. Lichamelijke aandoeningen of aanleg.
Luxerende factoren:
o Dingen die zijn gebeurd, situaties die zijn geweest die speelden op het
moment dat iemand een psychiatrische aandoening heeft gekregen.
Maatschappelijke ontwikkelingen, gebeurtenissen, omstandigheden,
voorgeschiedenis, traumatische ervaringen.
Onderhoudende factoren:
o Factoren die belemmerend werken waardoor herstel niet goed op gang
komt. Maatschappelijke ontwikkelingen, gebeurtenissen, omstandigheden,
voorgeschiedenis, traumatische ervaringen.
- Bio psychosociaal model:
Dit model gaat ervan uit dat er verschillende factoren zijn:
o Biologische invalshoek:
Alle factoren die vanuit de biologische kant een rol spelen. Denk
bijvoorbeeld aan aanleg, hersenziekte, schildklieraandoening.
Brein, neurotransmitters, psychofarmaca. Wordt behandeld door
een arts.
o Psychologische invalshoek:
Gaat over factoren die in psychologische zin van invloed zijn. Hoe
gedraagt iemand zich, hoe gaat iemand ermee om als er problemen
zijn.
Psychotherapie zoals gedragstherapie, cognitieve therapie. Wordt
behandeld door een psycholoog.
o Sociologische invalshoek:
Gaat over de inbedding in de maatschappij. Hoe groot is het sociaal
steunsysteem, is er werk, is er dagbesteding.
Uit de richting, in de maatschappij.
- Stress kwetsbaarheid model:
Dit model is ontwikkeld bij mensen met een psychose en wordt daar ook veel
gebruikt. Het gaat er van uit dat er al een basale kwetsbaarheid is voor een psychose
en op het moment dat er dan een ‘trigger’ ontstaat, wat dus een luxerende factor is.
Dan kan dat leiden tot een psychotische decompensatie als iemand daar op een
gebrekkige manier mee om kan gaan (gebrekkige coping vaardigheden).
Op het moment dat de draaglast groter wordt dan de draagkracht zie je een
onbalans ontstaan. En dat is het moment waarop iemand dan psychotisch kan
decompenseren.
1