Paragraaf 1.1 De Nederlandse staatsinrichting nu
Nederland is een monarchie (koninkrijk), een democratie en een rechtsstaat
In Nederland hebben we de wetgevende macht (kabinet en parlement), de uitvoerende
macht (kabinet) en de rechterlijke macht (Rechters, Justitie)
De Tweede Kamer en de Eerste Kamer hebben controlerende en wetgevende
bevoegdheden.
Na de verkiezingen voor de Tweede Kamer vormen coalitiepartijen een regering die de
andere partijen worden dan de oppositie.
In de grondwet staan klassieke grondrechten, zoals vrijheid van godsdienst en van
meningsuiting, discriminatie is verboden, drukpers, media, vereniging en vergadering en
vrijheid van onderwijs en sociale grondrechten, zoals recht op bestaanszekerheid, onderwijs,
gezondheidszorg, woongelegenheid, bewoonbaarheid, rechtsbijstand.
Nederland is een koninkrijk. Dat betekent dat we een erfelijk staatshoofd hebben en een
koning. Veel landen hebben geen erfelijk staatshoofd, dat noem je dan een republiek.
Vroeger had de koning alle macht maar dat is allang niet meer zo want Nederland is nu een
parlementaire democratie. Dat betekent dat het volk regeert. Het volk bestuurt niet zelf maar
door de regering. Maar de regering is wel afhankelijk van het parlement.
Omdat de regering niet zonder steun van het parlement kan regeren, is Nederland een
parlementaire democratie. Landen met een alleenheerser worden een dictatuur genoemd.
Burgers hebben grondrechten: Alle Nederlanders hebben dezelfde grondrechten maar ze
moeten zich wel aan de wet houden.
Nederland is een rechtsstaat. Rechters beoordelen of de wet wordt overtreden. Als dat
gebeurt kunnen ze straf opleggen. Bij conflicten tussen burgers en overheid beslist de
rechter wie gelijk heeft.
Drie belangrijke machten.
Rechterlijke macht (Rechters)
Wetgevende macht (bevoegd om wetten te maken)
Uitvoerende macht ( Regering)
Deze machtenscheiding is een belangrijk principe van de democratische rechtsstaat. Het
voorkomt machtsmisbruik.
Het Nederlandse parlement heet : Staten-Generaal.
, Rechten van beide kamers:
Wetgevende bevoegdheden
Recht van amendement: Wetsvoorstellen wijzigen
Recht van initiatief: Wetsvoorstellen indienen
Recht van Budget: Uitgaven van de regering blokkeren
Controlerende bevoegdheden
Recht van interpellatie: Kabinetslid ter verantwoording roepen
Recht van enquête: Gebeurtenissen grondig onderzoeken
Begrippen 1.1 :
Monarchie: land met een erfelijk staatshoofd, bijvoorbeeld koning
Koninkrijk: monarchie met een koning
Staatshoofd: iemand die in een staat het hoogste gezag vertegenwoordigt
Republiek: staat zonder erfelijk staatshoofd
Democratie: land waarin het volk de regeerders kiest
Parlement: volksvertegenwoordiging
Eerste Kamer: door de Provinciale Staten gekozen Nederlandse volksvertegenwoordiging
Tweede Kamer: direct gekozen Nederlands volksvertegenwoordiging
Parlementaire democratie: politiek systeem waarin de met algemeen kiesrecht gekozen
volksvertegenwoordiging het laatste woord heeft
Dictatuur: land waarin één persoon of partij alle macht heeft
Constitutionele monarchie: koninkrijk met een grondwet
Grondwet: wet waarin de belangrijkste rechten staan en de regels voor het bestuur van een
land
Grondrechten: rechten die in de grondwet staan
Rechtsstaat: land waarin alle burgers en de overheid zich moeten houden aan de wet
Onafhankelijke rechtspraak: rechters zijn van niemand anders afhankelijk, maar moeten
zich alleen baseren op de wet
Rechterlijke macht: de rechters en officieren van justitie
Wetgevende macht: het parlement
Uitvoerende macht: de regering
Nederland is een monarchie (koninkrijk), een democratie en een rechtsstaat
In Nederland hebben we de wetgevende macht (kabinet en parlement), de uitvoerende
macht (kabinet) en de rechterlijke macht (Rechters, Justitie)
De Tweede Kamer en de Eerste Kamer hebben controlerende en wetgevende
bevoegdheden.
Na de verkiezingen voor de Tweede Kamer vormen coalitiepartijen een regering die de
andere partijen worden dan de oppositie.
In de grondwet staan klassieke grondrechten, zoals vrijheid van godsdienst en van
meningsuiting, discriminatie is verboden, drukpers, media, vereniging en vergadering en
vrijheid van onderwijs en sociale grondrechten, zoals recht op bestaanszekerheid, onderwijs,
gezondheidszorg, woongelegenheid, bewoonbaarheid, rechtsbijstand.
Nederland is een koninkrijk. Dat betekent dat we een erfelijk staatshoofd hebben en een
koning. Veel landen hebben geen erfelijk staatshoofd, dat noem je dan een republiek.
Vroeger had de koning alle macht maar dat is allang niet meer zo want Nederland is nu een
parlementaire democratie. Dat betekent dat het volk regeert. Het volk bestuurt niet zelf maar
door de regering. Maar de regering is wel afhankelijk van het parlement.
Omdat de regering niet zonder steun van het parlement kan regeren, is Nederland een
parlementaire democratie. Landen met een alleenheerser worden een dictatuur genoemd.
Burgers hebben grondrechten: Alle Nederlanders hebben dezelfde grondrechten maar ze
moeten zich wel aan de wet houden.
Nederland is een rechtsstaat. Rechters beoordelen of de wet wordt overtreden. Als dat
gebeurt kunnen ze straf opleggen. Bij conflicten tussen burgers en overheid beslist de
rechter wie gelijk heeft.
Drie belangrijke machten.
Rechterlijke macht (Rechters)
Wetgevende macht (bevoegd om wetten te maken)
Uitvoerende macht ( Regering)
Deze machtenscheiding is een belangrijk principe van de democratische rechtsstaat. Het
voorkomt machtsmisbruik.
Het Nederlandse parlement heet : Staten-Generaal.
, Rechten van beide kamers:
Wetgevende bevoegdheden
Recht van amendement: Wetsvoorstellen wijzigen
Recht van initiatief: Wetsvoorstellen indienen
Recht van Budget: Uitgaven van de regering blokkeren
Controlerende bevoegdheden
Recht van interpellatie: Kabinetslid ter verantwoording roepen
Recht van enquête: Gebeurtenissen grondig onderzoeken
Begrippen 1.1 :
Monarchie: land met een erfelijk staatshoofd, bijvoorbeeld koning
Koninkrijk: monarchie met een koning
Staatshoofd: iemand die in een staat het hoogste gezag vertegenwoordigt
Republiek: staat zonder erfelijk staatshoofd
Democratie: land waarin het volk de regeerders kiest
Parlement: volksvertegenwoordiging
Eerste Kamer: door de Provinciale Staten gekozen Nederlandse volksvertegenwoordiging
Tweede Kamer: direct gekozen Nederlands volksvertegenwoordiging
Parlementaire democratie: politiek systeem waarin de met algemeen kiesrecht gekozen
volksvertegenwoordiging het laatste woord heeft
Dictatuur: land waarin één persoon of partij alle macht heeft
Constitutionele monarchie: koninkrijk met een grondwet
Grondwet: wet waarin de belangrijkste rechten staan en de regels voor het bestuur van een
land
Grondrechten: rechten die in de grondwet staan
Rechtsstaat: land waarin alle burgers en de overheid zich moeten houden aan de wet
Onafhankelijke rechtspraak: rechters zijn van niemand anders afhankelijk, maar moeten
zich alleen baseren op de wet
Rechterlijke macht: de rechters en officieren van justitie
Wetgevende macht: het parlement
Uitvoerende macht: de regering
