Samenvatting
POLITIEK EN
GESCHIEDENIS
VAN BELGIË 2
Lieff Mart
2023-2024
, 1) Uitleg bij enkele termen.
- Herhaling vorig jaar – relatie Joden en de rest
o Antijudaisme was er al in oud Egypte – lang voor geboorte Jezus
Egyptenaren wilden dat Joden zich zouden aanpassen aan dominante
cultuur van Egyptenaren -- zij weigerden –> constante in geschiedenis
Joden staan er telkens opnieuw op om hun eigen cultuur, geloof (en
land) te behouden
o Pogingen om Joden te bekeren tot andere cultuur en andere religie
herhaalt zich na Egyptenaren met Katholieken
2) De verschilpunten tussen de Joden en de christenen.
- Verhouding Joden en Christenen
o Andere Messias
o zelfde God van Oude Testament
o groot verschil Christenen ook Nieuw Testament -- > verhaal v
Christus (van apostelen (oa Paulus))
o Christelijke leer apocalyps einde van de wereld (voorspelling
ondergang) Jezus als Messias (=de verlosser) zal terugkeren op
aarde en zal ons verlossen van het einde van de wereld
Joden geloven niet in Jezus als messias
o Jodendom : God zal leiden naar beloofd land al start bij uittocht
uit Egypte zal leiden tot oprichting eigen land
o Christenen : Joden zijn de moordenaars van Christus en daardoor zijn
de Joden vervloekt
Die beschuldiging pas ingetrokken in 1960 tijdens 2de
Vaticaans Concilie
Joden=godsmoordenaars complottheorie
Sint-michielskathedraal in BXL
o hier katholieken begraven
o Speciale gelegenheden – koninklijke familie gaat
naar deze kathedraal – dus ook zekere politieke
functie
o Mooie glasramen : hier zie je oa een Jood met
een speer een hostie doorspiest lichaam van
Christus vermoord verwijst n gebeurtenis
15de eeuw -- sommigen beschuldigd hostie te
doorspiesen en hadden bloed zien liggen die
mensen werden verbrand
3) Het antisemitisme van de Late Middeleeuwen.
- Vanaf wanneer Christendom dominante religie in Romeinse Rijk
o Va 4de eeuw – keizer Augustinus alleen Christendom toegelaten
en dominante
o Willen dat Joden zich bekeren en dwingen maar Joden weigeren
en houden eigen religie, territorium, cultuur
1
, o Buitensluiten en discrimeren van Joden via Concilie van Latheranen
begin 13de eeuw (1215) begin van religieus antisemitisme
Jodenhaat sterk opgewekt
o Vb Joden mogen niet studeren aan Katholieke universiteiten, geen
landbouw bewerken, geen functies in openbaar ambt (rechter,
politicus,…) , moesten in bepaalde wijken wonen
o Gevolg: Joden specialiseren zich in bepaalde functies: commercieel
en artistiek bankwezen (uitlenen geld) zaken doen met
katholieke kerk zekere jaloezie tov Joden (geldwolven, gierigaards,
uitbuiters,…) heel sterke wij—zij polarisatie (verwijdering ts
vijandige gezinde groepen waarbij ene groep de andere niet goed
kent en dus ook niet bemint en veronderstellingen en stereotypen
zich ontwikkelen tov andere groep)
o Complottheorieën zwarte pest (zie vorig jaar)
o mechanisme vanaf discrimenerende maatregelen leidt tot haat
later tot geweld toen al haat predikers tov Joden : mensen
opjutten om geweld te gebruiken
o Joden in schilderijen met puisten, grote neuzen,… geportreteerd
4) Het antisemitisme in de Moderne Tijden
- Midden 17de eeuw
- Reconquista = periode 1492 katholiek koningskoppel (albrecht en
isabella) Noord-Sp in handen, maar Zuiden niet
o Vorsten worden steeds absoluter en willen staten creëren en
centraliseren
o Willen spanje en Portugal volledig in handen en 1 staat te maken en
geregeerd vanuit Madrid
o Spanje moet ook volledig katholiek worden enige toegelaten
religie
o Zuiden Sevilla, Granada, … leefden toen Christenen,
Mohamedanen en Joden samen in vrede dialoog ts de groepen
o Koningskoppel geeft keuze: bekeren tot katholicisme of je moet
verdwijnen ( = vermoord) golf v moorden en slachtingen
o Joden en Mohamedanen vluchten grotendeels
Mohamedanen vluchten n N-Afr (Marokko, Algerije, Tunesie,
… ) probleem: grond vnl woestijn en willen dat bewerkbaar
maken duurde veel te lang piraterij en handelsvloten
overvallen als oplossing (ts Europa, afrika, azie)
Zo voldoende inkomsten
- Joden vluchten naar Europese steden en vestigen zich in
vestigingen waar al Joden waren (200 000) sefardische
Joden naar Amsterdam, Antwerpen, Londen, … impact
in die steden
o Chassidsiche Joden – strenge Orhtodoxe Joden –
volgen regels van Thora strikt
Vb geen hand geven aan vrouw, …
2
, o sefardische Joden – meer wereldse joden
Bedreven handel en kwamen oa uit die steden als Sevilla –
toleranter en wereldser
Ook Joden die naar kolonies gaan van landen – vb Suriname
o In die steden nemen ze dan belangrijke functies in
Specialiseren zich in alles wat verplaatsbaar is
diamantsector, geldsector, uitgeverijwereld (vb Bezige Bij),
platenlabels (vb Jazzscene)
5) De Joden in België in de 19de eeuw
- Ontstaan Belgie 1830 -- > 1831Belgische grondwet – heel liberaal
o Vrijheid van godsdienst en vrijheid van eredienst – Godsdiensten
konden dus ook erkend worden door de staat gebeurt snel voor
Kahtolicisme vrij snel ook Jodendom – dus joden bouwen
synagogen en konden dus ook subsidies krijgen
o Gevolg van verlichtingsdenken -- > zorgt voor grotere tolerantie tov
Joden gaan opnieuw belangrijke posities innemen (ook politiek en
wetenschappelijk)
- Joden konden vrij bewegen, handelen, posities innemen,… in de hele 19de
eeuw
Intermezzo : De Loges
a) Ontstaan en doel van de loges.
- Wanneer? 1e helft 19de eeuw
- Waarom in lessenpakket? Door nazi’s joden beschuldigd dat Joden hier deel
van uit maken en plannen smeden tegen Europa
o Late ME gilden (beroep) oa ook van metselaars – naam
vrijmetselaars komt ook van die periode maar niet zelfde !!
o Nu in Gent – huizen (vnl art nouveau) met vrijmetselaars logo op
- Ontstaat 1717 – Grand Lodge London
- Doel: plaats creëren waar mensen met verschillende geloofsovertuigingen
elkaar in volle vrijheid konden onmoeten
o Streven naar broederschappen (vandaar naam ‘broeders’)
- Context : 1550 - 1650 periode godsdienstoorlogen toonden aan dat
mensen met verschillende overtuigen oorlog voeren met elkaar
o Ook burgeroorlogen
- Loges wilden dus verzamelplaats waar men streeft naar verzoening en
broederschap zoeken naar wat mensen bindt en niet wat hen scheidt of
in conflict brengt zoektocht naar verbinding
o 2 gevolgen:
Toegankelijk voor verschillende geloofsovertuigingen
Niet mengen in politieke of maatschappelijke discussies
leden streven geen impact na == niet bedoeling
3
POLITIEK EN
GESCHIEDENIS
VAN BELGIË 2
Lieff Mart
2023-2024
, 1) Uitleg bij enkele termen.
- Herhaling vorig jaar – relatie Joden en de rest
o Antijudaisme was er al in oud Egypte – lang voor geboorte Jezus
Egyptenaren wilden dat Joden zich zouden aanpassen aan dominante
cultuur van Egyptenaren -- zij weigerden –> constante in geschiedenis
Joden staan er telkens opnieuw op om hun eigen cultuur, geloof (en
land) te behouden
o Pogingen om Joden te bekeren tot andere cultuur en andere religie
herhaalt zich na Egyptenaren met Katholieken
2) De verschilpunten tussen de Joden en de christenen.
- Verhouding Joden en Christenen
o Andere Messias
o zelfde God van Oude Testament
o groot verschil Christenen ook Nieuw Testament -- > verhaal v
Christus (van apostelen (oa Paulus))
o Christelijke leer apocalyps einde van de wereld (voorspelling
ondergang) Jezus als Messias (=de verlosser) zal terugkeren op
aarde en zal ons verlossen van het einde van de wereld
Joden geloven niet in Jezus als messias
o Jodendom : God zal leiden naar beloofd land al start bij uittocht
uit Egypte zal leiden tot oprichting eigen land
o Christenen : Joden zijn de moordenaars van Christus en daardoor zijn
de Joden vervloekt
Die beschuldiging pas ingetrokken in 1960 tijdens 2de
Vaticaans Concilie
Joden=godsmoordenaars complottheorie
Sint-michielskathedraal in BXL
o hier katholieken begraven
o Speciale gelegenheden – koninklijke familie gaat
naar deze kathedraal – dus ook zekere politieke
functie
o Mooie glasramen : hier zie je oa een Jood met
een speer een hostie doorspiest lichaam van
Christus vermoord verwijst n gebeurtenis
15de eeuw -- sommigen beschuldigd hostie te
doorspiesen en hadden bloed zien liggen die
mensen werden verbrand
3) Het antisemitisme van de Late Middeleeuwen.
- Vanaf wanneer Christendom dominante religie in Romeinse Rijk
o Va 4de eeuw – keizer Augustinus alleen Christendom toegelaten
en dominante
o Willen dat Joden zich bekeren en dwingen maar Joden weigeren
en houden eigen religie, territorium, cultuur
1
, o Buitensluiten en discrimeren van Joden via Concilie van Latheranen
begin 13de eeuw (1215) begin van religieus antisemitisme
Jodenhaat sterk opgewekt
o Vb Joden mogen niet studeren aan Katholieke universiteiten, geen
landbouw bewerken, geen functies in openbaar ambt (rechter,
politicus,…) , moesten in bepaalde wijken wonen
o Gevolg: Joden specialiseren zich in bepaalde functies: commercieel
en artistiek bankwezen (uitlenen geld) zaken doen met
katholieke kerk zekere jaloezie tov Joden (geldwolven, gierigaards,
uitbuiters,…) heel sterke wij—zij polarisatie (verwijdering ts
vijandige gezinde groepen waarbij ene groep de andere niet goed
kent en dus ook niet bemint en veronderstellingen en stereotypen
zich ontwikkelen tov andere groep)
o Complottheorieën zwarte pest (zie vorig jaar)
o mechanisme vanaf discrimenerende maatregelen leidt tot haat
later tot geweld toen al haat predikers tov Joden : mensen
opjutten om geweld te gebruiken
o Joden in schilderijen met puisten, grote neuzen,… geportreteerd
4) Het antisemitisme in de Moderne Tijden
- Midden 17de eeuw
- Reconquista = periode 1492 katholiek koningskoppel (albrecht en
isabella) Noord-Sp in handen, maar Zuiden niet
o Vorsten worden steeds absoluter en willen staten creëren en
centraliseren
o Willen spanje en Portugal volledig in handen en 1 staat te maken en
geregeerd vanuit Madrid
o Spanje moet ook volledig katholiek worden enige toegelaten
religie
o Zuiden Sevilla, Granada, … leefden toen Christenen,
Mohamedanen en Joden samen in vrede dialoog ts de groepen
o Koningskoppel geeft keuze: bekeren tot katholicisme of je moet
verdwijnen ( = vermoord) golf v moorden en slachtingen
o Joden en Mohamedanen vluchten grotendeels
Mohamedanen vluchten n N-Afr (Marokko, Algerije, Tunesie,
… ) probleem: grond vnl woestijn en willen dat bewerkbaar
maken duurde veel te lang piraterij en handelsvloten
overvallen als oplossing (ts Europa, afrika, azie)
Zo voldoende inkomsten
- Joden vluchten naar Europese steden en vestigen zich in
vestigingen waar al Joden waren (200 000) sefardische
Joden naar Amsterdam, Antwerpen, Londen, … impact
in die steden
o Chassidsiche Joden – strenge Orhtodoxe Joden –
volgen regels van Thora strikt
Vb geen hand geven aan vrouw, …
2
, o sefardische Joden – meer wereldse joden
Bedreven handel en kwamen oa uit die steden als Sevilla –
toleranter en wereldser
Ook Joden die naar kolonies gaan van landen – vb Suriname
o In die steden nemen ze dan belangrijke functies in
Specialiseren zich in alles wat verplaatsbaar is
diamantsector, geldsector, uitgeverijwereld (vb Bezige Bij),
platenlabels (vb Jazzscene)
5) De Joden in België in de 19de eeuw
- Ontstaan Belgie 1830 -- > 1831Belgische grondwet – heel liberaal
o Vrijheid van godsdienst en vrijheid van eredienst – Godsdiensten
konden dus ook erkend worden door de staat gebeurt snel voor
Kahtolicisme vrij snel ook Jodendom – dus joden bouwen
synagogen en konden dus ook subsidies krijgen
o Gevolg van verlichtingsdenken -- > zorgt voor grotere tolerantie tov
Joden gaan opnieuw belangrijke posities innemen (ook politiek en
wetenschappelijk)
- Joden konden vrij bewegen, handelen, posities innemen,… in de hele 19de
eeuw
Intermezzo : De Loges
a) Ontstaan en doel van de loges.
- Wanneer? 1e helft 19de eeuw
- Waarom in lessenpakket? Door nazi’s joden beschuldigd dat Joden hier deel
van uit maken en plannen smeden tegen Europa
o Late ME gilden (beroep) oa ook van metselaars – naam
vrijmetselaars komt ook van die periode maar niet zelfde !!
o Nu in Gent – huizen (vnl art nouveau) met vrijmetselaars logo op
- Ontstaat 1717 – Grand Lodge London
- Doel: plaats creëren waar mensen met verschillende geloofsovertuigingen
elkaar in volle vrijheid konden onmoeten
o Streven naar broederschappen (vandaar naam ‘broeders’)
- Context : 1550 - 1650 periode godsdienstoorlogen toonden aan dat
mensen met verschillende overtuigen oorlog voeren met elkaar
o Ook burgeroorlogen
- Loges wilden dus verzamelplaats waar men streeft naar verzoening en
broederschap zoeken naar wat mensen bindt en niet wat hen scheidt of
in conflict brengt zoektocht naar verbinding
o 2 gevolgen:
Toegankelijk voor verschillende geloofsovertuigingen
Niet mengen in politieke of maatschappelijke discussies
leden streven geen impact na == niet bedoeling
3
