2017-
2018
Onderzoeksverslag
Betekenisvol handelen
2017-2018
,Voorwoord
Voor u ligt het onderzoek ‘Betekenisvol handelen’ geschreven voor fase 2a van de opleiding
verkorte deeltijd Pabo aan de Hogeschool Inholland te Den-Haag.
In het afgelopen halfjaar heb ik me bezig gehouden met de ontwikkeling van het jonge kind
en het onderwijs wat past bij kinderen in deze fase.
Ik heb hiervoor stage gelopen op Openbare Daltonschool de X in Den-Haag, in groep 1-2.
Door een negatieve stage ervaring in het vorige semester moest ik aan het begin van mijn
stage mijn zelfvertrouwen terugvinden. Dit is mij, met de ondersteuning van mijn mentor,
goed gelukt. Ik heb genoten van de kleuters, ontdekt dat het werken met kleuters mij op het
lijf geschreven is en weet ik dat ik een goede juf aan het worden ben.
De foto’s in dit verslag zijn enkel bedoeld als bewijs. Het is niet toegestaan deze foto’s aan derden te
laten zien.
1
Thema Betekenisvol handelen
,Inhoudsopgave
Voorwoord ............................................................................................................................. 1
1. Oriëntatiefase .................................................................................................................... 3
1.1 Inleiding ....................................................................................................................... 3
1.2 Hoofdvraag en deelvragen ........................................................................................... 4
2. Vooronderzoek .................................................................................................................. 5
2.1 Literatuuronderzoek ..................................................................................................... 5
2.1.1 Deelvraag 1: Wat kenmerkt het onderwijs aan kleuters ......................................... 5
2.1.2 Deelvraag 2: Op welke manier draagt spel bij aan de ontwikkeling van het jonge
kind? .............................................................................................................................. 7
2.1.3 Deelvraag 3: welke pedagogisch-didactisch vaardigheden heeft een leerkracht
nodig in het werken met het jonge kind? .......................................................................11
2.2 Contextanalyse ...........................................................................................................13
2.2.1 Een beeld van de omgeving bij jonge kinderen .....................................................13
2.2.2 De onderwijsomgeving op mijn praktijkschool .......................................................14
2.2.3 Kijken naar spel ....................................................................................................16
2.3 Conclusie ....................................................................................................................17
2.3.1 Criteria vanuit het literatuuronderzoek ..................................................................17
2.3.2 Criteria vanuit de contextanalyse ..........................................................................18
2.3.3 Bestaande speelleeromgeving verrijken ...............................................................18
2.3.4 Evaluatiecriteria ....................................................................................................18
3. Ontwerpfase .....................................................................................................................19
3.1 Ontwerp ......................................................................................................................19
3.1.1 Welke doelen wil ik met het thema bereiken .........................................................19
3.1.2 Welke inhouden moet je aan de orde stellen om de doelen te bereiken ...............19
3.1.3 Welke activiteiten zijn geschikt om deze doelen te bereiken .................................19
3.2 Planning ......................................................................................................................20
3.3 Verrijken van de hoek .................................................................................................20
4. Conclusie .........................................................................................................................21
4.1 Reflectie op de activiteiten ..........................................................................................21
4.2 Aanbevelingen voor de praktijkschool .........................................................................23
4.3 Conclusie ....................................................................................................................23
Bibliografie ...........................................................................................................................26
Bijlagen ................................................................................................................................27
Bijlage 1: Kijkwijzer ..............................................................................................................
Bijlage 2: observatieschema’s ..............................................................................................
Bijlage 3: Foto’s van de activiteiten. .....................................................................................
2
Thema Betekenisvol handelen
, 1. Oriëntatiefase
1.1 Inleiding
Op 11 september was mijn eerste stagedag op openbare daltonbasisschool de X. De locatie
waar ik stageloop is een kleine basisschool met combinatieklassen, een dependance van de
grote hoofdlocatie. Ik loop op dit moment stage in groep 1/2. De klas bestaat uit 24 kinderen,
16 jongens en 6 meisjes. Op één leerling na zijn alle kinderen in de klas autochtoon, de
autochtone leerling komt uit België. Enkele kinderen in groep 1 zijn net vier jaar geworden en
moeten nog erg wennen. Eén van de kinderen valt op door zijn gedrag. Dit jongetje kan
cognitief goed meekomen, maar heeft moeite met het wachten op zijn beurt, is lichamelijk
erg onrustig en is emotioneel snel uit balans.
Groep 1/2 heeft de beschikking over twee lokalen. Eén van deze lokalen is het speellokaal,
deze wordt gedeeld met groep 2/3. In dit lokaal zijn veel hoeken te vinden, zoals de
bouwhoek en de huishoek. In het ‘leslokaal’ van groep 1/2 zijn veel tafels en stoelen te
vinden. Alle kinderen hebben hun eigen plekje aan 6-persoonstafels. De keuze voor deze
tafels is gemaakt om de kinderen op een rustige manier te kunnen laten eten en drinken.
zijn in het eigen lokaal hoeken gecreëerd; zo is er een boekenhoek, een verfhoek, een
computerhoek en een schrijfhoek. De kinderen kunnen doormiddel van het digikeuzebord
een keuze maken voor een bepaalde activiteit. Het keuzebord houdt bij hoe vaak een kind
voor een bepaalde activiteit gekozen heeft. Wanneer er twee stipjes achter de naam van een
kind verschijnen, moet het kind een andere keuze maken. De kinderen zijn goed op de
hoogte van deze afspraken. In het lokaal zijn veel verschillende materialen te vinden waar
mee gewerkt en gespeeld kan worden.
Wanneer de kinderen ’s ochtends gebracht worden, mogen de ouders nog even mee de klas
in. Het kind start samen met ouder met een activiteit en na enkele minuten vertrekt de ouder
weer uit het lokaal. Op deze manier hebben de ouders zicht op de ontwikkeling van hun kind.
Tijdens de speel/werk momenten zijn de kinderen verdeeld over de twee lokalen. Wat mij
opviel was dat mijn mentor veel in het ‘leslokaal’ te vinden was, waardoor er weinig zicht en
input is in het speellokaal. De kinderen maken doormiddel van het digikeuzebord een keuze
waar ze willen spelen/werken. Dit keuzebord houdt bij hoe vaak een kind al in een bepaalde
hoek gespeeld heeft.
Tijdens het buitenspelen zie ik dat er op het speelplein, buiten de vaste speeltoestellen, geen
speelmateriaal aangeboden wordt. Echter heb ik geen kinderen gezien die zich verveelden
3
Thema Betekenisvol handelen
2018
Onderzoeksverslag
Betekenisvol handelen
2017-2018
,Voorwoord
Voor u ligt het onderzoek ‘Betekenisvol handelen’ geschreven voor fase 2a van de opleiding
verkorte deeltijd Pabo aan de Hogeschool Inholland te Den-Haag.
In het afgelopen halfjaar heb ik me bezig gehouden met de ontwikkeling van het jonge kind
en het onderwijs wat past bij kinderen in deze fase.
Ik heb hiervoor stage gelopen op Openbare Daltonschool de X in Den-Haag, in groep 1-2.
Door een negatieve stage ervaring in het vorige semester moest ik aan het begin van mijn
stage mijn zelfvertrouwen terugvinden. Dit is mij, met de ondersteuning van mijn mentor,
goed gelukt. Ik heb genoten van de kleuters, ontdekt dat het werken met kleuters mij op het
lijf geschreven is en weet ik dat ik een goede juf aan het worden ben.
De foto’s in dit verslag zijn enkel bedoeld als bewijs. Het is niet toegestaan deze foto’s aan derden te
laten zien.
1
Thema Betekenisvol handelen
,Inhoudsopgave
Voorwoord ............................................................................................................................. 1
1. Oriëntatiefase .................................................................................................................... 3
1.1 Inleiding ....................................................................................................................... 3
1.2 Hoofdvraag en deelvragen ........................................................................................... 4
2. Vooronderzoek .................................................................................................................. 5
2.1 Literatuuronderzoek ..................................................................................................... 5
2.1.1 Deelvraag 1: Wat kenmerkt het onderwijs aan kleuters ......................................... 5
2.1.2 Deelvraag 2: Op welke manier draagt spel bij aan de ontwikkeling van het jonge
kind? .............................................................................................................................. 7
2.1.3 Deelvraag 3: welke pedagogisch-didactisch vaardigheden heeft een leerkracht
nodig in het werken met het jonge kind? .......................................................................11
2.2 Contextanalyse ...........................................................................................................13
2.2.1 Een beeld van de omgeving bij jonge kinderen .....................................................13
2.2.2 De onderwijsomgeving op mijn praktijkschool .......................................................14
2.2.3 Kijken naar spel ....................................................................................................16
2.3 Conclusie ....................................................................................................................17
2.3.1 Criteria vanuit het literatuuronderzoek ..................................................................17
2.3.2 Criteria vanuit de contextanalyse ..........................................................................18
2.3.3 Bestaande speelleeromgeving verrijken ...............................................................18
2.3.4 Evaluatiecriteria ....................................................................................................18
3. Ontwerpfase .....................................................................................................................19
3.1 Ontwerp ......................................................................................................................19
3.1.1 Welke doelen wil ik met het thema bereiken .........................................................19
3.1.2 Welke inhouden moet je aan de orde stellen om de doelen te bereiken ...............19
3.1.3 Welke activiteiten zijn geschikt om deze doelen te bereiken .................................19
3.2 Planning ......................................................................................................................20
3.3 Verrijken van de hoek .................................................................................................20
4. Conclusie .........................................................................................................................21
4.1 Reflectie op de activiteiten ..........................................................................................21
4.2 Aanbevelingen voor de praktijkschool .........................................................................23
4.3 Conclusie ....................................................................................................................23
Bibliografie ...........................................................................................................................26
Bijlagen ................................................................................................................................27
Bijlage 1: Kijkwijzer ..............................................................................................................
Bijlage 2: observatieschema’s ..............................................................................................
Bijlage 3: Foto’s van de activiteiten. .....................................................................................
2
Thema Betekenisvol handelen
, 1. Oriëntatiefase
1.1 Inleiding
Op 11 september was mijn eerste stagedag op openbare daltonbasisschool de X. De locatie
waar ik stageloop is een kleine basisschool met combinatieklassen, een dependance van de
grote hoofdlocatie. Ik loop op dit moment stage in groep 1/2. De klas bestaat uit 24 kinderen,
16 jongens en 6 meisjes. Op één leerling na zijn alle kinderen in de klas autochtoon, de
autochtone leerling komt uit België. Enkele kinderen in groep 1 zijn net vier jaar geworden en
moeten nog erg wennen. Eén van de kinderen valt op door zijn gedrag. Dit jongetje kan
cognitief goed meekomen, maar heeft moeite met het wachten op zijn beurt, is lichamelijk
erg onrustig en is emotioneel snel uit balans.
Groep 1/2 heeft de beschikking over twee lokalen. Eén van deze lokalen is het speellokaal,
deze wordt gedeeld met groep 2/3. In dit lokaal zijn veel hoeken te vinden, zoals de
bouwhoek en de huishoek. In het ‘leslokaal’ van groep 1/2 zijn veel tafels en stoelen te
vinden. Alle kinderen hebben hun eigen plekje aan 6-persoonstafels. De keuze voor deze
tafels is gemaakt om de kinderen op een rustige manier te kunnen laten eten en drinken.
zijn in het eigen lokaal hoeken gecreëerd; zo is er een boekenhoek, een verfhoek, een
computerhoek en een schrijfhoek. De kinderen kunnen doormiddel van het digikeuzebord
een keuze maken voor een bepaalde activiteit. Het keuzebord houdt bij hoe vaak een kind
voor een bepaalde activiteit gekozen heeft. Wanneer er twee stipjes achter de naam van een
kind verschijnen, moet het kind een andere keuze maken. De kinderen zijn goed op de
hoogte van deze afspraken. In het lokaal zijn veel verschillende materialen te vinden waar
mee gewerkt en gespeeld kan worden.
Wanneer de kinderen ’s ochtends gebracht worden, mogen de ouders nog even mee de klas
in. Het kind start samen met ouder met een activiteit en na enkele minuten vertrekt de ouder
weer uit het lokaal. Op deze manier hebben de ouders zicht op de ontwikkeling van hun kind.
Tijdens de speel/werk momenten zijn de kinderen verdeeld over de twee lokalen. Wat mij
opviel was dat mijn mentor veel in het ‘leslokaal’ te vinden was, waardoor er weinig zicht en
input is in het speellokaal. De kinderen maken doormiddel van het digikeuzebord een keuze
waar ze willen spelen/werken. Dit keuzebord houdt bij hoe vaak een kind al in een bepaalde
hoek gespeeld heeft.
Tijdens het buitenspelen zie ik dat er op het speelplein, buiten de vaste speeltoestellen, geen
speelmateriaal aangeboden wordt. Echter heb ik geen kinderen gezien die zich verveelden
3
Thema Betekenisvol handelen
