Geschiedenis historische context
Duitsland
1871-1945
Wat betekende de vorming van het Duitse keizerrijk voor het machtsevenwicht tussen de Europese
grootmachten, 1871-1918?
K.a: De industriële revolutie die in de westerse wereld de basis legde voor een industriële
samenleving
K.a: De moderne vorm van imperialisme die verband hield met de industrialisatie.
K.a: De opkomst van de politiek-maatschappelijke stromingen: liberalisme, nationalisme, socialisme,
confessionalisme en feminisme.
K.a: Het voeren van twee wereldoorlogen
K.a: Verwoestingen op niet eerder vertoonde schaal door massavernietigingswapens en de
betrokkenheid van de burgerbevolking bij oorlogvoering.
1. De Duitse eenheid
Tot 1871 bestaat het Duitse rijk uit losse staatjes.
Nationalisme speelt een belangrijke rol.
Er zijn heel veel Duitse nationalisten die gaan streven naar een groot Duits rijk. Dus al die losse
staatjes samenvoegen.
Initiatief om een groot Duits rijk te worden, wordt genomen door de grootste staat van Duitsland
Pruisen
Rijkskanselier van Pruisen: Otto von Bismarck wil één grote Duitse staat.
Otto dacht dat oorlog voeren het enige middel was om dat te doen.
1870: Noorden (Pruisen) en Zuiden van Duitsland apart. Bismarck wil Noorden en Zuiden van
Duitsland herenigen Frans-Duitse Oorlog (1870-1871)
Fransen verklaren Duitsers de oorlog.
Bismarck provoceert Frankrijk. (Er wordt een telegram gelekt)
Noorden en Zuiden van Duitsland gaan samenwerken tegen Frankrijk. Ze verslaan Frankrijk snel.
Redenen:
Betere organisatie
Sterker leger
Franse keizer (napoleon III) geeft zich over, maar de bevolking van Parijs vecht nog door.
Duitsers moeten de bevolking dus nog verslaan en gaan Parijs omsingelen en uithongeren (1871)
Duitsers nemen alleen stuk land in van Frankrijk. Verder krijgen ze niks.
, In Versailles wordt het Duitse keizerrijk uitgeroepen en de koning van Pruisen tot keizer Wilhelm I
gekroond. Bismarck wordt rijkskanselier van het hele Duitse keizerrijk.
Vanaf 1871: Duitsland wordt een grootmacht.
Politiek: Militair: Economie:
Grote staat Groot en modern leger. Snelle industrialisatie.
middenin Europa
Veel spoorlijnen.
met veel inwoners.
2. De alliantiepolitiek van Bismarck
Vanaf 1871 is Duitsland een grootmacht.
Verstoring van het Europese machtsevenwicht
Duitsland wordt omgeven door sterke mogendheden. (Groot-Brittannië, Frankrijk etc.) Die hielden de
Duitsers ook goed in de gaten.
Bismarck wist dat hij deze sterke mogendheden te vriend moest houden. Anders zou het nieuwe
Duitse keizerrijk niet lang bestaan.
Bismarck is tevreden met nieuwe grenzen.
Hij gaf daarmee aan: wij zijn dus niet van plan om nog verder uit te breiden en wij hebben het recht
om te bestaan.
Buitenlandse politiek van Bismarck na 1871 was heel anders dan voor 1871:
Vóór 1871 was zijn buitenlandse politiek oorlog voeren en na 1871 wil hij juist de vrede bewaren en
komt hij met de:
Alliantiepolitiek
Doel: handhaving van het bestaande machtsevenwicht, zodat Duitsland niet aangevallen wordt.
Hoe zorg je ervoor dat dat machtsevenwicht blijft bestaan?
Dat doe je door allianties te sluiten. Oftewel verbonden aan te gaan, dingen te overleggen en praten.
Versterking van de positie van Duitsland.
Handhaven van de vrede.
1884: Conferentie van Berlijn
Bismarck nodigt paar leiders uit om afspraken te maken over verdeling van Afrika om
machtsevenwicht te handhaven. (alliantie sluiten)
Bismarck neemt het heft in handen.
, Doelen Bismarck:
Geen oorlog tussen Europese grootmachten.
Hij wilde wel kolonies voor Duitsland.
Hij creëerde spanning tussen Groot-Brittannië en Frankrijk zodat ze dus niet zich allebei
tegen Duitsland konden keren.
Conferentie van Berlijn kenmerkende aspecten (verplicht voorbeeld)
K.a: moderne vorm van imperialisme die verband hield met de industrialisatie.
K.a: de opkomst van de politiek-matschappelijke stromingen: nationalisme.
3. De Weltpolitik van Wilhelm II
Tijdens Wilhelm I kon Bismarck zijn gang gaan.
1888: troonsbestijging van Keizer Wilhelm II luidt nieuw tijdperk in.
Bismarck: Wilhelm II: Hij
Duitsland is tevreden met bestaande is het niet eens met de
grenzen. alliantiepolitiek. Hij wil dat Duitsland
een belangrijke plaats op het
wereldtoneel krijgt.
Ambities van Wilhelm II gaat samen met:
Sterke groei van Duitse economie
Groeiend militarisme
Groot-Brittannië en Frankrijk en Rusland waren bang van deze ontwikkelingen.
Wilhelm II bedacht de:
Weltpolitik
Buitenlandse politiek gericht op uitbreiding van het Duitse koloniale rijk. (overzees imperialisme)
Engelsen waren hier niet blij mee, want die hadden het grootste koloniale rijk. Wilhelm moest dus
net als Engeland een goede vloot hebben om deze koloniën te veroveren. (oorlogsvloot)
1898: Invoering van de Vlootwet. Verplicht voorbeeld k.a’s:
Begin van systematische opbouw van de Duitse oorlogsvloot.
K.a: De moderne vorm van imperialisme die
verband hield met de industrialisatie.
K.a: de opkomst van de politiek-
Ondanks groei van vloot blijkt Groot-Brittannië te sterk in Afrika. maatschappelijke stromingen: nationalisme
Dat zorgt ervoor dat Wilhelm II zijn Weltpolitik gaat bijstellen: K.a: Het voeren van twee wereldoorlogen
1900: Weltpolitik meer gericht op Europa. (vooral het oosten)
Duitsland
1871-1945
Wat betekende de vorming van het Duitse keizerrijk voor het machtsevenwicht tussen de Europese
grootmachten, 1871-1918?
K.a: De industriële revolutie die in de westerse wereld de basis legde voor een industriële
samenleving
K.a: De moderne vorm van imperialisme die verband hield met de industrialisatie.
K.a: De opkomst van de politiek-maatschappelijke stromingen: liberalisme, nationalisme, socialisme,
confessionalisme en feminisme.
K.a: Het voeren van twee wereldoorlogen
K.a: Verwoestingen op niet eerder vertoonde schaal door massavernietigingswapens en de
betrokkenheid van de burgerbevolking bij oorlogvoering.
1. De Duitse eenheid
Tot 1871 bestaat het Duitse rijk uit losse staatjes.
Nationalisme speelt een belangrijke rol.
Er zijn heel veel Duitse nationalisten die gaan streven naar een groot Duits rijk. Dus al die losse
staatjes samenvoegen.
Initiatief om een groot Duits rijk te worden, wordt genomen door de grootste staat van Duitsland
Pruisen
Rijkskanselier van Pruisen: Otto von Bismarck wil één grote Duitse staat.
Otto dacht dat oorlog voeren het enige middel was om dat te doen.
1870: Noorden (Pruisen) en Zuiden van Duitsland apart. Bismarck wil Noorden en Zuiden van
Duitsland herenigen Frans-Duitse Oorlog (1870-1871)
Fransen verklaren Duitsers de oorlog.
Bismarck provoceert Frankrijk. (Er wordt een telegram gelekt)
Noorden en Zuiden van Duitsland gaan samenwerken tegen Frankrijk. Ze verslaan Frankrijk snel.
Redenen:
Betere organisatie
Sterker leger
Franse keizer (napoleon III) geeft zich over, maar de bevolking van Parijs vecht nog door.
Duitsers moeten de bevolking dus nog verslaan en gaan Parijs omsingelen en uithongeren (1871)
Duitsers nemen alleen stuk land in van Frankrijk. Verder krijgen ze niks.
, In Versailles wordt het Duitse keizerrijk uitgeroepen en de koning van Pruisen tot keizer Wilhelm I
gekroond. Bismarck wordt rijkskanselier van het hele Duitse keizerrijk.
Vanaf 1871: Duitsland wordt een grootmacht.
Politiek: Militair: Economie:
Grote staat Groot en modern leger. Snelle industrialisatie.
middenin Europa
Veel spoorlijnen.
met veel inwoners.
2. De alliantiepolitiek van Bismarck
Vanaf 1871 is Duitsland een grootmacht.
Verstoring van het Europese machtsevenwicht
Duitsland wordt omgeven door sterke mogendheden. (Groot-Brittannië, Frankrijk etc.) Die hielden de
Duitsers ook goed in de gaten.
Bismarck wist dat hij deze sterke mogendheden te vriend moest houden. Anders zou het nieuwe
Duitse keizerrijk niet lang bestaan.
Bismarck is tevreden met nieuwe grenzen.
Hij gaf daarmee aan: wij zijn dus niet van plan om nog verder uit te breiden en wij hebben het recht
om te bestaan.
Buitenlandse politiek van Bismarck na 1871 was heel anders dan voor 1871:
Vóór 1871 was zijn buitenlandse politiek oorlog voeren en na 1871 wil hij juist de vrede bewaren en
komt hij met de:
Alliantiepolitiek
Doel: handhaving van het bestaande machtsevenwicht, zodat Duitsland niet aangevallen wordt.
Hoe zorg je ervoor dat dat machtsevenwicht blijft bestaan?
Dat doe je door allianties te sluiten. Oftewel verbonden aan te gaan, dingen te overleggen en praten.
Versterking van de positie van Duitsland.
Handhaven van de vrede.
1884: Conferentie van Berlijn
Bismarck nodigt paar leiders uit om afspraken te maken over verdeling van Afrika om
machtsevenwicht te handhaven. (alliantie sluiten)
Bismarck neemt het heft in handen.
, Doelen Bismarck:
Geen oorlog tussen Europese grootmachten.
Hij wilde wel kolonies voor Duitsland.
Hij creëerde spanning tussen Groot-Brittannië en Frankrijk zodat ze dus niet zich allebei
tegen Duitsland konden keren.
Conferentie van Berlijn kenmerkende aspecten (verplicht voorbeeld)
K.a: moderne vorm van imperialisme die verband hield met de industrialisatie.
K.a: de opkomst van de politiek-matschappelijke stromingen: nationalisme.
3. De Weltpolitik van Wilhelm II
Tijdens Wilhelm I kon Bismarck zijn gang gaan.
1888: troonsbestijging van Keizer Wilhelm II luidt nieuw tijdperk in.
Bismarck: Wilhelm II: Hij
Duitsland is tevreden met bestaande is het niet eens met de
grenzen. alliantiepolitiek. Hij wil dat Duitsland
een belangrijke plaats op het
wereldtoneel krijgt.
Ambities van Wilhelm II gaat samen met:
Sterke groei van Duitse economie
Groeiend militarisme
Groot-Brittannië en Frankrijk en Rusland waren bang van deze ontwikkelingen.
Wilhelm II bedacht de:
Weltpolitik
Buitenlandse politiek gericht op uitbreiding van het Duitse koloniale rijk. (overzees imperialisme)
Engelsen waren hier niet blij mee, want die hadden het grootste koloniale rijk. Wilhelm moest dus
net als Engeland een goede vloot hebben om deze koloniën te veroveren. (oorlogsvloot)
1898: Invoering van de Vlootwet. Verplicht voorbeeld k.a’s:
Begin van systematische opbouw van de Duitse oorlogsvloot.
K.a: De moderne vorm van imperialisme die
verband hield met de industrialisatie.
K.a: de opkomst van de politiek-
Ondanks groei van vloot blijkt Groot-Brittannië te sterk in Afrika. maatschappelijke stromingen: nationalisme
Dat zorgt ervoor dat Wilhelm II zijn Weltpolitik gaat bijstellen: K.a: Het voeren van twee wereldoorlogen
1900: Weltpolitik meer gericht op Europa. (vooral het oosten)
