Digitale inhoud in het vermogensrecht Samenvatting 2018/2019
Digitale inhoud in het vermogensrecht
Samenvatting
(Volgorde colleges)
1
Rijksuniversiteit Groningen Edwin van der Velde
,Digitale inhoud in het vermogensrecht Samenvatting 2018/2019
Inhoudsopgave
College 1: Inleiding, Digitale inhoud en eigendom ................................................................ 6
A. J.A.T. Fairfield, Owned, Cambridge University press 2017 ........................................................... 6
1. Introduction (Hoofdstuk 1) .......................................................................................................... 6
2. The Death of Property (Hoofdstuk 2) .......................................................................................... 7
2.1 Introductie ............................................................................................................................. 7
2.2 Wat is eigendom? .................................................................................................................. 7
2.3 Tastbaar versus niet-tastbaar: de opkomst van intellectuele eigendom ................................. 8
2.4 Overeenkomsten zonder toestemming................................................................................... 9
3. Jailbreaking Ownership (Hoofdstuk 8)...................................................................................... 10
3.1 Opdracht 1: update eigendomsrechten ter zake van smart en digitale eigendom ................ 10
3.2 Opdracht 2: beperk de reikwijdte van contractuele licenties ............................................... 11
3.3 Opdracht 3: minimale veranderingen in overige wetgeving................................................ 12
3.4 Opdracht 4: bevorder technologische vooruitgang .............................................................. 12
College 2: Software: gebruik en uitputting .......................................................................... 13
A. A.P. Meijboom, ‘Auteursrechtelijke bescherming van software’, in: A.P. Meijboom (red.)
Intellectuele eigendom en ICT, Den Haag: Sdu Uitgevers 2014 p. 55-103. ...................................... 13
2.1 Inleiding................................................................................................................................... 13
2.2 De softwarerichtlijn ................................................................................................................. 13
2.3/2.4 Regeling van de auteurswet en ‘computerprogramma’s’ .................................................. 15
2.5/2.6 De rechthebbende en duur van het auteursrecht ................................................................ 15
2.7 Exclusieve rechten ................................................................................................................... 16
2.8 Persoonlijkheidsrechten........................................................................................................... 17
2.9 Beperkingen op het auteursrecht ............................................................................................. 17
2.11 Strafrecht ............................................................................................................................... 20
College 3: Software: onderhoud, technische bescherming en interoperabiliteit .............. 21
A. H. Struik, P.C. van Schelven & W.A.J. Hoorneman, Softwarerecht, Deventer: Kluwer 2010, p.
183-200; 207-237. ............................................................................................................................. 21
Onderhoud van programmatuur (Hoofdstuk 8) ............................................................................. 21
8.1 Wat is onderhoud? ............................................................................................................... 21
8.2 Onderhoud, eigen gebruik en persoonlijkheidsrechten ....................................................... 22
8.3 Auteursrechtelijke aspecten van onderhoud van software................................................... 22
8.4 Wat zijn softwarefouten? ..................................................................................................... 22
8.5 Contractuele aspecten van softwarefouten .......................................................................... 23
8.6 Afgifte en gebruik van de broncode voor softwareonderhoud ............................................ 23
2
Rijksuniversiteit Groningen Edwin van der Velde
,Digitale inhoud in het vermogensrecht Samenvatting 2018/2019
8.7 Onderhoud van open source software ................................................................................. 23
Interoperabiliteit en reverse engineering (Hoofdstuk 9)................................................................ 24
9.1 Ontstaansgeschiedenis ......................................................................................................... 24
9.2 Wat is reverse engineering?................................................................................................. 25
9.3 Interoperabiliteit .................................................................................................................. 26
9.4 Voorwaarden voor reverse engineering............................................................................... 26
9.5 Beschikbaarheid van interface-specificatie ......................................................................... 27
9.6/9.7 Artikel 9 Berner Conventie en Europese Commissie versus Microsoft ........................ 27
College 4: Gebruiker en andere informatieproducten ........................................................ 28
A. H. Struik, ‘Past de Usedsoft-constructie ook in de Auteursrechtrichtlijn?’ AMI 2014, p. 47-52. . 28
College 5: Aansprakelijkheid en digitale inhoud ................................................................ 30
A. T.F. Walree, ‘De vergoedbare schade bij de verwerking van persoonsgegevens’, WPNR 2017, p.
921-930.............................................................................................................................................. 30
1. Inleiding..................................................................................................................................... 30
2. Schade door inadequate beveiliging van persoonsgegevens ..................................................... 30
3. Schade door oneigenlijk gebruik van persoonsgegevens .......................................................... 31
4. Schade door onjuiste persoonsgegevens ................................................................................... 31
5/6. Vergoedbare schade onder de AVG en conclusie .................................................................. 31
B. B. van Loenen en H.D. Ploeger, ‘Aansprakelijkheid voor open data’, Computerrecht 2018, p.
318-324.............................................................................................................................................. 32
C. R.W. de Bruin, ‘Pokémon Go. Gevangen in eigendom’, Tijdschrift voor Internetrecht 2016, p.
195-199.............................................................................................................................................. 33
College 6: Aansprakelijkheid voor autonoom werkende apparatuur ............................... 35
A. T.F.E. Tjong Tjin Tai en S. Boesten, ‘Aansprakelijkheid, zelfsturende auto’s en andere
zelfsturende objecten’, NJB 2016/496............................................................................................... 35
College 8: Beperking aansprakelijkheid tussenpersonen ................................................... 37
A. G. Dinwoodie, ‘Chapter 1. A comparative analysis of the secondary liability of online service
providers’, in: G. Dinwoodie (red.), The secondary liability of internet service providers, Springer
2017, p. 1-47...................................................................................................................................... 37
1. Definities ................................................................................................................................... 37
2. De opkomst van afgeleide aansprakelijkheidsclaims ................................................................ 38
3. Positieve en negatieve afgeleide aansprakelijkheid................................................................... 38
4. ‘Notice and takedown’ .............................................................................................................. 40
College 9: Maatregelen en filtering tussenpersonen ........................................................... 41
A. G. Dinwoodie, ‘Chapter 1. A comparative analysis of the secondary liability of online service
providers’, in: G. Dinwoodie (red.), The secondary liability of internet service providers, Springer
2017, p. 47-72.................................................................................................................................... 41
5.Verplichtingen ongeacht aansprakelijkheid................................................................................ 41
3
Rijksuniversiteit Groningen Edwin van der Velde
,Digitale inhoud in het vermogensrecht Samenvatting 2018/2019
6. Assimilatie en algemene beginselen .......................................................................................... 42
7. Conclusie ................................................................................................................................... 43
B. D. Visser, ‘trying to understand the article formerly known as ‘13’ (‘AFKA 13’)’, IEF 18347. . 43
College 10: Automatisering: totstandkoming en kwalificatie ............................................ 47
A. T.J. de Graaf en C. Stuurman, ‘4 ICT-contracten’, in: S. van der Hof, A.R. Lodder & G.J.
Zwenne (red.), Recht en Computer, Den Haag: Kluwer 2014, p. 65-92. .......................................... 47
4. ICT-contracten........................................................................................................................... 47
4.1 Inleiding............................................................................................................................... 47
4.2 Totstandkoming en samenhangende overeenkomsten ........................................................ 47
4.3 Aanbestedingsrecht.............................................................................................................. 48
4.4 Kwalificeren en verkleuren ................................................................................................. 49
4.5 Generieke bepalingen .......................................................................................................... 49
4.6 Specifieke contracten........................................................................................................... 49
College 11: Automatiseringscontracten: inhoud en aansprakelijkheid ............................ 51
A. P.H. Blok (red.), Overeenkomsten inzake informatietechnologie, Den Haag: Sdu Uitgevers 2010,
p. 31-79.............................................................................................................................................. 51
Verplichtingen van partijen (Hoofdstuk 3).................................................................................... 51
3.1 Kwalificatie van de automatiseringsovereenkomst ............................................................. 51
3.2 Inhoud van de overeenkomst ............................................................................................... 51
3.3 Algemene voorwaarden ....................................................................................................... 55
3.4 Rechtsgevolgen uit gewoonte en redelijkheid en billijkheid ............................................... 55
3.5 Resultaats- en inspanningsverbintenissen ........................................................................... 55
Rechtsmiddelen bij niet-nakoming (Hoofdstuk 4) ........................................................................ 56
4.1 Nakoming ............................................................................................................................ 56
4.2 Schadevergoeding ............................................................................................................... 56
4.3 Ontbinding ........................................................................................................................... 57
4.4 Dwaling ............................................................................................................................... 57
B. R.P.J.L. Tjittes, Commercieel contractenrecht, Den Haag: Boom juridisch 2018, p. 301-327; p.
384-399.............................................................................................................................................. 57
3. Gezichtspunten bij een redelijke uitleg van commerciële contracten ....................................... 57
8. Contractuele vormgeving van uitleg van commerciële contracten............................................ 60
C. P.G. van der Putt en C.A.M. van der Bunt, ‘Bijzondere zorgplichten van IT-leveranciers’,
Computerrecht 2018/160. .................................................................................................................. 62
1. Introductie ................................................................................................................................. 62
2. Zorgplichten .............................................................................................................................. 62
3/4. De maatman en jurisprudentie ................................................................................................ 63
5/6. Afsluiting: bijzondere zorgplicht voor IT-leveranciers? ........................................................ 65
4
Rijksuniversiteit Groningen Edwin van der Velde
,Digitale inhoud in het vermogensrecht Samenvatting 2018/2019
College 12: Automatiseringscontracten: cloud en continuïteit .......................................... 66
A. K. Daniels en P. Kits, ‘Contracteren in de cloud – ken uw risico’s’, Contracteren 2015, p. 2-16.
........................................................................................................................................................... 66
1/2. Inleiding, risico’s en aandachtspunten ................................................................................... 66
3/4. Leveranciersperspectief en afnemersperspectief .................................................................... 67
5/6. Europese overheid en toezicht ................................................................................................ 67
7/8. Bespreking belangrijkste risico’s en aandachtspunten en ‘lessons learned’ .......................... 67
B. M. Kool, ‘Continuïteitsoplossingen voor de cloud: faillissement-proof?’ Computerrecht
2018/161, p. 201-207......................................................................................................................... 70
1/2/3. Continuïteit in de cloud; Nebula en ABN AMRO/Berzona ................................................ 70
4/5. Toegepast op softwarelicenties en continuïteitsoplossingen voor de cloud ........................... 70
6. De positie van de licentienemer in de continuïteitsoplossing.................................................... 71
7. Continuïteitsoplossing in het licht van de actio pauliana .......................................................... 71
8. Conclusie (integraal) ................................................................................................................. 72
College 13: Digitale inhoud B2C ........................................................................................... 73
A. R. van Neck en R. Grifoni Waterman, ‘Nieuwe digitale uitdagingen’, Computerrecht 2017/98, p.
136-144.............................................................................................................................................. 73
1/2/3. Inleiding, achtergrond, doelstelling en opbouw .................................................................. 73
4. Opvallende bepalingen .............................................................................................................. 74
5/6. Verdere implementatietraject en conclusie ............................................................................ 75
5
Rijksuniversiteit Groningen Edwin van der Velde
, Digitale inhoud in het vermogensrecht Samenvatting 2018/2019
College 1: Inleiding, Digitale inhoud en eigendom
A. J.A.T. Fairfield, Owned, Cambridge University press 2017
1. Introduction (Hoofdstuk 1)
WeVibe is een erotisch massageapparaat dat in opspraak is geraakt nadat men ontdekte dat het apparaat
allerlei intieme persoonlijke gegevens naar de producent doorspeelde. Het apparaat hield bijvoorbeeld
bij wanneer de klant er gebruik van maakte en wat de temperatuur van het apparaat op een bepaald
moment was, gekoppeld aan het e-mailadres van de gebruiker. De producent – Standard Innovation –
kon dit rechtvaardigen aan de hand van de licentievoorwaarden die de gebruiker had geaccepteerd om
gebruik te kunnen maken van de software die in het apparaat zit. Op die software rust immers intellec-
tueel eigendomsrecht, en voor het gebruik daarvan is toestemming nodig van de producent. Probleem is
alleen dat die toestemming afhankelijk wordt gemaakt van voorwaarden die het gebruik van het apparaat
beperken en op gespannen voet staan met de privacy van de gebruiker.
De WeVibe-casus laat zien dat men in de moderne samenleving is omringd door objecten met
een digitale (software)component. Van die objecten is men de facto geen eigenaar meer, omdat de
intellectueel eigendomsrechthebbende het gebruik van het object aan banden legt in de licentievoor-
waarden. Intellectuele eigendom en licenties ondermijnen daarom de traditionele noties van het eigen-
domsrecht. Fairfield betoogt in zijn boek Owned dat gebruikers weer de controle moeten krijgen over
hun objecten, ook als die een software-component kennen waarop auteursrecht van de producent rust.
Niet de technologie zelf is het probleem, maar de aangeschafte technologie zou de koper moeten dienen
en niet de producent/verkoper.
Om de controle over digitale objecten terug te krijgen moet aansluiting worden gezocht bij het
‘fysieke eigendomsrecht’ zoals dat bestaat bij niet-digitale objecten. Eigendom creëert in de moderne
samenleving een balans tussen burger, bedrijfsleven en overheid. Het is verbonden aan een kernwaarde
van ons rechtsstelsel, te weten de individuele autonomie. Daarnaast is eigendom ook economisch rele-
vant, alleen al omdat het investeringen stimuleert. Het gebrek aan controle over digitale objecten ver-
stoort de balans en kan worden verklaard door twee historische ontwikkelingen:
• Het internet maakt het erg gemakkelijk om beschermd materiaal te kopiëren en te delen. Dit
heeft gezorgd voor opportunisme in licentievoorwaarden die op gespannen voet staan met tra-
ditionele eigendom (denk bijvoorbeeld aan het verschil tussen een fysiek boek en een e-book);
• Vaak betaalt men niet voor internetdiensten, zodat aanbieders nieuwe verdienmodellen moeten
zoeken. Eén van die verdienmodellen rust op het verkopen van gebruikersgegevens ten behoeve
van gerichte advertenties. Dit staat op gespannen voet met het privacyrecht van gebruikers.
Deze twee ontwikkelingen zijn inmiddels uit de hand gelopen. De combinatie van verlies van controle
over apparaten aan de ene kant en exploitatie van persoonlijke informatie aan de andere kant levert geen
rooskleurig toekomstbeeld op. Maar het is wel degelijk mogelijk om het tij te keren. Voorwaarde is dat
snel een tegenontwikkeling in gang wordt gezet. Die tegenontwikkeling zou zich moeten kenmerken
door vier componenten:
1. Gebruikers hebben het recht om hun (digitale) eigendom te wijzigen;
2. Gebruikers hebben het recht om hun (digitale) eigendom te verkopen;
3. Gebruikers hebben het recht om hun (digitale) eigendom (exclusief) te gebruiken;
4. Gebruikers hebben het recht om anderen van toegang tot hun (digitale) eigendom uit te sluiten.
Al met al moet men voorkomen dat de opkomst van informatie- en communicatietechnologie gepaard
gaat met een systeem waarin mensen geen controle meer hebben over hun objecten. Het is mogelijk om
te voorkomen dat er een situatie ontstaat waarin gebruikers digitale ‘dienaren’ en verdienmodellen van
de producent zijn.
6
Rijksuniversiteit Groningen Edwin van der Velde
Digitale inhoud in het vermogensrecht
Samenvatting
(Volgorde colleges)
1
Rijksuniversiteit Groningen Edwin van der Velde
,Digitale inhoud in het vermogensrecht Samenvatting 2018/2019
Inhoudsopgave
College 1: Inleiding, Digitale inhoud en eigendom ................................................................ 6
A. J.A.T. Fairfield, Owned, Cambridge University press 2017 ........................................................... 6
1. Introduction (Hoofdstuk 1) .......................................................................................................... 6
2. The Death of Property (Hoofdstuk 2) .......................................................................................... 7
2.1 Introductie ............................................................................................................................. 7
2.2 Wat is eigendom? .................................................................................................................. 7
2.3 Tastbaar versus niet-tastbaar: de opkomst van intellectuele eigendom ................................. 8
2.4 Overeenkomsten zonder toestemming................................................................................... 9
3. Jailbreaking Ownership (Hoofdstuk 8)...................................................................................... 10
3.1 Opdracht 1: update eigendomsrechten ter zake van smart en digitale eigendom ................ 10
3.2 Opdracht 2: beperk de reikwijdte van contractuele licenties ............................................... 11
3.3 Opdracht 3: minimale veranderingen in overige wetgeving................................................ 12
3.4 Opdracht 4: bevorder technologische vooruitgang .............................................................. 12
College 2: Software: gebruik en uitputting .......................................................................... 13
A. A.P. Meijboom, ‘Auteursrechtelijke bescherming van software’, in: A.P. Meijboom (red.)
Intellectuele eigendom en ICT, Den Haag: Sdu Uitgevers 2014 p. 55-103. ...................................... 13
2.1 Inleiding................................................................................................................................... 13
2.2 De softwarerichtlijn ................................................................................................................. 13
2.3/2.4 Regeling van de auteurswet en ‘computerprogramma’s’ .................................................. 15
2.5/2.6 De rechthebbende en duur van het auteursrecht ................................................................ 15
2.7 Exclusieve rechten ................................................................................................................... 16
2.8 Persoonlijkheidsrechten........................................................................................................... 17
2.9 Beperkingen op het auteursrecht ............................................................................................. 17
2.11 Strafrecht ............................................................................................................................... 20
College 3: Software: onderhoud, technische bescherming en interoperabiliteit .............. 21
A. H. Struik, P.C. van Schelven & W.A.J. Hoorneman, Softwarerecht, Deventer: Kluwer 2010, p.
183-200; 207-237. ............................................................................................................................. 21
Onderhoud van programmatuur (Hoofdstuk 8) ............................................................................. 21
8.1 Wat is onderhoud? ............................................................................................................... 21
8.2 Onderhoud, eigen gebruik en persoonlijkheidsrechten ....................................................... 22
8.3 Auteursrechtelijke aspecten van onderhoud van software................................................... 22
8.4 Wat zijn softwarefouten? ..................................................................................................... 22
8.5 Contractuele aspecten van softwarefouten .......................................................................... 23
8.6 Afgifte en gebruik van de broncode voor softwareonderhoud ............................................ 23
2
Rijksuniversiteit Groningen Edwin van der Velde
,Digitale inhoud in het vermogensrecht Samenvatting 2018/2019
8.7 Onderhoud van open source software ................................................................................. 23
Interoperabiliteit en reverse engineering (Hoofdstuk 9)................................................................ 24
9.1 Ontstaansgeschiedenis ......................................................................................................... 24
9.2 Wat is reverse engineering?................................................................................................. 25
9.3 Interoperabiliteit .................................................................................................................. 26
9.4 Voorwaarden voor reverse engineering............................................................................... 26
9.5 Beschikbaarheid van interface-specificatie ......................................................................... 27
9.6/9.7 Artikel 9 Berner Conventie en Europese Commissie versus Microsoft ........................ 27
College 4: Gebruiker en andere informatieproducten ........................................................ 28
A. H. Struik, ‘Past de Usedsoft-constructie ook in de Auteursrechtrichtlijn?’ AMI 2014, p. 47-52. . 28
College 5: Aansprakelijkheid en digitale inhoud ................................................................ 30
A. T.F. Walree, ‘De vergoedbare schade bij de verwerking van persoonsgegevens’, WPNR 2017, p.
921-930.............................................................................................................................................. 30
1. Inleiding..................................................................................................................................... 30
2. Schade door inadequate beveiliging van persoonsgegevens ..................................................... 30
3. Schade door oneigenlijk gebruik van persoonsgegevens .......................................................... 31
4. Schade door onjuiste persoonsgegevens ................................................................................... 31
5/6. Vergoedbare schade onder de AVG en conclusie .................................................................. 31
B. B. van Loenen en H.D. Ploeger, ‘Aansprakelijkheid voor open data’, Computerrecht 2018, p.
318-324.............................................................................................................................................. 32
C. R.W. de Bruin, ‘Pokémon Go. Gevangen in eigendom’, Tijdschrift voor Internetrecht 2016, p.
195-199.............................................................................................................................................. 33
College 6: Aansprakelijkheid voor autonoom werkende apparatuur ............................... 35
A. T.F.E. Tjong Tjin Tai en S. Boesten, ‘Aansprakelijkheid, zelfsturende auto’s en andere
zelfsturende objecten’, NJB 2016/496............................................................................................... 35
College 8: Beperking aansprakelijkheid tussenpersonen ................................................... 37
A. G. Dinwoodie, ‘Chapter 1. A comparative analysis of the secondary liability of online service
providers’, in: G. Dinwoodie (red.), The secondary liability of internet service providers, Springer
2017, p. 1-47...................................................................................................................................... 37
1. Definities ................................................................................................................................... 37
2. De opkomst van afgeleide aansprakelijkheidsclaims ................................................................ 38
3. Positieve en negatieve afgeleide aansprakelijkheid................................................................... 38
4. ‘Notice and takedown’ .............................................................................................................. 40
College 9: Maatregelen en filtering tussenpersonen ........................................................... 41
A. G. Dinwoodie, ‘Chapter 1. A comparative analysis of the secondary liability of online service
providers’, in: G. Dinwoodie (red.), The secondary liability of internet service providers, Springer
2017, p. 47-72.................................................................................................................................... 41
5.Verplichtingen ongeacht aansprakelijkheid................................................................................ 41
3
Rijksuniversiteit Groningen Edwin van der Velde
,Digitale inhoud in het vermogensrecht Samenvatting 2018/2019
6. Assimilatie en algemene beginselen .......................................................................................... 42
7. Conclusie ................................................................................................................................... 43
B. D. Visser, ‘trying to understand the article formerly known as ‘13’ (‘AFKA 13’)’, IEF 18347. . 43
College 10: Automatisering: totstandkoming en kwalificatie ............................................ 47
A. T.J. de Graaf en C. Stuurman, ‘4 ICT-contracten’, in: S. van der Hof, A.R. Lodder & G.J.
Zwenne (red.), Recht en Computer, Den Haag: Kluwer 2014, p. 65-92. .......................................... 47
4. ICT-contracten........................................................................................................................... 47
4.1 Inleiding............................................................................................................................... 47
4.2 Totstandkoming en samenhangende overeenkomsten ........................................................ 47
4.3 Aanbestedingsrecht.............................................................................................................. 48
4.4 Kwalificeren en verkleuren ................................................................................................. 49
4.5 Generieke bepalingen .......................................................................................................... 49
4.6 Specifieke contracten........................................................................................................... 49
College 11: Automatiseringscontracten: inhoud en aansprakelijkheid ............................ 51
A. P.H. Blok (red.), Overeenkomsten inzake informatietechnologie, Den Haag: Sdu Uitgevers 2010,
p. 31-79.............................................................................................................................................. 51
Verplichtingen van partijen (Hoofdstuk 3).................................................................................... 51
3.1 Kwalificatie van de automatiseringsovereenkomst ............................................................. 51
3.2 Inhoud van de overeenkomst ............................................................................................... 51
3.3 Algemene voorwaarden ....................................................................................................... 55
3.4 Rechtsgevolgen uit gewoonte en redelijkheid en billijkheid ............................................... 55
3.5 Resultaats- en inspanningsverbintenissen ........................................................................... 55
Rechtsmiddelen bij niet-nakoming (Hoofdstuk 4) ........................................................................ 56
4.1 Nakoming ............................................................................................................................ 56
4.2 Schadevergoeding ............................................................................................................... 56
4.3 Ontbinding ........................................................................................................................... 57
4.4 Dwaling ............................................................................................................................... 57
B. R.P.J.L. Tjittes, Commercieel contractenrecht, Den Haag: Boom juridisch 2018, p. 301-327; p.
384-399.............................................................................................................................................. 57
3. Gezichtspunten bij een redelijke uitleg van commerciële contracten ....................................... 57
8. Contractuele vormgeving van uitleg van commerciële contracten............................................ 60
C. P.G. van der Putt en C.A.M. van der Bunt, ‘Bijzondere zorgplichten van IT-leveranciers’,
Computerrecht 2018/160. .................................................................................................................. 62
1. Introductie ................................................................................................................................. 62
2. Zorgplichten .............................................................................................................................. 62
3/4. De maatman en jurisprudentie ................................................................................................ 63
5/6. Afsluiting: bijzondere zorgplicht voor IT-leveranciers? ........................................................ 65
4
Rijksuniversiteit Groningen Edwin van der Velde
,Digitale inhoud in het vermogensrecht Samenvatting 2018/2019
College 12: Automatiseringscontracten: cloud en continuïteit .......................................... 66
A. K. Daniels en P. Kits, ‘Contracteren in de cloud – ken uw risico’s’, Contracteren 2015, p. 2-16.
........................................................................................................................................................... 66
1/2. Inleiding, risico’s en aandachtspunten ................................................................................... 66
3/4. Leveranciersperspectief en afnemersperspectief .................................................................... 67
5/6. Europese overheid en toezicht ................................................................................................ 67
7/8. Bespreking belangrijkste risico’s en aandachtspunten en ‘lessons learned’ .......................... 67
B. M. Kool, ‘Continuïteitsoplossingen voor de cloud: faillissement-proof?’ Computerrecht
2018/161, p. 201-207......................................................................................................................... 70
1/2/3. Continuïteit in de cloud; Nebula en ABN AMRO/Berzona ................................................ 70
4/5. Toegepast op softwarelicenties en continuïteitsoplossingen voor de cloud ........................... 70
6. De positie van de licentienemer in de continuïteitsoplossing.................................................... 71
7. Continuïteitsoplossing in het licht van de actio pauliana .......................................................... 71
8. Conclusie (integraal) ................................................................................................................. 72
College 13: Digitale inhoud B2C ........................................................................................... 73
A. R. van Neck en R. Grifoni Waterman, ‘Nieuwe digitale uitdagingen’, Computerrecht 2017/98, p.
136-144.............................................................................................................................................. 73
1/2/3. Inleiding, achtergrond, doelstelling en opbouw .................................................................. 73
4. Opvallende bepalingen .............................................................................................................. 74
5/6. Verdere implementatietraject en conclusie ............................................................................ 75
5
Rijksuniversiteit Groningen Edwin van der Velde
, Digitale inhoud in het vermogensrecht Samenvatting 2018/2019
College 1: Inleiding, Digitale inhoud en eigendom
A. J.A.T. Fairfield, Owned, Cambridge University press 2017
1. Introduction (Hoofdstuk 1)
WeVibe is een erotisch massageapparaat dat in opspraak is geraakt nadat men ontdekte dat het apparaat
allerlei intieme persoonlijke gegevens naar de producent doorspeelde. Het apparaat hield bijvoorbeeld
bij wanneer de klant er gebruik van maakte en wat de temperatuur van het apparaat op een bepaald
moment was, gekoppeld aan het e-mailadres van de gebruiker. De producent – Standard Innovation –
kon dit rechtvaardigen aan de hand van de licentievoorwaarden die de gebruiker had geaccepteerd om
gebruik te kunnen maken van de software die in het apparaat zit. Op die software rust immers intellec-
tueel eigendomsrecht, en voor het gebruik daarvan is toestemming nodig van de producent. Probleem is
alleen dat die toestemming afhankelijk wordt gemaakt van voorwaarden die het gebruik van het apparaat
beperken en op gespannen voet staan met de privacy van de gebruiker.
De WeVibe-casus laat zien dat men in de moderne samenleving is omringd door objecten met
een digitale (software)component. Van die objecten is men de facto geen eigenaar meer, omdat de
intellectueel eigendomsrechthebbende het gebruik van het object aan banden legt in de licentievoor-
waarden. Intellectuele eigendom en licenties ondermijnen daarom de traditionele noties van het eigen-
domsrecht. Fairfield betoogt in zijn boek Owned dat gebruikers weer de controle moeten krijgen over
hun objecten, ook als die een software-component kennen waarop auteursrecht van de producent rust.
Niet de technologie zelf is het probleem, maar de aangeschafte technologie zou de koper moeten dienen
en niet de producent/verkoper.
Om de controle over digitale objecten terug te krijgen moet aansluiting worden gezocht bij het
‘fysieke eigendomsrecht’ zoals dat bestaat bij niet-digitale objecten. Eigendom creëert in de moderne
samenleving een balans tussen burger, bedrijfsleven en overheid. Het is verbonden aan een kernwaarde
van ons rechtsstelsel, te weten de individuele autonomie. Daarnaast is eigendom ook economisch rele-
vant, alleen al omdat het investeringen stimuleert. Het gebrek aan controle over digitale objecten ver-
stoort de balans en kan worden verklaard door twee historische ontwikkelingen:
• Het internet maakt het erg gemakkelijk om beschermd materiaal te kopiëren en te delen. Dit
heeft gezorgd voor opportunisme in licentievoorwaarden die op gespannen voet staan met tra-
ditionele eigendom (denk bijvoorbeeld aan het verschil tussen een fysiek boek en een e-book);
• Vaak betaalt men niet voor internetdiensten, zodat aanbieders nieuwe verdienmodellen moeten
zoeken. Eén van die verdienmodellen rust op het verkopen van gebruikersgegevens ten behoeve
van gerichte advertenties. Dit staat op gespannen voet met het privacyrecht van gebruikers.
Deze twee ontwikkelingen zijn inmiddels uit de hand gelopen. De combinatie van verlies van controle
over apparaten aan de ene kant en exploitatie van persoonlijke informatie aan de andere kant levert geen
rooskleurig toekomstbeeld op. Maar het is wel degelijk mogelijk om het tij te keren. Voorwaarde is dat
snel een tegenontwikkeling in gang wordt gezet. Die tegenontwikkeling zou zich moeten kenmerken
door vier componenten:
1. Gebruikers hebben het recht om hun (digitale) eigendom te wijzigen;
2. Gebruikers hebben het recht om hun (digitale) eigendom te verkopen;
3. Gebruikers hebben het recht om hun (digitale) eigendom (exclusief) te gebruiken;
4. Gebruikers hebben het recht om anderen van toegang tot hun (digitale) eigendom uit te sluiten.
Al met al moet men voorkomen dat de opkomst van informatie- en communicatietechnologie gepaard
gaat met een systeem waarin mensen geen controle meer hebben over hun objecten. Het is mogelijk om
te voorkomen dat er een situatie ontstaat waarin gebruikers digitale ‘dienaren’ en verdienmodellen van
de producent zijn.
6
Rijksuniversiteit Groningen Edwin van der Velde
