Samenvatting Onderwijskunde: praktijk, onderzoek en beleid

Owk pob 3 april 2024


1 het basisonderwijs........................................................................................................... 2
1.1 het kleuteronderwijs..................................................................................................2
1.2 het lager onderwijs.................................................................................................... 3
1.3 buitengewoon onderwijs............................................................................................4
2 secundair onderwijs......................................................................................................... 4
2.1 de modernisering van het secundair onderwijs..........................................................4
2.2 de eerste graad secundair onderwijs.........................................................................5
2.3 de tweede en de derde graad secundair onderijws....................................................6
3 het buitengewoon secundair onderwijs............................................................................7
4 overige trajecten secundair onderwijs en het volwassenonderwijs..................................8
4.1 de centrale examencommissie..................................................................................8
4.2 leren en werken en duaal leren.................................................................................9
4.2.1 de situatie vanaf 2008-2018................................................................................9
4.2.2 nieuwe organisatie..............................................................................................9
4.3 het secundair onderwijs in het volwassenenonderwijs.............................................11
4.3.1 het secundair volwassenonderwijsonderwijs.....................................................11
4.3.2 de basiseducatie................................................................................................ 11
4.4 het deeltijds kunstonderwijs....................................................................................12
4.5 het sociaal-cultureel vormingswerk.........................................................................12
5 het hoger onderwijs....................................................................................................... 13
5.1 de cijfers anno 2022................................................................................................ 13
5.2 sinds 2003: aardverschuivingen in de structuur van het hoger onderwijs...............13
5.2.1 de codex hoger onderwijs..................................................................................13
5.2.2 de bachelor-masterstructuur.............................................................................13
5.2.3 kwaliteitszorg.................................................................................................... 14
5.2.4 de oprichting van de associaties........................................................................14
5.2.5 flexibiliseringsdecreet........................................................................................ 14
5.2.6 recente ontwikkelingen in het hoger onderwijs.................................................15
5.3 de hogescholen....................................................................................................... 15
5.3.1 korte historiek................................................................................................... 15
5.3.2 onderwijs aan de hogerscholen: de bacheloropleidingen...................................16
5.3.3 nieuw sinds 2019: de graduaatsopleidingen......................................................16
5.4 universiteiten........................................................................................................... 16
5.4.1 korte historiek................................................................................................... 16
5.5 de lerarenopleidingen in Vlaanderen.......................................................................17




1

,Owk pob 3 april 2024



VERTICALE PIJLERS
1 HET BASISONDERWIJS
- 25 februari 1997: kleuter- en lageronderwijs samengevoegd
o Één pedagogisch geheel met oog op de ontwikkeling van kinderen tot de
leeftijd van 12 (verlaging van leerplicht naar 5 jaar)
- Weekrooster 28 lesuren van 50 minuten
- Gratis: het bereiken van de eindtermen voor de ouders mag geen kosten met zich
mag meebrengen (andere kosten is er een in maximumfactuur)
- Alle basisscholen krijgen extra aantal uren voor zorgcoördinatie berekend op het
aantal leerlingen
o Coördinerende taak en ondersteunend collega’s
- Sinds 2003 aangemoedigd om zich aan te sluiten bij scholengemeenschappen
o Gemakkelijker voltijdse coördinatoren inzetten
- Verplicht om een schoolwerkplan (bevat pedagogisch project en prioriteiten) uit te
werken
- Decreet van 17 juni 1996: bepalen van types en hoeveelheid personeel
o Lestijden
 aantal leerlingen wordt vertaald naar lesuren
 afhankelijk van bepaalde SES-kenmerken
o punten
 lestijden wordt verkend naar punten om specifieke profielen aan te
werven
o uren
 een basisschool heeft recht op uren kinderverzorging
o vervangingseenheden
 extra middelen voor korte vervangingen
- rekeneenheden personeel
o het bestuurs- en onderwijzend personeel
o paramedisch personeel
o beleids- en ondersteunend personeel

1.1 HET KLEUTERONDERWIJS

- Startleeftijd: 2,5 jaar
o Leerplicht verlaagt tot 5 jaar
 Minstens 290 halve dagen in het jaar naar de school
 Men ziet kleuter en lager als 1 geheel
- Werkingsmiddelen veel lager aangezien het niet verplicht is en op verschillende
momenten kan inschrijven
- Enkel ontwikkelingsdoelen
o Op basis hiervan worden er leerplannen uitgewerkt die door de koepels
worden uitgewerkt
- Sinds 2004: taalinitiatie
o Taaltest: KOALA-test
 Verplicht karakter
 Doel: zo vroeg mogelijk schoolse achterstand voorkomen en daarbij
volop de kaart te trekken van het versterken van het Nederlands op
school



2

, Owk pob 3 april 2024




1.2 HET LAGER ONDERWIJS

- Decreet basisonderwijs van 25 februari 1997
o Veel aangepast
- Dezelfde leergebieden als in het kleuteronderwijs met toevoeging van het Frans in
de twee laatste jaar
- Leergebiedoverschrijdende eindtermen
o Geïntegreerd leren omgaan met informatie en communicatietechnologieën
o Leren leren
o Het ontwikkelen van sociale vaardigheden
 Leren samenwerken
 Gespreksconventies
 Beheersen en contacten kunnen leggen met anderen
- Vervangen van WERO door mens en maatschappij + wetenschappen en techniek
o Door de te zwakke doorstroom van leerlingen naar wetenschappelijke en
technische studierichtingen en beroepen
- Soorten indelingen
o Jaarklassysteem met leefgroepen
o Vakleraren
- Niet-verplichte taalscreening: SALTO-toets (screeningsinstrument aanvang lager
onderwijs taalvaardigheid)
o Doel: bepalen of een kind voldoende Nederlands kent of er voor bepaalde
tekorten een taaltraject nodig is.
 Taaltraject: heel abstract beschreven en geeft elke school
autonomie om er zelf mee aan de slag te gaan
- Keuzevrij van school
o Binnen een straal van 4 km altijd een school naar keuze (schoolvrijheid)
o Examencommissie indien thuisonderwijs
- Hervorming
o Splitsing WERO
o Extra taalscreening
o Vanaf het derde leerjaar vreemde talen aanbieden
o Meer differentiatie in de derde graad
 Inschakeling van vakleerkrachten
o Gestandaardiseerde toets
 Niveau van beheersing van de eindtermen op het einde van het
lager onderwijs beter bepalen
 Logische afstemming van het lager onderwijs op de ingangseisen
van het secundair onderwijs
 Consecutiviteitsprincipe: een bepaald onderwijsniveau
bereidt niet voor op het volgende, het volgende moet
voortbouwen op het voorgaande
- Inclusie
o Gewone scholen gaan zich beter aanpassen aan de leerlingen in plaats van
dat de leerlingen zich zouden aanpassen aan de scholen
o GON en ION




3