RICHTLIJN – ENKELLETSEL
INLEIDING
Acuut enkelletsel - een inversieletsel waarbij onderzoek en behandeling plaatsvinden 0 tot 6 weken na het
ontstaan ervan. Instroom vindt idealiter plaats tussen 0 tot 5 dagen na het ontstaan van het letsel (acute fase).
Een ‘normaal’ herstelproces leidt binnen 6 tot 8 weken tot functieherstel en genezing zonder restletsels (zoals
functionele instabiliteit). Binnen 12 weken hebben de meeste patiënten het sporten weer hervat op hetzelfde
niveau als voor het trauma.
Functionele instabiliteit – Na een inversieletsel restklachten blijven bestaan in de vorm van ‘giving-way’ of
recidiverend zwikken. Patiënten kunnen angsten hebben om (voluit) te belasten. Klachten na langdurige
belasting kunnen zijn: pijn, zwelling en gewrichtsstijfheid. Symptomen als acute pijn en zwelling zijn minder
prominent aanwezig en gerelateerd aan overbelasting of feitelijk opnieuw verzwikken. Functionele instabiliteit
kan leiden tot ongewenst aangepast gedrag, een afwijkend gangpatroon, het vermijden van dagelijkse
bezigheden, of problemen met activiteiten op het werk of met sporten op het gewenste niveau. Factoren die
van invloed kunnen zijn op het ontstaan en/of het voortbestaan van functionele instabiliteit zijn:
- Mechanische instabiliteit (laxiteit van het - Verminderde dorsaalflexie
kapsel-bandapparaat) - Een inadequate wijze van omgaan met de
- Verstoorde proprioceptie klachten en angst en onzekerheid over de
- Verminderde spierkracht stabiliteit van de enkel
- Vertraagde reactietijd van spieren
- Chronische synovitis
Differentiaaldiagnostiek is gericht op het stellen van de meest waarschijnlijke diagnose en het uitsluiten van
ander letsel dan van het laterale kapsel-bandapparaat. Primair is ze gericht op het uitsluiten van fracturen,
daarnaast op het opsporen van een syndesmosesruptuur, een mediale bandruptuur en de vaak voorkomende
kraakbeenletsels.
Een syndesmoseruptuur geeft een vertraagd herstel en heeft consequenties voor de opbouw van de
behandeling. Restklachten na acuut enkelletsel kunnen, naast door functionele instabiliteit, ook worden
veroorzaakt door:
- Een distaal tibiofibulair - Loose bodies of osteochondritis dissecans
syndesmoseruptuur - Subtalaire (mechanische) instabiliteit
- (osteo) chondrale laesie - Sinus tarsi syndroom
- Osteofyten met en zonder inklemming - Artrose
- Inklemming van (weke) delen
- Littekenweefsel
, DIAGNOSTISCH PROCES
Bij acuut enkelletsel wordt de Ottawa ankle rules geadviseerd om een mogelijke fractuur uit te sluiten (tot 7
dagen na het trauma). Volgens deze regels is er een indicatie voor röntgendiagnostiek van de enkel of de
middenvoet indien de patiënt pijn aangeeft in het malleolaire gebied en sprake is van:
- Onvermogen de enkel te belasten (vier
stappen 2x2-lopen zonder hulp)
- Pijn bij palpatie van dorsale of caudale zijde
van de laterale malleolus
- Pijn bij palpatie van dorsale of caudale zijde
van de mediale malleolus
- Pijn bij palpatie van basis van os metatarsale V
- Pijn bij palpatie van os naviculare
Overige onderzoeksbevindingen die verdenking op een
fractuur in de middenvoet geven zijn:
- Asdrukpijn in de voorvoet of hiel
INLEIDING
Acuut enkelletsel - een inversieletsel waarbij onderzoek en behandeling plaatsvinden 0 tot 6 weken na het
ontstaan ervan. Instroom vindt idealiter plaats tussen 0 tot 5 dagen na het ontstaan van het letsel (acute fase).
Een ‘normaal’ herstelproces leidt binnen 6 tot 8 weken tot functieherstel en genezing zonder restletsels (zoals
functionele instabiliteit). Binnen 12 weken hebben de meeste patiënten het sporten weer hervat op hetzelfde
niveau als voor het trauma.
Functionele instabiliteit – Na een inversieletsel restklachten blijven bestaan in de vorm van ‘giving-way’ of
recidiverend zwikken. Patiënten kunnen angsten hebben om (voluit) te belasten. Klachten na langdurige
belasting kunnen zijn: pijn, zwelling en gewrichtsstijfheid. Symptomen als acute pijn en zwelling zijn minder
prominent aanwezig en gerelateerd aan overbelasting of feitelijk opnieuw verzwikken. Functionele instabiliteit
kan leiden tot ongewenst aangepast gedrag, een afwijkend gangpatroon, het vermijden van dagelijkse
bezigheden, of problemen met activiteiten op het werk of met sporten op het gewenste niveau. Factoren die
van invloed kunnen zijn op het ontstaan en/of het voortbestaan van functionele instabiliteit zijn:
- Mechanische instabiliteit (laxiteit van het - Verminderde dorsaalflexie
kapsel-bandapparaat) - Een inadequate wijze van omgaan met de
- Verstoorde proprioceptie klachten en angst en onzekerheid over de
- Verminderde spierkracht stabiliteit van de enkel
- Vertraagde reactietijd van spieren
- Chronische synovitis
Differentiaaldiagnostiek is gericht op het stellen van de meest waarschijnlijke diagnose en het uitsluiten van
ander letsel dan van het laterale kapsel-bandapparaat. Primair is ze gericht op het uitsluiten van fracturen,
daarnaast op het opsporen van een syndesmosesruptuur, een mediale bandruptuur en de vaak voorkomende
kraakbeenletsels.
Een syndesmoseruptuur geeft een vertraagd herstel en heeft consequenties voor de opbouw van de
behandeling. Restklachten na acuut enkelletsel kunnen, naast door functionele instabiliteit, ook worden
veroorzaakt door:
- Een distaal tibiofibulair - Loose bodies of osteochondritis dissecans
syndesmoseruptuur - Subtalaire (mechanische) instabiliteit
- (osteo) chondrale laesie - Sinus tarsi syndroom
- Osteofyten met en zonder inklemming - Artrose
- Inklemming van (weke) delen
- Littekenweefsel
, DIAGNOSTISCH PROCES
Bij acuut enkelletsel wordt de Ottawa ankle rules geadviseerd om een mogelijke fractuur uit te sluiten (tot 7
dagen na het trauma). Volgens deze regels is er een indicatie voor röntgendiagnostiek van de enkel of de
middenvoet indien de patiënt pijn aangeeft in het malleolaire gebied en sprake is van:
- Onvermogen de enkel te belasten (vier
stappen 2x2-lopen zonder hulp)
- Pijn bij palpatie van dorsale of caudale zijde
van de laterale malleolus
- Pijn bij palpatie van dorsale of caudale zijde
van de mediale malleolus
- Pijn bij palpatie van basis van os metatarsale V
- Pijn bij palpatie van os naviculare
Overige onderzoeksbevindingen die verdenking op een
fractuur in de middenvoet geven zijn:
- Asdrukpijn in de voorvoet of hiel
